Theo Hội đồng nhân dân tỉnh, tính đến nay toàn tỉnh có tới 192 mảnh đất nông nghiệp đã biến thành những “dự án” bất động sản, trong đó, có 62 “dự án” được chính quyền địa phương cấp huyện chấp thuận về chủ trương.
Đây được gọi là các “dự án” bất động sản vì đã được đo vẽ, làm cơ sở hạ tầng, phối cảnh dự án và phân lô rao bán hoặc xin tách thửa nhưng có chừa làm đường, trong đó “dự án” lớn nhất lên tới 13 ha và nhỏ nhất là 0,5 ha.
Địa phương nhiều nhất là Thị xã Phú Mỹ với 113 “dự án”, tiếp đến là TP Bà Rịa và huyện Long Điền. Các “dự án” bất động sản trên được gọi là dự án “ma” vì không nằm trong quy hoạch, không có cấp thẩm quyền phê duyệt, chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Ông Lê Ngọc Linh, Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh giải thích, các dự án “ma” nở rộ thời gian qua bắt nguồn từ tình trạng “sốt đất” và các đối tượng lợi dụng kẽ hở cho phép tách thửa diện tích tối thiểu 500 m2 đối với đất nông nghiệp tại Quyết định số 23 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ban hành ngày 15/9/2017.
Tuy nhiên, đại biểu Trần Phúc Chỉnh, Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh đánh giá, mục đích của Quyết định 23 là rất tốt, để giúp cho người dân có điều kiện chia tài sản cho con cái, hoặc bán một phần đất để có tiền lo thuốc thang khi ốm đau…
Vấn đề đặt ra trong tình trạng này là vai trò của cơ quan quản lý chuyên môn, chính quyền địa phương khi các đối tượng lợi dụng kẽ hở trên, tách thửa với mục đích thương mại, phân lô rao bán công khai (cả trên mạng, tại lô đất, phát tờ rơi) và xảy ra trong thời gian dài (từ năm 2018) nhưng không hề bị phát hiện, xử lý.
Cũng theo ông Trần Phúc Chỉnh, qua giám sát, HĐND phát hiện một thực trạng là văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất cho phép tách thửa đối với thửa đất nhưng địa phương ở cấp cơ sở không hề được thông báo, không nắm được thông tin.
Đến khi phát hiện có hiện tượng làm đường, phân lô trên thửa đất nông nghiệp, chính quyền cấp cơ sở báo lên thì không hề được phản hồi, hỗ trợ, khiến chính quyền nhiều khi đuối lý với chủ đất.
Đại biểu Huỳnh Văn Danh, Bí thư Thị ủy Phú Mỹ thông tin, địa phương đã phát hiện ra tình trạng phân lô, bán nền và đề nghị Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Xây dựng có giải pháp xử lý. Nhưng sự việc không được quan tâm, hỗ trợ sau đó.
Thậm chí, đại biểu Phạm Thành Chung, Chánh văn phòng Đoàn Đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh cho biết, các đối tượng không hề lén lút làm hạ tầng cho các dự án “ma”, làm vào buổi đêm mà công khai, ngay cả khi đoàn kiểm tra, giám sát có mặt, cho thấy các đối tượng rất tự tin.
Vì vậy, ông Trần Đình Khoa, Phó Chủ tịch thường trực HĐND tỉnh nhận xét tếu rằng: Cứ gọi đây là dự án “ma” nhưng chẳng hề "ma" chút nào vì các đối tượng rất ngang nhiên làm đường, đặt cống, trồng cột điện.
Các dự án “ma” này đang và sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng, dai dẳng cho người dân và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Chỉ tính riêng 7/8 dự án “ma” của Công ty Cổ phần địa ốc Alibaba trên địa bàn thị xã Phú Mỹ, theo Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Công ty này đã bán được 3.333 nền đất cho người dân, thu về hơn 771 tỉ đồng.
Nếu như các nền đất ở đây không được tách, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cơ sở hạ tầng (đường, thoát nước, điện) kém chất lượng, hạ tầng xã hội về trường học, y tế không đi kèm thì người dân đến mua đất ở chắc chắn sẽ xung đột, khiếu kiện chủ dự án, gây mất an ninh trật tự và tỉnh phải lo giải quyết.
Ông Nguyễn Hồng Lĩnh, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đánh giá: "Việc để xảy ra các dự án bất động sản “ma” thời gian qua cho thấy công tác phối hợp của các cơ quan chức năng với nhau, với chính quyền địa phương là rất hạn chế, phát hiện chậm và xử lý không quyết liệt.
Trong thời gian tới, Tỉnh ủy và UBND tỉnh sẽ phải “ngồi lại” để khắc phục tình trạng yếu kém trong phối hợp, quản lý, xử lý cũng như khắc phục hậu quả của các dự án bất động sản “ma” gây ra trên địa bàn. Đây là bài học lớn cho tỉnh".