Tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 16 năm nay diễn ra từ ngày
2-4/6 tại Singapore , đoàn Việt Nam đã tham gia tất cả các phiên đối
thoại cũng như có các cuộc tiếp xúc song phương nhằm thể hiện quan điểm
trước các thách thức đang nổi lên hiện nay.
Nhân dịp này, phóng viên
TTXVN tại Singapore đã có cuộc phỏng vấn Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng, Viện
trưởng Viện Quan hệ quốc tế về Quốc phòng, Bộ Quốc phòng về những vấn
đề được đưa ra bàn thảo tại chương trình nghị sự của diễn đàn năm nay.
Theo Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng, Đối thoại Shangri-La lần này có 5
phiên họp toàn thể chính, trong đó tập trung vào các chủ đề quan trọng
như phổ biến vũ khí hạt nhân, khủng bố, an ninh mạng ...Các đại biểu
chia sẻ quan điểm chung rằng phổ biến vũ khí hạt nhân là một trong những
nguy cơ không chỉ đe dọa khu vực mà là toàn cầu.
Chính vì vậy, các nước
kêu gọi nỗ lực và trách nhiệm chung để giải quyết vấn đề hạt nhân trên
bán đảo Triều Tiên cũng như các nguy cơ an ninh tiềm ẩn từ khủng bố trên
phạm vi toàn cầu. Đặc biệt tại châu Á nói chung và khu vực Đông Nam Á
nói riêng, hiện nay đang xuất hiện những nguy cơ lan tỏa của chủ nghĩa
khủng bố quốc tế. Ngoài ra, an ninh mạng, biến đổi khí hậu, các vấn đề
an ninh phi truyền thống đều được đưa ra thảo luận, xem xét tại Đối
thoại Shangri-La 16.
Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng nhấn mạnh là
thành viên tích cực của Đối thoại Shangri-La, Việt Nam thể hiện quan
điểm cho rằng hiện nay khu vực có rất nhiều vấn đề an ninh đòi hỏi các
nước cần phải cùng nhau chung tay đối phó. Thách thức thứ nhất, đó là
nhận thức cũng như cách ứng xử hay vận dụng các quy định, luật pháp quốc
tế của mỗi nước không giống nhau.
Điều này tạo ra những khác biệt hoặc
những cơ chế chưa đủ năng lực để giải quyết các vấn đề quốc tế hiện nay.
Hai là, cũng do lợi ích của các quốc gia khi chưa song trùng với lợi
ích của cộng đồng hay các lợi ích chung nên vẫn tồn tại những khác biệt.
Thậm chí có những quốc gia đặt lợi ích của mình lên trên lợi ích cộng
đồng. Chính vì vậy, thực tế này còn tạo ra những thách thức khó khăn
trong vấn đề về nhận thức cũng như trách nhiệm chung trong xử lý các vấn
đề quốc tế hiện nay của khu vực.
Một trong những nội dung
chính của Đối thoại Shangri-La 16 là việc duy trì trật tự trong khu vực
dựa trên các quy định. Điều này cũng liên quan đến việc các nước ASEAN
và Trung Quốc nhất trí về dự thảo khung của Bộ Quy tắc ứng xử của các
bên ở Biển Đông (COC). Theo Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng, hiện nay tất cả
các vùng biển trên thế giới đều có những tranh chấp do những nguyên nhân
lịch sử khách quan để lại hoặc do cách vận dụng luật pháp quốc tế có
những khác biệt ở từng quốc gia.
Chính vì vậy, trên Biển Đông và biển
Hoa Đông hiện nay đang có những tranh chấp khác biệt. Tuy nhiên, các
quốc gia như Trung Quốc với ASEAN đang nỗ lực để cùng nhau duy trì một
Tuyên bố của các bên về cách ứng xử trên Biển Đông (DOC) và đang đàm
phán về bộ khung COC. Đó là quy tắc ứng xử trên biển giữa các bên có
liên quan. Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng đánh giá những tiến bộ vừa qua đạt
được là khá khả thi và khích lệ.
Tuy nhiên, để COC được hoàn tất thì nó
cần nhiều trách nhiệm, vai trò của các bên liên quan tại đây, đặc biệt
là Trung Quốc và ASEAN. Sau khi COC ra đời, nó sẽ tăng cường được lòng
tin, trách nhiệm về mặt pháp lý, cũng như tự tôn về pháp luật được tốt
hơn, và trở thành công cụ để duy trì hòa bình và ổn định tại khu vực.
Trong nỗ lực giải quyết các xung đột và duy trì hòa bình, ổn định,
không thể không nhắc tới vai trò của các nước lớn và đặc biệt là tầm
quan trọng của hợp tác đa phương. Về vấn đề này, Thiếu tướng Vũ Tiến
Trọng đã đề cao thông điệp của Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull trong bài phát biểu dẫn đề. Thứ nhất, các nước lớn cần
phải có trách nhiệm trong vấn đề đảm bảo duy trì trật tự an ninh tại
khu vực, đặt biệt là Mỹ và Trung Quốc, như Thủ tướng Australia đã khẳng
định vai trò của Mỹ trong vấn đề can dự an ninh tại khu vực, đồng thời
cũng thừa nhận sự trỗi dậy của Trung Quốc. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo
Australia cũng kêu gọi sự trỗi dậy đó phải có trách nhiệm.
Và tất cả các
quốc gia đều phải đề cao tính thượng tôn pháp luật và cần phải được
bình đẳng và tự do trong khuôn khổ thượng tôn pháp luật của thế giới và
khu vực. Bên cạnh đó, theo Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng, vai trò của ASEAN
đã, đang và sẽ được thừa nhận như một trung tâm, một động lực, một lực
lượng dẫn dắt trong các cơ chế hợp tác an ninh khu vực và được Mỹ, Trung
Quốc cũng như các nước lớn hoàn toàn ủng hộ.
Chính vì vậy, trong năm
vừa qua, ASEAN trở thành một cộng đồng. Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng bày tỏ
tin tưởng với sự ủng hộ của các nước lớn, các nước bên ngoài khu vực,
ASEAN sẽ làm tròn sứ mệnh của mình với tư cách là trung tâm dẫn dắt các
cơ chế hợp tác hiện nay.