Quảng cáo jeonse được dán trên cửa sổ trước một văn phòng bất động sản ở Seoul. Ảnh: Yonhap
Trong suốt 10 năm, anh Park Hyeon-su (37 tuổi) sống trong một căn phòng siêu nhỏ không cửa sổ ở thủ đô Seoul, chăm chỉ làm 2 ca đến nửa đêm và tiết kiệm từng xu để có thể đủ tiền đặt cọc cho một căn nhà thoải mái hơn. Tuy nhiên, mọi nỗ lực của anh đã bị những kẻ lừa đảo bất động sản chiếm đoạt sạch.
Theo hãng tin AFP, từ nhiều thập kỷ nay, thị trường nhà cho thuê ở Hàn Quốc có một mô hình độc đáo được gọi là "jeonse", trong đó người thuê phải trả số tiền đặt cọc khổng lồ, tương đương 50-70% giá trị căn nhà lên tới hàng trăm nghìn USD, cho chủ nhà thuê. Đổi lại, người thuê sẽ được sống trong căn hộ đó nhiều năm miễn phí. Đến lúc muốn rời đi, chủ nhà thuê phải trả lại số tiền cọc.
Ý tưởng này xuất phát từ việc chủ nhà thuê có thể tiếp cận nguồn tiền mặt không lãi suất để đầu tư và người thuê nhà được nhà ở miễn phí với tài sản thế chấp. Nhưng hệ thống này hiện nay tồn tại rất nhiều lỗ hổng và gian lận. Dữ liệu cảnh sát cho thấy số tiền thiệt hại sau những vụ lừa đảo jeonse mỗi năm lên tới hơn 1 tỷ USD.
Trước đây, mô hình này phổ biến và chiếm tới 2/3 hình thức cho thuê vào những năm 1990. Tuy nhiên, một phần do nhận thức về rủi ro ngày càng tăng, mô hình cũng dần bị thoái trào.
Theo Park chia sẻ, trong 10 năm, anh thường làm những công việc bán thời gian như giao hàng từ 9 giờ sáng đến nửa đêm. Số tiền anh tiết kiệm được là 73.000 USD. Nhưng sau khi anh bị lừa trả tiền đặt cọc và chuyển đến, chủ cho thuê – người không có thẩm quyền cho thuê căn hộ - biến mất cùng số tiền và Park bị đuổi khỏi nhà, không có cách nào lấy lại tiền cọc.
“Đó không chỉ là tiền mà toàn bộ công sức trong những năm thanh xuân của tôi bị đánh cắp”, Park chia sẻ. Mặc dù vụ án đã được đưa lên tòa án những Park cũng khó nhận lại tiền đặc cọc.
“Giấc mơ sở hữu một ngôi nhà của tôi đã tan biến và tôi chẳng còn muốn hẹn hò, không nghĩ tới cả kết hôn hoặc sinh con”, anh Park ngậm ngùi.
Dữ liệu chính thức cho thấy ít nhất 17.000 nạn nhân như Park – khoảng 70% người ở độ tuổi 20 và 30 – bị lừa đảo do mô hình jeonse trong những năm gần đây.
Các nhà hoạt động cho rằng chính quyền chưa hành động đủ để giúp đỡ nạn nhân hoặc trừng phạt những kẻ lừa đảo. Mức án tối đa cho tội lừa đảo ở Hàn Quốc là 15 năm tù.
Các nhà hoạt động cho biết ít nhất 8 nạn nhân của vụ lừa đảo jeonse đã tự tử. Nhiều người thuê nhà vay ngân hàng để đặt cọc, dự định sẽ trả lại sau khi chuyển đi và nhận lại cọc. Tuy nhiên sau khi bị lừa, khoản nợ ngân hàng vẫn còn đó.
Năm ngoái, Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua một Dự luật đặc biệt nhằm giúp đỡ các nạn nhân, trong đó Ủy ban Dịch vụ Tài chính cung cấp các khoản vay không lãi suất có thể được hoàn trả trong vòng 20 năm.
Tuy nhiên, các nạn nhân của vụ lừa đảo nói rằng họ không cần phải hoàn trả các khoản vay ngân hàng bị đánh cắp nếu như tiền đặt cọc không được lấy lại.
Ahn Sang-mi, một nạn nhân, cho biết khi tham gia một cuộc biểu tình gần đây ở Seoul: “Việc yêu cầu những người trẻ dành 20 năm tới để trả lại số tiền bị mất do lừa đảo cũng giống như bảo họ ngừng sống vậy”.
Các nhà hoạt động cho biết một phương án khác được đưa ra là tìm cách "phục hồi nợ", một quá trình tương tự như phá sản và xóa một số khoản nợ. Tuy nhiên, phương án này tác động lâu dài đến hồ sơ tín dụng của những người trẻ tuổi.
Đảng Dân chủ đối lập đã đề xuất dự luật cho phép nhà nước hoàn trả cho người thuê nhà số tiền đặt cọc bị mất do lừa đảo. Tuy nhiên, chính phủ đã bác bỏ với lý do lo ngại về chi phí, trong đó Bộ trưởng Đất đai Park Sang-woo nói rằng những người thuê nhà cũng có trách nhiệm trong việc nhanh chóng ký hợp đồng mà không xem xét kỹ. Quốc hội dự kiến bỏ phiếu về dự luật trên vào ngày 28/5.