Theo tờ SCMP, Trung Quốc đang sản xuất hàng loạt DF-26, một loại vũ khí đa nhiệm có tầm bắn 4.000km. Trong khi đó, Mỹ đang phát triển vũ khí mới để đối phó với Trung Quốc ở Thái Bình Dương.
Tên lửa DF-26 của Trung Quốc. Ảnh: Xinhua
Các quốc gia khác trong khu vực đang mua hoặc tự phát triển tên lửa mới của riêng mình mà động cơ thúc đẩy là lo ngại an ninh và muốn giảm phụ thuộc vào Mỹ.
Các nhà phân tích, nhà ngoại giao và quan chức quân sự cho rằng trong thập kỷ này, châu Á sẽ có nhiều tên lửa bay xa hơn, nhanh hơn, mạnh hơn và tinh vi hơn bao giờ hết. Đây là thay đổi nguy hiểm trong những năm gần đây.
Ông David Santoro, Chủ tịch Diễn đàn Thái Bình Dương, nói: “Toàn cảnh tên lửa đang thay đổi ở châu Á và đang thay đổi nhanh chóng”.
Các nhà phân tích cho biết các loại vũ khí này càng ngày càng rẻ hơn và chính xác hơn. Do đó, khi một số quốc gia mua tên lửa, láng giềng cũng không muốn bị bỏ lại phía sau. Tên lửa mang lại lợi ích chiến lược như răn đe kẻ thù và tăng cường vị thế trước đồng minh, đồng thời có thể là ngành xuất khẩu béo bở.
Ông Santoro cho rằng chưa rõ lợi hại lâu dài ra sao, chỉ biết những loại vũ khí mới này khó có thể cân bằng căng thẳng hiện nay cũng như hỗ trợ duy trì hòa bình. Ông nói: “Nhiều khả năng là việc phổ biến tên lửa sẽ gây ra thêm nghi kỵ, kích hoạt chạy đua vũ trang, gia tăng căng thẳng và cuối cùng gây khủng hoảng, thậm chí chiến tranh”.
Theo văn bản thông tin quân sự năm 2021, Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ (INDOPACOM) định triển khai vũ khí tầm xa mới trong mạng lưới tấn công chính xác dọc Chuỗi đảo thứ nhất, gồm Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), và các hòn đảo khác quanh bờ biển phía đông Trung Quốc và Nga.
Các vũ khí mới gồm vũ khí siêu vượt âm tầm xa (LRHW), một loại tên lửa có thể bắn đầu đạn có tính linh hoạt cao với vận tốc gấp 5 lần âm thanh, nhằm vào mục tiêu cách đó 2.775km.
Phát ngôn viên INDOPACOM cho biết chưa có quyết định về việc triển khai những vũ khí này ở đâu.
Tới nay, phần lớn đồng minh Mỹ trong khu vực ngần ngại cho Mỹ triển khai loại vũ khí này trên lãnh thổ. Nếu được đặt ở lãnh thổ Mỹ là đảo Guam, LRHW sẽ không thể vươn tới Trung Quốc.
.jpg)
Hệ thống LRHW của Mỹ. Ảnh: edrmagazine
Theo một nguồn tin quen thuộc với Chính phủ Nhật Bản, nước có trên 54.000 lính Mỹ đồn trú, Nhật Bản có thể cho phép triển khai một số khẩu đội tên lửa mới trên quần đảo Okinawa, nhưng Mỹ sẽ phải rút các lực lượng khác.
Các nhà phân tích cho rằng nước nào cho phép Mỹ triển khai tên lửa trên nước mình sẽ gần như khiến Trung Quốc phản ứng giận dữ.
Thay vào đó, một số đồng minh Mỹ đang phát triển kho vũ khí của chính mình. Gần đây, Australia thông báo sẽ chi 100 tỷ USD trong 20 năm để phát triển tên lửa tân tiến. Ông Michael Shoebridge thuộc Viện Chính sách Chiến lược Australia nhận định: “COVID-19 và Trung Quốc cho thấy phụ thuộc một số thứ quan trọng vào chuỗi cung toàn cầu rộng như vậy trong thời điểm khủng hoảng là sai lầm, vì thế tư duy chiến lược hợp lý là Australia phải có năng lực sản xuất”.
Nhật Bản đã chi hàng triệu đô la vào vũ khí tầm xa phóng từ trên không và đang phát triển phiên bản mới của tên lửa chống tàu Type 12, tầm bắn 1.000km.
Trong số các đồng minh của Mỹ, Hàn Quốc có chương trình tên lửa đạn đạo trong nước mạnh nhất, nhờ vừa có thỏa thuận mới đây với Mỹ về việc bỏ hạn chế năng lực tên lửa. Tên lửa Huynmoo của Hàn Quốc có tầm 800km.
Ông Zhao Tong, chuyên gia an ninh chiến lược ở Bắc Kinh, cho rằng khi đồng minh Mỹ có năng lực tấn công tầm xa ngày càng lớn thì khả năng các vũ khí này được triển khai trong xung đột khu vực cũng tăng lên.
Nghị sĩ Mỹ Mike Rogers thuộc Ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ cho rằng bất chấp lo ngại này, Mỹ sẽ tiếp tục khuyến khích đồng minh và đối tác đầu tư vào năng lực phòng vệ, phù hợp với các chiến dịch phối hợp.
Triều Tiên dường như là động cơ chính khiến Hàn Quốc mở rộng phát triển tên lửa. Ảnh: AP
Trong khi đó, Hàn Quốc chạy đua tên lửa căng thẳng với Triều Tiên. Triều Tiên gần đây vừa thử phiên bản tên lửa KN-23 với đầu đạn 2,5 tấn mà các nhà phân tích cho rằng được thiết kế để cải tiến đầu đạn 2 tấn của tên lửa Huynmoo-4.
Ông Kelsey Davenport, Giám đốc chính sách không phổ biến vũ khí tại Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí ở Washington, cho biết: “Mặc dù Triều Tiên dường như là động cơ chính khiến Hàn Quốc mở rộng phát triển tên lửa, nhưng Hàn Quốc cũng theo đuổi các hệ thống tên lửa có tầm vượt xa hơn tầm đối phó với Triều Tiên”.
Các nhà phân tích cho rằng khi tên lửa ngày càng phổ biến, những loại tên lửa gây lo ngại nhất là loại có thể mang theo cả đầu đạn truyền thống và hạt nhân. Trung Quốc, Triều Tiên và Mỹ đều có vũ khí này.
Ông Davenport nói: “Trước khi tên lửa đánh trúng mục tiêu, thì rất khó, nếu không muốn nói là không thể, xác định xem tên lửa đạn đạo được trang bị đầu đạn hạt nhân hay truyền thống”.
Khi số lượng vũ khí kiểu này nhiều lên, rủi ro vô ý leo thang thành tấn công hạt nhân sẽ cao hơn.