Quang cảnh cảng hàng hóa tại Los Angeles, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo cổng phân tích thông tin của Azerbaijan News.az, cuộc đối đầu thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới – Mỹ và Trung Quốc – tiếp tục là tâm điểm gây chú ý. Trong khi Washington chọn cách “độc hành” bằng các đòn thuế quan nặng nề, Bắc Kinh lại phản ứng với chiến lược kiên nhẫn, cân nhắc. Câu hỏi đặt ra là: Liệu Mỹ có đang tự làm suy yếu vị thế của mình, hay Trung Quốc mới là bên chịu thiệt hại thực sự?
Được khởi động từ Tổng thống Donald Trump, chiến dịch áp thuế của Mỹ nhắm vào Trung Quốc đã leo thang với mức thuế 25% lên 600 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Tổng thống Trump tự hào tuyên bố điều này giúp “cứu” ngành thép Mỹ, nhưng thực tế lại phơi bày nghịch lý: Thuế quan không chỉ làm giá nguyên liệu thô và hàng hóa trong nước tăng vọt mà còn khiến doanh nghiệp Mỹ oằn mình vì chi phí sản xuất.
Đáng chú ý, động thái gần đây nhất của Washington vào tháng 2/2025 – áp thuế bổ sung với lý do chống nhập khẩu Fentanyl – bị nhiều chuyên gia xem là “động thái chính trị” hơn kinh tế. Việc Mỹ trì hoãn thuế với Mexico, Canada nhưng không dành sự ưu ái nào cho Trung Quốc cho thấy chiến lược gây sức ép có chủ đích. Tuy nhiên, cách làm này đang vấp phải sự phản đối ngay từ trong nước. Zhu Bing, đại diện Bộ Thương mại Trung Quốc, nhận định: “Thuế quan tăng gây tổn hại cho cả doanh nghiệp Trung Quốc lẫn Mỹ, vi phạm quy tắc WTO và khiến nước Mỹ tự gánh thêm chi phí không cần thiết”.
Khác với cách tiếp cận “nóng vội” của Mỹ, Bắc Kinh phản ứng bằng hai mặt: Khiếu nại lên WTO về tính bất hợp pháp của thuế quan Mỹ và áp thuế đáp trả lên 15% với than, khí hóa lỏng (LNG), cùng 10% với dầu thô, máy móc nông nghiệp Mỹ. Những biện pháp này không chỉ cân bằng thiệt hại mà còn mang về cho Trung Quốc khoản lợi ước tính 30 tỷ USD nhờ thuế năng lượng.
Quan trọng hơn, Trung Quốc duy trì hình ảnh “đối tác ổn định” giữa thương chiến. Dù FDI vào nước này giảm nhẹ 6,1% so cùng kỳ năm 2023, nhưng con số 13,6 tỷ USD (tháng 1/2025) và mức tăng 27,5% so tháng trước đó phản ánh sức hút bền vững. Các tập đoàn đa quốc gia như Tesla, BASF vẫn mở rộng đầu tư nhờ cơ sở hạ tầng hiện đại, nhân công lành nghề và chính sách kinh tế ổn định.
Toàn cầu hóa rạn nứt: Ai là nạn nhân?
Chiến tranh thuế quan không chỉ là cuộc đua giữa hai siêu cường. Nó kéo theo nguy cơ bảo hộ mậu dịch toàn cầu, đe dọa tăng trưởng kinh tế thế giới. Khi Mỹ đe dọa áp thuế lên EU, Brussels dù muốn đối thoại vẫn phải chuẩn bị phản ứng. Điều này cho thấy sự thiếu tin tưởng ngày càng lớn vào Washington. Trong khi đó, Trung Quốc tận dụng cơ hội mở rộng ảnh hưởng qua Sáng kiến Vành đai và Con đường, củng cố quan hệ với các nước đang phát triển.
Chuyên gia kinh tế Liu Wei (Đại học Bắc Kinh) cảnh báo: “Chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ có thể kích hoạt lạm phát kéo dài, làm chậm phục hồi kinh tế toàn cầu sau đại dịch”. Thực tế, việc Mỹ ép doanh nghiệp rời Trung Quốc cũng không mang lại kết quả như mong đợi. Dù một số công ty chuyển sang Ấn Độ hay Đông Nam Á, họ vẫn phụ thuộc vào linh kiện, công nghệ từ Trung Quốc.
Kết cục nào cho cuộc đua?
Câu trả lời nằm ở cách mỗi bên định hình chiến lược. Mỹ đang đánh mất hình ảnh “người dẫn đầu” khi các đồng minh nghi ngờ tính nhất quán trong chính sách. Ngược lại, Trung Quốc thể hiện sự kiên nhẫn chiến lược, tập trung vào phát triển nội lực và đa dạng hóa quan hệ đối tác.
Như câu tục ngữ của Trung Quốc: “Nước mài mòn đá không phải bằng sức lực, mà bằng sự kiên trì”. Bắc Kinh đang chứng minh điều này qua từng động thái có tính toán. Trong khi Mỹ chìm vào vòng xoáy đối đầu, Trung Quốc từng bước củng cố vị thế, biến thách thức thành cơ hội.
Dù thương chiến chưa có hồi kết, nhưng rõ ràng, Washington đang đứng trước nguy cơ tự cô lập, còn Bắc Kinh – với nền tảng kinh tế vững chắc và tầm nhìn dài hạn – đang dần giành thế thượng phong. Thời gian sẽ trả lời liệu Mỹ có kịp điều chỉnh để không đánh mất vai trò dẫn dắt toàn cầu hay không.