Buông lỏng quản lý, xe quá tải 'bùng phát'

Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Huyện cho biết, thực hiện Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 25/11/2016 của Thủ tướng Chính phủ về công tác KTTTX, năm 2019, các Trạm KTTTX lưu động, cố định và Thanh tra các Sở GTVT đã sử dụng cân xách tay kiểm tra 181.453 xe, trong đó có 18.980 xe vi phạm, tước 6.533 giấy phép lái xe, xử phạt nộp kho bạc nhà nước 195 tỷ đồng.

Lực lượng Công chức Thanh tra các Cục Quản lý đường bộ đã kiểm tra 729 xe, trong đó có 719 xe vi phạm, tước 266 giấy phép lái xe, xử phạt nộp Kho bạc Nhà nước 11,87 tỷ đồng.

Với trách nhiệm là cơ quan thường trực, tham mưu, chỉ đạo KTTTX, ngay từ đầu năm 2019, Tổng cục đã chỉ đạo các Cục Quản lý đường bộ phối hợp với các Sở GTVT, Cục Đăng kiểm Việt Nam, Công an các địa phương... tăng cường KTTTX tại các cơ sở đầu nguồn hàng, mỏ vật liệu, cảng, bến thủy nội địa; bố trí lực lượng chốt chặn và duy trì hoạt động của các Trạm KTTTX lưu động, cố định; đặc biệt là "chia sẻ thông tin" với Cục Đăng kiểm Việt Nam để xử lý kịp thời các phương tiện có kích thước thùng hàng vượt quá quy định, cơi nới, thay đổi kết cấu để chở hàng quá tải...

Tuy nhiên, kết quả nêu trên chỉ phản ánh được một phần số xe quá tải lưu thông qua những đoạn đường có đặt Trạm KTTTX lưu động, cố định và những vị trí mà lực lượng chức năng kiểm soát bằng cân xách tay, như tại các các Cảng biển lớn khu vực TP Hải Phòng, các tỉnh Quảng Ninh, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bà Rịa Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh... 

Đáng quan ngại, theo ông Nguyễn Văn Huyện, hiện nay, lực lượng Thanh tra giao thông của các Sở GTVT chỉ KTTTX trên các quốc lộ được ủy quyền quản lý và đường địa phương, còn các lực lượng khác buông lỏng, dẫn đến tình trạng xe quá tải đã bùng phát trở lại, lưu thông trên các QL: QL.1, QL.2, QL.3, QL.5, QL.6, QL.10, QL.14, QL.18, QL.19, QL.20, QL.32, QL.37, QL.51, QL.70, QL.279, đường Hồ Chí Minh… và một số đường địa phương, nơi có các mỏ vật liệu xây dựng, mỏ quặng, nhà máy xi măng, khu công nghiệp, bến thủy nội địa, nhất là tình trạng xe sang tải, dồn tải xung quanh khu vực các cảng nhỏ, bến thủy nội địa...

Bên cạnh đó, việc kiểm tra và xử lý vi phạm về bốc xếp hàng hóa lên phương tiện tại các cơ sở đầu nguồn hàng, kho bãi, bến cảng còn chưa được duy trì thường xuyên, liên tục, do cần phải có sự phối hợp với các Sở, ngành của địa phương, dẫn đến kết quả còn hạn chế; một số địa phương có cảng, mỏ vào cuộc chưa quyết liệt trong việc kiểm soát xếp hàng hóa lên xe và chưa kiên quyết xử lý chủ mỏ, chủ cảng vi phạm.

Ngoài ra, tại nhiều địa phương vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp vận tải, chủ hàng, chủ xe, lái xe chưa có ý thức chấp hành pháp luật giao thông đường bộ và các quy định về vận tải đường bộ. Một số doanh nghiệp có xe vi phạm khi bị kiểm tra thường tìm mọi cách né tránh, giấu xe, cho người theo dõi Tổ KTTTX hoặc khi bị kiểm tra thì không chấp hành như đóng cửa xe bỏ đi, lôi kéo nhiều người chống đối, gây rối, cản trở các lực lượng làm công tác kiểm soát tải trọng phương tiện...

Mặt khác, một số Ban Quản lý dự án, Nhà thầu thi công, Nhà đầu tư BOT, doanh nghiệp cảng, mỏ, nhà máy sản xuất thép, xi măng, clinke, doanh nghiệp vận tải, mặc dù đã ký cam kết với Bộ GTVT và UBND các tỉnh về không bốc xếp, tiếp nhận phương tiện vận tải hàng hóa quá tải trọng quy định, nhưng thực tế vẫn vi phạm; nguyên nhân do thiếu chế tài pháp lý để xử lý các trường hợp đã ký cam kết nhưng vẫn vi phạm.

Trong khi đó, theo chỉ đạo của Bộ Công an, hầu hết lực lượng Cảnh sát giao thông đã rút, không phối hợp tại các Trạm KTTTX lưu động.  Từ đó, do thiếu lực lượng và vướng mắc quy định Thanh tra các Sở GTVT chỉ KTTTX trong phạm vi quản lý, nên các Trạm KTTTX lưu động đã rút, không kiểm soát trên các quốc lộ chính, chỉ kiểm soát trên đường địa phương và quốc lộ được ủy quyền quản lý; cộng với các chế tài để xử lý vi phạm còn chưa đồng bộ, thiết bị cân kiểm tra tải trọng phương tiện còn thiếu, chưa kiểm soát được toàn bộ các tuyến đường có xe chở hàng quá tải lưu thông.

Trước thực tế này, Tổng cục đề xuất Bộ GTVT và các Bộ, ngành, địa phương làm rõ chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của lực lượng Thanh tra giao thông các Sở GTVT, Công chức thanh tra Tổng cục Đường bộ Việt Nam; quy định về chức danh và chế độ, kinh phí hoạt động của lực lượng làm việc tại các Trạm KTTTX lưu động, cố định và KTTTX bằng cân xách tay; hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan đến công tác KTTTX, phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ GTVT khẩn trương hoàn thiện trình Bộ trưởng ký ban hành Thông tư thay thế Thông tư số 10/2012/TT-BGTVT ngày 12/4/2012 của Bộ trưởng Bộ GTVT quy định về tổ chức và hoạt động của Trạm KTTTX trên đường bộ.

Năm 2020, để tiếp tục thực hiện hiệu quả Chỉ thị 32/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Kế hoạch 12885/KH-BGTVT ngày 1/11/2016 của Bộ GTVT về việc tiếp tục tăng cường công tác KTTTX, Tổng cục đã chỉ đạo lực lượng Thanh tra giao thông của các Sở GTVT, Công chức Thanh tra GTVT của các Cục Quản lý đường bộ chủ động nắm bắt tình hình, thông qua phản ánh của báo chí và người dân tăng cường kiểm tra, thanh tra đột xuất trên các đoạn đường có nhiều xe quá tải lưu thông, xe cơi nới thành thùng; tập trung kiểm tra tại các đầu nguồn hàng, khu vực cảng, bến, mỏ vật liệu, công trình, dự án lớn; đặc biệt là các trường hợp san tải trước khi vào cảng, dồn tải sau khi ra khỏi cảng, các trường hợp vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng không có giấy phép lưu hành xe và xử phạt vi phạm hành chính đối với từng chủ thể có hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, Tổng cục chỉ đạo lực lượng Thanh tra giao thông của các Sở GTVT, Công chức Thanh tra GTVT của các Cục Quản lý đường bộ phối hợp với Cục Đăng kiểm Việt Nam, Cục Hàng hải Việt Nam, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam chỉ đạo các Cảng, bến thủy nội địa kiểm soát chặt chẽ các phương tiện chở hàng ra, vào Cảng, các phương tiện vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng; tiếp tục cung cấp dữ liệu phục vụ kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm của xe ô tô chở hàng quá tải trọng, thay đổi kích thước thành thùng xe, nâng cao hiệu quả công tác kiểm định an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ và yêu cầu các Ban Quản lý dự án, các chủ đầu tư, nhà đầu tư chỉ đạo, xử lý nghiêm các nhà thầu sử dụng xe cơi nới thành thùng, chở vật tư, vật liệu xây dựng quá tải cung cấp cho các dự án, công trình do ngành GTVT quản lý.