Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus trong cuộc họp báo tại Washington, DC. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong tuyên bố của mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nêu rõ Mỹ hoan nghênh cam kết của Trung Quốc can dự các cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí. Từ cam kết này sẽ dẫn tới các bước thận trọng tiếp theo bao gồm các cuộc gặp trực tiếp giữa Mỹ và Trung Quốc. Theo bà Ortagus, các cuộc đàm phán sẽ tập trung thảo luận và giải quyết những khác biệt cũng như trở ngại còn tồn tại giữa các bên. Dù chắc chắn sẽ có những bất đồng, song quan chức ngoại giao Mỹ nhấn mạnh đây là thời điểm cho đối thoại và ngoại giao giữa 3 cường quốc vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới nhằm ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ trang mới.
Mỹ đã nhiều lần kêu gọi Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán ba bên để thay thế cho Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới - phía Mỹ gọi là New START, còn phía Nga gọi là START-3 - sẽ hết hạn vào ngày 5/2/2021. Ngày 8/7, Vụ trưởng Vụ kiểm soát vũ khí thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc - ông Phó Thông đã một lần nữa khẳng định rằng Trung Quốc "không hứng thú" tham gia cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí hạt nhân với Mỹ và Nga. Tuy nhiên, quan chức này cũng tuyên bố nếu Mỹ sẵn sàng cắt giảm kho vũ khí hạt nhân xuống ngang bằng với mức của Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ tham gia đàm phán ba bên về kiểm soát vũ khí nêu trên.
Về phía Nga, Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cho biết Moskva không phản đối vai trò của Trung Quốc nhưng cũng không ép Bắc Kinh tham gia đàm phán. Nga cũng kêu gọi các đồng minh hạt nhân của Mỹ như Anh, Pháp tham gia đàm phán nếu Trung Quốc đồng ý tham gia.
Hiệp ước New START hiện là thỏa thuận song phương duy nhất giới hạn kho vũ khí hạt nhân của Nga và Mỹ. Theo thỏa thuận được ký năm 2010 này, Mỹ và Nga mỗi nước chỉ có thể triển khai 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm (SLBM), và máy bay ném bom tầm xa mang bom hạt nhân; không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân tầm xa; và không quá 800 bệ phóng ICBM, SLBM, máy bay ném bom có thể mang bom hạt nhân được triển khai hoặc chưa được triển khai.
Tương lai của New START hiện vẫn khá mờ mịt bởi tới nay chỉ có Nga bày tỏ sẵn sàng gia hạn hiệp ước này thêm 5 năm, do Moskva coi đây là "hòn đá tảng đối với an ninh thế giới". Trong khi đó, Mỹ muốn điều chỉnh hiệp ước này bằng việc mời Trung Quốc cùng tham gia. Theo kế hoạch, các nhóm công tác kỹ thuật của Mỹ và Nga về kiểm soát vũ khí sẽ họp tại Vienna (Áo) vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8 tới và Trung Quốc sẽ được mời tham dự.