Thiếu vaccine tiêm chủng mở rộng, khuyến cáo tiêm dịch vụ

Thiếu vaccine 5 trong 1, nguy cơ sắp hết nhiều loại khác

Ghi nhận tại Trạm Y tế phường Bạch Đằng (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), hiện đang trong tình trạng thiếu vaccine 5 trong 1, nhiều trẻ trên địa bàn đang phải chờ vaccine.

Chia sẻ về tình hình vaccine hiện nay, Trạm trưởng Trạm Y tế phường Bạch Đằng Lê Minh Hằng cho biết: “Hiện tại Trạm đã có một số vaccine bắt đầu thiếu như vaccine 5 trong 1; một số vaccine cũng có khả năng sẽ thiếu trong thời gian tới. Với các trẻ đang tiêm vaccine này, khi bị thiếu, chúng tôi phải tư vấn cho bố mẹ trẻ chuyển sang tiêm dịch vụ để đảm bảo không bị chậm, muộn lịch tiêm, ảnh hưởng đến miễn dịch phòng bệnh. Đa số các phụ huynh cũng đồng thuận. Trong số các trẻ đang chờ vaccine chỉ khoảng 50% trẻ có nhu cầu tiêm dịch vụ; với các cháu gia đình vẫn chờ vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng thì khả năng vẫn đang phải tiếp tục chờ vaccine”.

Cũng theo Trạm trưởng Lê Minh Hằng, khi có vaccine 5 trong 1 được cấp trở lại, trạm sẽ nhanh chóng triển khai tiêm bổ sung cho các trẻ này. Bên cạnh đó, một số vaccine đang có nguy cơ khan hiếm, thiếu trong thời gian tới như: Vaccine phòng sởi, bạch hầu, lao… để điều tiết, đơn vị phải xin ý kiến, gom các phường vào để tiêm chung, tránh hao phí vaccine. Với những trẻ đến lịch sức khoẻ đảm bảo sẽ được tiêm luôn, những trường hợp các cháu hoãn tiêm sẽ lùi lại và kết hợp với các phường để tiêm cho trẻ.

Bác sĩ Nguyễn Mạnh Chương, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh tật và HIV/AIDS, Trung tâm Y tế quận Hai Bà Trưng, Hà Nội cũng cho biết: “Thiếu vaccine 5 trong 1 đang là tình trạng chung của Hà Nội; tình trạng này đã xảy ra từ tháng 4 đến nay. Trong khoảng 3 tháng tới đây, trên địa bàn có thể sẽ tiếp tục thiếu vaccine phòng Lao, Sởi, nếu không có nguồn cung kịp thời. Trung tâm đã dự trù, báo cáo lên Thành phố để đề xuất phân bổ vaccine về, kế hoạch phân bổ do Thành phố sẽ có kế hoạch. Hiện chúng tôi chưa nhận được thông tin phản hổi về kế hoạch phân bổ vaccine này trong thời gian tới”.

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hà Nội, từ tháng 4 tới nay, nhiều quận, huyện trên địa bàn thành phố rơi vào tình trạng thiếu vaccine 5 trong 1; vaccine 3 trong 1 cũng còn rất ít vì Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương mới chỉ cung ứng đủ đáp ứng đến hết tháng 4/2023.

Nguy cơ bùng dịch nếu thiếu vaccine kéo dài

Hiện các địa phương của Hà Nội đã đề xuất nhu cầu vaccine để được cung ứng kịp thời. Tại Trung tâm Y tế quận Hai Bà Trưng đã phối hợp với các phường điều tra, rà soát đối tượng tiêm chủng trên địa bàn; thống kê cần khoảng 300 liều vaccine 5 trong 1 trong giai đoạn từ nay đến hết năm 2023.

“Hiện chúng tôi vẫn tổ chức tiêm cho trẻ trên địa bàn vào 2 buổi tiêm/tháng với các vaccine vẫn đang còn. Các vaccine đang thiếu là vaccine miễn phí, hiện các cơ sở tiêm chủng dịch vụ vẫn có vaccine 5 trong 1 nên Trung tâm và các Trạm Y tế cũng hướng dẫn cho phụ huynh nếu cần gấp, trì hoãn lâu sẽ cho trẻ chuyển sang tiêm dịch vụ”, BS. Nguyễn Mạnh Chương cho biết.

Vaccine 5 trong 1 trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng hiện nay tiêm cho trẻ để phòng 5 loại bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, một số bệnh đường hô hấp như: Viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib. Nếu tình trạng thiếu vaccine kéo dài mà nhiều trẻ đến tuổi chưa được tiêm chủng sẽ dễ dẫn tới nguy cơ bùng phát trở lại các dịch bệnh này, dù gần đây đã được kiểm soát nhờ có vaccine.

Các chuyên gia cũng lo ngại, hiện vaccine vẫn đang là biện pháp tốt nhất để phòng nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, nhiều bệnh đã được thanh toán nhờ có vaccine; nhiều bệnh khác nhờ có vaccine đã giảm tỷ lệ mắc bệnh, giảm biến chứng nặng. Tuy nhiên, vaccine có tác dụng tốt nhất khi tiêm đúng lịch, đủ số mũi; nhiều loại vaccine thậm chí nếu quá lứa tuổi mà tiêm thì vaccine cũng không còn tác dụng. Vì vậy, việc đảm bảo vaccine để đáp ứng tiêm cho trẻ kịp thời là vô cùng quan trọng. Nếu tình trạng thiếu vaccine như hiện nay vẫn còn kéo dài thì nguy cơ xuất hiện lỗ hổng miễn dịch là rất lớn.

Để nhanh chóng giải quyết tình trạng thiếu vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, Chính phủ, Bộ Y tế đã có kế hoạch đặt hàng và phân bổ vaccine.

Theo TS. Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (Bộ Y tế), Bộ Y tế đang nỗ lực tìm cách tháo gỡ tình trạng này. Sắp tới, Bộ sẽ trình lên Chính phủ để tiếp tục được cung ứng tập trung vaccine. Bộ Y tế đề xuất sẽ xây dựng một khung giá chung với vaccine 5 trong 1 nhập khẩu. Các địa phương căn cứ vào nhu cầu thực tế và sau khi có kết quả mua sắm đấu thầu hoặc đàm phán theo giá quy định, Bộ Y tế sẽ cung cấp giá cho các địa phương. Các địa phương cũng phải nhanh chóng ký hợp đồng để nhận vaccine; cách thức giống như việc mua một số thuốc tập trung.

Đối với vaccine trong nước, Bộ Y tế cũng đang cố gắng để được đặt hàng từ Trung ương trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng và có một giá cụ thể. Các địa phương sẽ dựa vào đó để ký hợp đồng với nhà sản xuất trong nước.

Dự kiến trong tháng 6, Bộ Y tế sẽ có văn bản chính thức đề nghị số lượng đặt hàng vaccine. Bộ Y tế cũng đề nghị các địa phương phải nỗ lực nắm được con số chính xác ở mức tối đa nhất để tránh tình trạng thừa hoặc thiếu so với số lượng đề xuất.