Xuồng cao tốc của IRGC hộ tống tàu chở dầu HANKUK CHEMI tại vùng Vịnh ngày 4/1/2021. Ảnh: IRNA/TTXVN
Theo tờ Sky News, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran ngày 4/1 đã bắt giữ tàu chở dầu Hàn Quốc ở Vùng Vịnh với lý do tàu này làm rò rỉ hóa chất, gây ô nhiễm vùng biển. Hàn Quốc và Mỹ đã yêu cầu Iran thả tàu chở dầu.
Căng thẳng giữa Iran và Hàn Quốc xảy ra sau khi các khoản tiền của Iran bị đóng băng trong ngân hàng Hàn Quốc theo lệnh trừng phạt của Mỹ. Theo Sky News, hành động bắt giữ tàu Hàn Quốc là phản ứng của nước này khi đang chịu sức ép.
Do đó, việc tàu chở dầu gây ô nhiễm chỉ là lý do và động cơ thực sự là muốn phản ứng khi 7 tỷ USD tiền của Chính phủ Iran bị đóng băng ở Hàn Quốc. Tehran cho biết mình cần số tiền này để mua trang thiết bị và vaccine nhằm đối phó với COVID-19.
Thuốc không nằm trong danh sách bị trừng phạt và trong những tháng gần đây, Iran đã tìm cách thuyết phục Hàn Quốc chấm dứt đóng băng số tiền trên, nhưng không thành công.
Video vụ Iran bắt giữ tàu chở dầu MT Hankuk Chemi (nguồn: Sky news)
Thời điểm bắt giữ tàu Hàn Quốc cũng không phải tình cờ khi Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Choi Jong-kun có kế hoạch thăm Tehran trong ngày 9/1 tới để đàm phán về khoản tiền 7 tỷ USD. Do đó, động thái này có thể sẽ làm củng cố vị thế của Iran khi đàm phán.
Đài truyền hình nhà nước Iran đã phát hình ảnh tàu Hàn Quốc có tên MT Hankuk Chemi đang được hộ tống tới cảng Bandar Abbas của Iran. Hàn Quốc đã ra lệnh một số tàu hải quân tới khu vực để phản ứng. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cũng đang xem xét lại chuyến thăm Tehran theo dự kiến của Thứ trưởng Ngoại giao này.
Trước đây, năm 2019, Vệ binh Cách mạng Iran cũng tìm cách bắt giữ các tàu Anh để trả đũa vụ tàu của mình bị bắt ở Gibraltar.
Vài tuần trước, hàng loạt vụ nổ đã xảy ra trên các tàu chở dầu ở Vùng Vịnh, vào thời điểm thỏa thuận hạt nhân Iran gặp sức ép khi chính quyền của ông Trump tăng cường trừng phạt Iran. Iran đã bác bỏ liên quan tới các vụ nổ.
Hiện nay, Iran và Mỹ lại rơi vào giai đoạn căng thẳng khác, mặc dù chưa căng thẳng bằng những tháng mùa hè năm 2019.
Ngày 3/1 vừa rồi là tròn 1 năm ngày Tướng Iran Qasem Soleimani bị ám sát trong một vụ không kích của Mỹ tại sân bay Baghdad (Iraq). Theo tờ Sky News, có thể Iran muốn đánh dấu ngày này theo một cách nào đó.
Tổng thống Trump có thể có động thái ngăn chính quyền mới đàm phán lại thỏa thuận hạt nhân Iran. Ảnh: Sky news
Ngoài ra, có dự báo rằng ông Trump có thể sẽ có động thái trong những ngày cuối cùng tại nhiệm để ngăn Tổng thống đắc cử Biden đàm phán lại thỏa thuận hạt nhân với Iran.
Máy bay ném bom B-52 của Mỹ đã được cử tới khu vực. Tàu sân bay USS Nimitz sẽ ở lại Vùng Vịnh lâu hơn, trái với kế hoạch ban đầu là rút về để tỏ dấu hiệu giảm căng thẳng.
Iran còn có một động thái khiến Tổng thống Trump có thể hành động sớm hơn. Iran đã thông báo nối lại hoạt động làm giàu uranium ở cấp độ tinh khiết 20%, phá vỡ cam kết theo thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015. Cấp độ này cho thấy Iran đang đẩy nhanh quá trình tiến tới sở hữu vũ khí hạt nhân, điều Tehran luôn cương quyết bác bỏ.
Bên trong cơ sở hạt nhân Fordow ở Qom, miền Bắc Iran. Ảnh: AFP/TTXVN
Như vậy, một lần nữa Iran và Mỹ lại đang ở trong tình huống “miệng hố chiến tranh”: một bên là một tổng thống sắp mãn nhiệm, sẵn sàng làm nhiều điều trước khi rời Nhà Trắng; và một bên là những người theo đường lối cứng rắn ở Iran muốn có động thái trước khi ông Biden lên nắm quyền.
Còn theo kênh CNN, Hàn Quốc là nạn nhân tương đối trung lập khi vừa nắm giữ tài sản của Iran lại vừa là đồng minh của Mỹ. Động thái bắt giữ tàu Hàn Quốc chỉ là lời nhắc nhở tương đối nhẹ nhàng về ảnh hưởng tiềm tàng của Iran với tàu thuyền ở Vùng Vịnh.
Sau những gì mà chính sách gây sức ép tối đa của ông Trump đã gây ra, chính quyền mới của ông Biden sẽ đối mặt thách thức lớn khi giải quyết vấn đề Iran. Trong những ngày còn lại trước thời điểm ông Biden nhậm chức (20/1), cả Iran và Mỹ sẽ đều vừa có động thái răn đe nhau đồng thời vẫn hy vọng vào một lựa chọn ngoại giao.