Các lực lượng NATO tiến hành tập trận tại Korzeniewo, Ba Lan ngày 4/3/2024. Ảnh: PAP/TTXVN
Bốn quốc gia Đông Âu gồm Ba Lan, Estonia, Latvia và Litva đã trình lên Ủy ban châu Âu (EC) một đề xuất xây dựng tuyến phòng thủ trị giá khoảng 10 tỷ euro dọc biên giới với Nga và Belarus. Đây là một phần trong nỗ lực tăng cường an ninh biên giới phía Đông của Liên minh châu Âu (EU) trước những thách thức ngày càng tăng từ hai quốc gia láng giềng.
Đề xuất này nhằm tác động đến việc soạn thảo Sách trắng về tương lai quốc phòng của khối, dự kiến sẽ xác định các dự án quốc phòng lớn mà các nước thành viên nên cùng đầu tư vì lợi ích chung, cũng như xác định nguồn tài chính cho các dự án này.
Nội dung đề xuất
Theo tài liệu mà trang tin châu Âu Euractiv.com tiếp cận được ngày 1/3, bốn quốc gia trên đã đề xuất xây dựng "Lá chắn biên giới Đông Bắc" - một hệ thống phòng thủ toàn diện kết hợp Lá chắn phía Đông của Ba Lan và Tuyến phòng thủ Baltic của các nước vùng Baltic. Dự án có thể mở rộng bao gồm cả đường biên giới dài 1.340 km của Phần Lan với Nga và các quốc gia phía Nam.
"Chúng ta cần phải có những hành động khẩn cấp để tăng cường khả năng phản công, tăng cường giám sát trên không và phòng không, chống tác chiến điện tử và an ninh dưới nước tại biên giới của chúng ta", bốn quốc gia viết trong tài liệu trình lên EC.
Gói đầu tư 10 tỷ euro sẽ bao gồm nhiều hạng mục như: Xây dựng các công sự kiên cố, triển khai hệ thống giám sát biên giới công nghệ cao, phát triển khả năng tác chiến điện tử, trang bị thiết bị bay không người lái (UAV) và các biện pháp chống UAV, xây dựng các nhà kho để lưu trữ thiết bị, nhiên liệu, đạn dược và thuốc nổ, phát triển hệ thống hậu cần cho vận chuyển và nơi trú ẩn.
Đáng chú ý, dự án không bao gồm các hệ thống phòng thủ tên lửa và không quân hiện đại, máy bay chiến đấu hoặc tài sản hải quân, vốn sẽ làm tăng đáng kể chi phí. Theo ước tính của EC, một hệ thống phòng thủ tên lửa trên không hoàn chỉnh cho châu Âu có thể lên tới 500 tỷ euro.
Bảo vệ cơ sở hạ tầng dưới biển
Ngoài tuyến phòng thủ trên bộ, đề xuất còn nhấn mạnh việc bảo vệ cơ sở hạ tầng dưới biển với kinh phí ước tính khoảng 2 tỷ euro ở cấp độ EU. Khoản đầu tư này sẽ được sử dụng để xây dựng "một mái vòm phòng thủ dưới biển nhiều lớp, bao gồm khả năng giám sát, theo dõi và phòng thủ" cùng với việc thiết lập kênh trao đổi thông tin về các mối đe dọa và sự cố.
Đây là phản ứng trước những lo ngại ngày càng tăng về các cuộc tấn công mạng, phá hoại và các mối đe dọa khác nhằm vào cơ sở hạ tầng quan trọng dưới biển của châu Âu.
Một khoản đầu tư khác trị giá 10 tỷ euro được đề xuất để cải thiện khả năng di chuyển quân sự của quân đội và trang thiết bị trên lục địa. Đây là một yếu tố quan trọng trong chiến lược phòng thủ tổng thể, giúp các lực lượng của EU có thể triển khai nhanh chóng tới các điểm nóng trong trường hợp khẩn cấp.
Bốn quốc gia cũng đề xuất chi 50 tỷ euro ở cấp độ EU cho việc dự trữ đạn dược và tên lửa, bên cạnh các khoản đầu tư quốc gia. Khoản tiền này sẽ giúp các công ty dự trữ các thành phần thiết yếu như thuốc đẩy, thuốc nổ và đạn pháo.
Đề xuất còn bao gồm việc mở rộng các chương trình cấp EU về mua sắm chung (EDIRPA) và sản xuất (ASAP) đạn dược, bao gồm "các loại đạn dược quyết định trong trận chiến cùng với đạn pháo 155mm, đặc biệt là đạn chống tăng, đạn phòng không".
Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sébastien Lecornu nhận định: "Các kho dự trữ vũ khí ở châu Âu, có lẽ cũng do châu Âu trả tiền cho Ukraine, cũng được tính là sự đảm bảo an ninh".
Đề xuất trên xuất hiện trong bối cảnh an ninh châu Âu ngày càng căng thẳng, đặc biệt là tại biên giới phía Đông của EU. Các nước tuyến đầu cho rằng bảo vệ biên giới với Nga và Belarus là chìa khóa để bảo vệ toàn bộ Liên minh châu Âu. Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra cách đây hơn 3 năm, việc củng cố biên giới đã trở thành ưu tiên hàng đầu đối với các nước láng giềng.
Theo đề xuất, tổng cộng EU sẽ cần cung cấp 100 tỷ euro để tăng cường năng lực quốc phòng của châu lục vào năm 2028, bên cạnh các khoản đầu tư quốc gia. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã nhiều lần xác nhận danh sách các dự án này trong những tuần gần đây, cho thấy khả năng cao đề xuất sẽ được xem xét nghiêm túc trong quá trình soạn thảo Sách trắng về quốc phòng của EU.