Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (bên trái) và Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin. Ảnh: PAP-THX/TTXVN
Kênh Euronews chiều 16/12 dẫn tuyên bố cùng ngày của Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Ryabkov cho biết Moskva sẽ không chấp nhận bất kỳ “thỏa hiệp” nào liên quan đến các vùng lãnh thổ Ukraine đã sáp nhập vào Liên bang Nga.
Ông Ryabkov cho biết Moskva không hạ thấp các yêu sách của mình và muốn duy trì quyền kiểm soát đối với năm khu vực của Ukraine (nhưng đã sáp nhập vào Liên bang Nga), gồm: Crimea, Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson.
Theo Euronews, trong số năm khu vực này, ngoài Crimea đã bị sáp nhập vào năm 2014 và phần lớn khu vực Luhansk, Liên bang Nga hiện không kiểm soát hoàn toàn bất kỳ khu vực nào trong ba khu vực còn lại là Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson. Thậm chí, tại Zaporizhzhia và Kherson, lực lượng Nga còn không kiểm soát được các thủ phủ khu vực.
Liên quan tới vấn đề này, báo The Kyiv Post của Ukraine cho biết theo các nguồn tin, Mỹ ủng hộ yêu cầu của Liên bang Nga rằng Ukraine phải nhượng lại các tỉnh Luhansk và Donetsk thuộc vùng Donbass, bao gồm cả những khu vực hiện chưa bị rơi vào sự kiểm soát của Moskva, cũng như một phần các tỉnh Zaporizhzhia, Kherson và Bán đảo Crimea.
Tuy nhiên, Kiev vẫn tiếp tục bác bỏ sức ép từ Mỹ yêu cầu nhượng bộ lãnh thổ, bao gồm việc rút khỏi một số khu vực ở Donbass mà lực lượng của Liên bang Nga vẫn chưa chiếm được hoàn toàn trên chiến trường.
Trao đổi với các phóng viên vào tối 15/12, Tổng thống Zelensky cho biết: “Donbass (gồm Donetsk và Luhansk) là một vấn đề rất quan trọng đối với tôi. Trước hết, vì tôi đã bắt đầu nói về miền Đông đất nước chúng ta, nên hãy tiếp tục”.
Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh: “Về lập trường của phía Liên bang Nga, cho đến nay vẫn không thay đổi. Họ biết rõ rằng họ muốn Donbass của chúng ta. Lập trường của chúng ta là thực tế, khả thi và công bằng; chúng ta kiên định với điều đó, và chúng ta không muốn từ bỏ Donbass của mình?.
Tổng thống Zelensky cho biết thêm: “Người Mỹ muốn tìm một thỏa hiệp. Họ đang đề xuất một khu kinh tế tự do. Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa: khu kinh tế tự do không có nghĩa là nằm dưới sự kiểm soát của Liên bang Nga. Đây là những đặc điểm rất quan trọng đối với tôi trong bất kỳ khuôn khổ nào liên quan đến Donbass. Cả về mặt pháp lý (de jure) và trên thực tế (de facto), chúng tôi đều sẽ không công nhận Donbass là của Liên bang Nga”.
Các tuyên bố nêu trên được đưa ra khi cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột Nga – Ukraine vẫn đang được tiến hành.
Vấn đề hiện nay, theo Tổng thống Mỹ Donald Trump, là “ai cũng nói muốn chấm dứt, rồi đột nhiên họ lại không”. Vì thế, nhà lãnh đạo Mỹ cho biết “chúng tôi phải đưa họ về cùng một lập trường, nhưng tôi nghĩ điều đó đang tiến triển”.
Trong khi đó, theo báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 16/12, các quan chức Mỹ cho biết đàm phán đã đạt được tiến triển đáng kể, với sự đồng thuận rộng rãi về bảo đảm an ninh, tái thiết kinh tế và việc thu hẹp bất đồng liên quan đến vấn đề lãnh thổ.
Trong một cuộc trao đổi cung cấp thông tin với báo chí, các quan chức Mỹ cho biết phái đoàn Mỹ đã có hơn tám giờ đàm phán trực tiếp với Tổng thống Zelensky và tiến hành nhiều cuộc làm việc sâu rộng với các lãnh đạo châu Âu, bao gồm các quan chức cấp cao của Đức, Anh và Pháp.
Một quan chức mô tả các cuộc đàm phán là “thực sự rất, rất tích cực trên hầu hết mọi phương diện”, đồng thời cho biết các bên đã đạt được đồng thuận về nhiều vấn đề then chốt đối với một thỏa thuận hòa bình trong tương lai.
Tiến triển quan trọng nhất đạt được là một gói bảo đảm an ninh toàn diện dành cho Ukraine, được mô tả là mạnh mẽ nhất từng được đề xuất.
“Đây là bộ khung bảo đảm an ninh vững chắc nhất mà họ từng thấy”, một quan chức nói, gọi đó là “một gói cực kỳ mạnh”.
Các quan chức cho biết các bảo đảm này mang tính chất “tương tự Điều 5 (của Hiến chương NATO)” nhưng còn vượt xa hơn, khi bao gồm các cơ chế giám sát quân sự, xác minh, răn đe và tránh xung đột. Một quan chức khác mô tả khuôn khổ này là “tiêu chuẩn bạch kim cho những gì có thể được đưa ra”.