Hình ảnh các tay súng Hamas tấn công các binh sĩ Israel ở thành phố Khan Yunis lớn nhất miền Nam Gaza. Nguồn: Cắt từ clip của Reuters
Khi Hamas vẫn sử dụng đường hầm một cách cẩn trọng
So với những video cập nhật tin tức chiến trường hằng ngày của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), số lượng clip mà phong trào Hồi giáo Hamas tung ra khá khiêm tốn. Gần đây, Phong trào Thánh chiến Palestine, một đồng minh của Hamas trong cuộc chiến chống lại Israel, cũng bắt đầu công bố video kịch chiến trong thành phố với binh sĩ Israel. Tuy nhiên, tất cả các video này có một điểm chung chỉ công bố hình ảnh các tay súng di chuyển trong các toà nhà đổ nát. Vũ khí xuất hiện trong video phần lớn là loại súng chống tăng vác vai.
Từ những gì mà Hamas công bố có thể thấy dường như họ muốn giữ kín và nguyên vẹn các đường hầm càng lâu càng tốt. Thay vì sử dụng đường hầm cho các mục đích chiến thuật và tác chiến hàng ngày, có vẻ như Hamas thích giữ chúng làm nơi trú ẩn trong các cuộc bắn phá, kho chứa vũ khí và che chở cho các tay súng của mình khi di chuyển. Có lẽ vì thế, trong cách video do Hamas công bố, người ta không thấy có cảnh các tay súng ở Gaza chui từ đường hầm lên mặt đất để tác chiến, cũng không thấy cảnh họ hoạt động dưới đường hầm.
Xem video các tay súng Hamas tấn công các binh sĩ Israel ở Khan Younis. Nguồn: Reuters
Hamas từng tuyên bố có khoảng 500km đường hầm bên dưới Gaza. Trên thực tế, tới ngày 3/12, quân đội Israel đã xác định được hơn 800 đường hầm dưới lòng đất của Hamas, một số trong đó kết nối với tài sản chiến lược của Hamas. Theo người phát ngôn IDF, Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari, IDF đã vô hiệu hoá khoảng 500 hầm bằng nhiều phương thức khác nhau, bao gồm cả việc cho nổ phá và phong tỏa. Và từ những video do IDF công bố, đường hầm được Hamas sử dụng để cất giấu vũ khí, đạn dược, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động bí mật của các tay súng Palestine cũng như hoạt động của các trung tâm chỉ huy và hầm trú ẩn.
Những cạm bẫy bên trong đường hầm
Khi Israel mở màn chiến dịch trên bộ nhằm vào Dải Gaza vào ngày 27/10, các chuyên gia quân sự cơ bản cho rằng xóa sổ các đường hầm của Hamas là một nhiệm vụ thách thức nhất với quân đội Israel. Tuy nhiên, cuộc chiến ác liệt dưới lòng đất vẫn chưa xảy ra. Trong một video được cho là rõ ràng nhất về đường hầm phía dưới Dải Gaza được IDF công bố tới nay (đường hầm dưới bệnh viện Al-Shifa ở Bắc Gaza), người ta chỉ thấy các binh sĩ Israel di chuyển tự do, không xung đột. Các video về đường hầm khác chủ yếu ghi lại cảnh cửa đường hầm, đoạn đầu của đường hầm hay các binh sĩ Israel đặt mìn phá huỷ đường hầm.
Xem video binh sĩ Israel tiến vào bên trong đường hầm dưới bệnh viện Al-Shifa lớn nhất Dải Gaza. Nguồn: Reuters
Quân đội Israel rõ ràng đang có những bước đi thận trọng trong việc xử lý các đường hầm ở Gaza. Thận trọng ở đây không thừa vì đã có bài học đắt giá. Ngay từ đầu cuộc giao tranh, bốn binh sĩ lực lượng đặc biệt và hai lính công binh trong một trường hợp khác đã bị giết chết bởi bẫy mìn khi họ cố gắng đi vào đường hầm. Một cuộc chiến dưới đường hầm, nếu xảy ra, chắc chắn thương vong sẽ không hề thấp. Vì thế, quân đội Israel đã tính đến một phương án mới.
Tờ Wall Street Journal ngày 4/12 dẫn lời một quan chức Mỹ tiết lộ vào khoảng giữa tháng 11, quân đội Israel đã hoàn thành lắp đặt 5 máy bơm ở vị trí cách trại tị nạn Al-Shati 1,6 km. Những máy này có thể bơm hàng nghìn mét khối nước mỗi giờ, làm ngập các đường hầm chỉ trong vài tuần. Nhưng ở đây có hai vấn đề. Thứ nhất, nhiều video cho thấy mạng lưới đường hầm của Hamas được thiết kế theo kiểu ngắt đoạn, có cửa khóa kín nước từng đoạn, cho nên dù bơm nước vào thì cũng chỉ có thể làm ngập một đoạn, không gây ngập cho toàn bộ hệ thống. Thứ hai, một hệ thống máy bơm cùng đường ống kéo dài nhiều km không chỉ khiến quân đội Israel phải căng ra toàn tuyến đường ống máy bơm để bảo vệ chúng, mà còn khiến tuyến đường ống máy bơm đó trở thành mục tiêu tấn công mới.
Quan trọng hơn, Hamas có thể đang giam giữ con tin dưới đường hầm. Theo ước tính của phía Israel, Hamas vẫn giam giữ khoảng 138 người bị các tay súng của họ bắt về Dải Gaza làm con tin trong cuộc đột kích nhằm vào miền Nam Israel ngày 7/10. Hôm 10/12, Hamas cảnh báo rằng sẽ không có con tin nào còn sống rời Gaza trừ khi yêu cầu của nhóm này về thả tù nhân được đáp ứng.
Với Israel, mục tiêu xuyên suốt là tiêu diệt, loại bỏ Hamas, nhưng trước mắt là đưa tất cả con tin trở về. Trong khi đó, nhấn chìm đường hầm bằng nước biển hay đột kích tấn công vào đường hầm sẽ khiến Israel rơi vào cái “bẫy giết con tin", đẩy họ ra trước mũi nhọn của dư luận. Và vì thế, những gì đang diễn ra với “đường hầm”, bao gồm cả việc lắp đặt hệ thống bơm khổng lồ, có thể chỉ là một trong tổng thể chiến lược “đánh để đàm”, gia tăng sức ép làm bật ra một thoả thuận ngừng bắn nhân đạo mới, trong đó Israel nắm lợi thế.