Từ làm sản phẩm đến làm công nghệ
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, Việt Nam đang đứng trước yêu cầu phải tạo ra một bước tiến mới trong phát triển khoa học – công nghệ, đó là chuyển mạnh từ “làm thuê” sang sáng tạo, từ gia công sang làm chủ công nghệ.
Theo Bộ trưởng, giai đoạn 2026–2030 sẽ là giai đoạn “sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để đi ra thế giới”. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, quốc gia nào làm chủ công nghệ lõi, nắm giữ công nghệ chiến lược, định hình tiêu chuẩn và hệ sinh thái, quốc gia đó sẽ có vai trò dẫn dắt.
Giới thiệu ứng dụng rô bốt.
“Làm sản phẩm thôi chưa đủ, mà phải làm ra công nghệ. Tư duy dẫn dắt không chỉ bắt đầu từ công nghệ, mà từ quản trị thông minh, từ cách tổ chức lại toàn bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.
Từ góc nhìn của lĩnh vực truyền thông, Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) Nguyễn Thanh Lâm cho rằng, phát thanh – truyền hình và báo chí không chỉ thực hiện nhiệm vụ thông tin, mà còn là một ngành của công nghiệp văn hóa.
Sản phẩm của báo chí chính là thông tin và văn hóa, là sự kết hợp giữa công nghệ và nội dung. Công nghệ có thể hợp tác, nhưng giá trị Việt trong từng nội dung mới là yếu tố định vị Việt Nam trên không gian truyền thông toàn cầu.
Trong bối cảnh đó, VTVgo là nền tảng truyền hình số quốc gia, được xem là một nỗ lực “Make in Viet Nam” tiêu biểu trong lĩnh vực truyền thông. Đây không chỉ là việc số hóa nội dung truyền hình, mà là quá trình xây dựng một nền tảng do người Việt làm chủ, phục vụ người Việt, trên hạ tầng số của chính mình, góp phần giữ vững chủ quyền văn hóa, tư tưởng trên không gian số.
Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT Nguyễn Văn Khoa cho biết, trong 5 năm qua, FPT đã thực hiện một sự chuyển dịch chiến lược căn bản. Nếu như trước đây, doanh thu từ thị trường nước ngoài chiếm tới 90%, thì nay tỷ lệ này chỉ còn khoảng 30%.
Từ mô hình “làm thuê”, FPT từng bước tách khỏi tăng trưởng thuần túy, chuyển sang đầu tư cho khoa học – công nghệ. Mới đây, Tập đoàn đã công bố đầu tư vào 5 công nghệ chiến lược gồm: lượng tử và trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, máy bay không người lái (UAV), dữ liệu và công nghệ đường sắt; đồng thời thành lập 5 đơn vị tương ứng để tập trung nghiên cứu, phát triển.
Theo lãnh đạo FPT, trong bối cảnh khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của quốc gia, việc thay đổi chiến lược không chỉ nhằm tối ưu lợi nhuận, mà hướng tới phụng sự đất nước, đầu tư dài hạn cho năng lực nội sinh.
Quá trình đi ra nước ngoài trước đây đã giúp FPT tích lũy kinh nghiệm toàn cầu trong tích hợp hệ thống, triển khai các giải pháp công nghệ lớn. Đây chính là nền tảng để Tập đoàn có thể chuyển giao, làm chủ và phát triển sản phẩm nhanh hơn trong những năm gần đây.
Song song với đó, FPT đang chuyển mạnh sang mô hình giáo dục gắn với nghiên cứu – phát triển, hình thành một hệ sinh thái tri thức thực chất, nơi đội ngũ giảng viên, chuyên gia cùng tham gia R&D, phục vụ trực tiếp cho chiến lược công nghệ lõi.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Khoa, phát triển công nghệ lõi cũng đối mặt nhiều thách thức, bởi đó là những sản phẩm “không thể sờ thấy, nắn được”, nằm sâu trong hạ tầng và thiết bị. Câu hỏi lớn đặt ra là ai sẽ sẵn sàng thử nghiệm, và Nhà nước có sẵn sàng tạo không gian thử nghiệm cho doanh nghiệp Việt hay không.
Thay mặt FPT, ông Nguyễn Văn Khoa cam kết 5 nội dung lớn: đầu tư cho giáo dục và phát triển con người; đẩy mạnh ứng dụng khoa học – công nghệ vào thực tiễn; cung cấp và xuất khẩu công nghệ lõi của Việt Nam ra thế giới; liên minh cùng cộng đồng khoa học – công nghệ; và chấp nhận khó khăn, tiên phong, kể cả những sai lầm cần thiết, để tạo ra sản phẩm mới cho Make in Viet Nam.
Theo Chủ tịch Tập đoàn VNPT Tô Dũng Thái, Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề, khi hạ tầng số không chỉ là nền tảng hỗ trợ, mà cần được nhìn nhận như một sản phẩm công nghệ cốt lõi – “Infrastructure as a Product” – do doanh nghiệp Việt làm chủ và dẫn dắt.
VNPT đã từng bước làm chủ hệ sinh thái băng rộng cố định XGSPON, giữ thị phần số một Việt Nam, phục vụ khoảng 8,5 triệu thiết bị đầu cuối. Đồng thời, Tập đoàn cung cấp các giải pháp camera an ninh, lưu trữ và xử lý dữ liệu trong nước, bảo đảm an toàn và chủ quyền dữ liệu.
Theo ông Thái, nhà mạng viễn thông thế hệ mới không được đo đếm bằng số lượng thuê bao, mà bằng năng lực hạ tầng số, dữ liệu lõi và vai trò kết nối hệ sinh thái số quốc gia. Trên cơ sở đó, VNPT khẳng định năng lực qua ba trụ cột: làm chủ hạ tầng số thông minh; làm chủ dữ liệu và công nghệ lõi; tiên phong điều phối hệ sinh thái số quốc gia.
Tiến tới làm chủ công nghệ chiến lược
Bức tranh công nghệ Việt Nam trong năm qua ghi nhận sự phát triển đồng bộ cả phần cứng, phần mềm và công nghệ mới nổi. Viettel hoàn thành các chỉ tiêu mạng 5G Advanced hướng tới 6G, đồng thời phát triển mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt 32 tỷ tham số. CMC hoàn thiện CMC Cloud, huấn luyện mô hình LLM (ngôn ngữ lớn) 72 tỷ tham số; VNPT triển khai GenAI tại nhiều địa phương và bộ, ngành.
Thử nghiệm xe tự lái.
Về phần cứng, Viettel cam kết làm chủ thiết kế, sản xuất hơn 5.000 chip chuyên dụng thu phát; đồng thời chế tạo UAV đa năng tầm xa với khả năng bay liên tục 12 giờ, cự ly 300 km, tải trọng tới 400 kg. VNPT đặt mục tiêu làm chủ công nghệ Edge AI và sản xuất 1.000 AI Laptop.
Ở mảng ứng dụng, FPT, CMC, MISA, Sovico, One Matrix, Sotatek… đều nhận những bài toán lớn, gắn AI, blockchain, bản sao số với quản lý, y tế, giao thông, truy xuất nguồn gốc, phục vụ trực tiếp đời sống kinh tế – xã hội.
Lãnh đạo các tập đoàn công nghệ lớn như Viettel, VNPT, FPT, CMC, MISA đã ký cam kết triển khai và hoàn thành các sản phẩm, giải pháp công nghệ số trong năm 2026, thể hiện quyết tâm chung của cộng đồng doanh nghiệp trong việc đảm đương nhiệm vụ quốc gia, làm chủ công nghệ chiến lược bằng những kết quả thực chất.