Theo dự thảo đánh giá, tình hình vi phạm trật tự an toàn giao thông tại TP Hà Nội vẫn diễn biến phức tạp, ý thức người tham gia giao thông hạn chế, tình trạng vi phạm lặp lại với nhiều hành vi như: Không đội mũ bảo hiểm, đi ngược chiều, không chấp hành hiệu lệnh đèn tín hiệu... gia tăng; tai nạn giao thông luôn vẫn ở mức cao; tỷ lệ gia tăng phương tiện mỗi năm khoảng 2 – 4%.
Bên cạnh đó, tình trạng thanh thiếu niên tụ tập chạy xe gây mất trật tự công cộng vẫn tiếp diễn, gây ảnh hưởng đến tình hình trật tự, an toàn giao thông và gây tâm lý bất an cho người dân.
107 hành vi vi phạm luật giao thông đang được Hà Nội đề xuất tăng 1,5 - 2 lần mức xử phạt so với Nghị định 168/CP.
Nghị định 168/CP đã làm thay đổi tích cực văn hoá giao thông ở Hà Nội, nhưng so với thực tiễn cần thiết tiếp tục quy định tăng nặng đối với một số hành vi vi phạm để nâng cao ý thức tự giác chấp hành của người dân khi tham gia giao thông, từng bước hình thành văn hóa giao thông, kiềm chế và làm giảm ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông.
Căn cứ pháp lý để tăng mức phạt là Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 cho phép HĐND TP Hà Nội quy định mức tiền phạt cao hơn không quá hai lần mức phạt do Chính phủ quy định với một số vi phạm hành chính trong giao thông đường bộ, trong khi hiện nay, một số hành vi vi phạm có mức tiền phạt còn thấp.
Dự thảo quy định tăng mức tiền phạt đối với các hành vi vi phạm như: Không chấp hành chỉ dẫn, hiệu lệnh vạch kẻ đường, biển báo hiệu; đi vào đường cấm; sai phần đường, làn đường; dừng, đỗ trái quy định; chở quá số người quy định; không đội mũ bảo hiểm; lùi xe, chuyển làn đường, chuyển hướng, vượt không đúng quy định; đón, trả khách sai quy định; chạy quá tốc độ...
UBND TP Hà Nội cho rằng, việc xây dựng chính sách sẽ tác động đến ý thức, buộc người tham gia giao thông phải chấp hành các quy định giao thông đường bộ nếu không sẽ bị áp dụng mức tiền phạt cao hơn mức tiền phạt chung. Như vậy, tác động về xã hội của việc xây dựng chính sách là tích cực.
TP Hà Nội cũng đánh giá trong quá trình thực hiện ban đầu, có thể có những khúc mắc trong triển khai thực hiện và phản ứng của dư luận xã hội về mức phạt tăng cao do ảnh hưởng đến kinh tế của người dân… Một số vi phạm sẽ bị tăng gấp đôi tiền phạt theo dự thảo như: Không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai đúng quy cách sẽ bị phạt 800.000 - 1,2 triệu đồng (mức phạt theo Nghị định của Chính phủ là 400.000 - 600.000 đồng); đỗ xe nơi có biển "cấm đỗ xe" hoặc biển "cấm dừng và đỗ xe sẽ bị phạt 1,2 - 1,6 triệu đồng (mức phạt theo Nghị định của Chính phủ là 600.000 - 800.000 đồng)...
Những hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ không quy định trong Nghị quyết của TP Hà Nội áp dụng theo các quy định hiện hành. Sau khi lấy ý kiến, dự thảo nghị quyết sẽ được trình HĐND thành phố, dự kiến có hiệu lực từ tháng 7/2025.