Giám đốc phụ trách vấn đề hàng không của Không quân Ukraine, Chuẩn tướng Serhiy Holubtsov nói về vai trò của các chiến đấu cơ F-16 trong cuộc chiến với Liên bang Nga. Ảnh: KP/Bộ Quốc phòng Đan Mạch
Trong một cuộc phỏng vấn đăng tải trên Đài Liberty bằng tiếng Ukraine hôm 9/6, Giám đốc phụ trách vấn đề hàng không của Không quân Ukraine, Chuẩn tướng Serhiy Holubtsov cho biết ban đầu, hoạt động tác chiến của những chiếc chiến đấu cơ F-16 mà Ukraine có sẽ bị hạn chế và mang tính thử nghiệm, chỉ diễn ra ở không phận cách xa nơi có thể bị các lực lượng của Liên bang Nga đánh chặn.
Mục tiêu chính của giai đoạn này là tìm ra cách vận hành máy bay một cách hữu ích mà không khiến nó và các phi hành đoàn trên không và cũng như lực lượng dưới mặt đất vốn thiếu kinh nghiệm gặp nguy hiểm.
Tướng Holubtsov nói một cách ví von rằng hoạt động tác chiến ban đầu của những chiếc F-16 sẽ diễn ra một cách tiệm tiến kiểu từ “bò” mới tới “đi” và đến “chạy”.
Vì thế, theo tướng Holubtsov, các phi công Ukraine sẽ phải làm quen với những chiếc chiến đấu cơ F-16, học hỏi để thử xem chúng có thể làm được gì. Trước tiên, những chiếc chiến đấu cơ F-16 sẽ làm việc trong không phận tương đối an toàn rồi mới tính tới chuyện “đi xa hơn” và cuối cùng là đến giai đoạn 3 – “phát huy lợi thế”.
Tướng Holubstov cho biết thêm các chiến đấu cơ F-16 của Ukraine sẽ được trang bị tên lửa AIM-120 do Mỹ sản xuất với tầm bắn hơn 180 km và các phi công Ukraine săn lùng máy bay hoặc thiết bị bay không người lái Nga “chắc chắn sẽ tìm thấy mục tiêu”.
Tướng Holubstov ngụ ý rằng vai trò chính của F-16 Ukraine là trở thành một phần của mạng lưới phòng không quốc gia cùng với các hệ thống trên mặt đất như tên lửa phòng không Patriot mạnh mẽ do Mỹ sản xuất, có nhiệm vụ bảo vệ không phận Ukraine và làm suy giảm khả năng hoạt động của các máy bay của Liên bang Nga tại các địa điểm được chọn.
“Bây giờ, cùng với Patriot, nếu F-16 hoạt động, chúng tôi mong đợi sẽ mang tới tác động tương tự (sự suy giảm hoạt động trên không của các lực lượng Liên bang Nga và có thể máy bay Liên bang Nga sẽ phải rời bỏ một số không phận). Họ (các người lên kế hoạch tác chiến của Không quân Liên bang Nga) sẽ hiểu rằng họ sẽ bị bắn hạ và sẽ thay đổi chiến thuật, hoặc thậm chí không sử dụng lực lượng không quân ở một số khu vực”, tướng Holubtsov nói.
Tướng Holubstov cho biết kế hoạch sử dụng F-16 cho các cuộc tấn công mặt đất đang được tiến hành.
Theo ông Holubsto, các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình trang bị cho các chiến đấu cơ F-16 sẽ hiệu quả hơn trước đây vì các loại tên lửa hành trình tiêu chuẩn NATO như SCALP của Pháp hay Storm Shadow của Anh được thiết kế trước để tích hợp với thiết bị điện tử của F-16, cho phép phi công lập trình mục tiêu cho tên lửa khi đang bay, thực hiện lại nhiệm vụ trên không hoặc tấn công vào bất ngờ các mục tiêu mặt đất, đặc biệt là những mục tiêu di động.
Việc này tạo ra sự khác biệt bởi năm 2023, các kỹ sư Ukraine đã có thể điều khiển các máy bay phản lực Su-24 và MiG-29 để phóng các loại vũ khí mạnh mẽ này, nhưng khả năng tương thích với các máy bay thời Liên Xô với tên lửa hành trình hiện đại là không hoàn hảo, buộc vũ khí phải được lập trình trên mặt đất và khiến nó không thể tấn công mục tiêu một khi máy bay đã cất cánh.
“Các loại đạn dược mà các đối tác cung cấp cho chúng tôi được phát triển tốt hơn về mặt công nghệ, hiện đại hơn, chính xác hơn và được bảo vệ tốt hơn trước khả năng bị làm giả. Nhưng người Nga có nhiều hơn (vũ khí trên không) và họ đã chuẩn bị cho cuộc chiến này trong nhiều năm”, tướng Holubstov nói.
Xem video Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky lên khoang lái của một chiếc F-16. Nguồn: Bộ Quốc phòng Đan Mạch/Reuters
Tạp chí điện tử Politico của Mỹ ngày 5/6 đưa tin Kiev "thất vọng" trước tốc độ của chương trình quốc tế tăng cường triển khai máy bay chiến đấu F-16 tới Ukraine. Chương trình này tới nay đã kéo dài 12 tháng.
Ukraine có 30 phi công được lựa chọn và đủ điều kiện để chuyển sang huấn luyện sử dụng chiến đấu cơ F-16.
Dự kiến vào mùa hè năm nay, có tới 60 máy bay chiến đấu F-16 sẽ được chuyển giao cho Ukraine, nhưng chỉ một phần nhỏ số phi công có thể học lái loại máy bay mới này bởi vì không có đủ chỉ tiêu đào tạo tại các trường bay ở Mỹ, Đan Mạch và Romania.
Tạp chí Newsweek của Mỹ cũng đăng tải nhiều thông tin tương tự vào ngày 7/6.
Về phần mình, tướng Holubstov xác nhận chỉ có một số lượng hạn chế phi công đủ trình độ lái F-16 và hiện nay, nút thắt cổ chai chính đối với việc triển khai một vài chiếc F-16 trong những tháng tới nằm ở số chỉ tiêu đào tạo phi công lái F-16.
Một trở ngại khác là về ngôn ngữ. Tiếng Anh được sử dụng để đào tạo cả phi công và phi hành đoàn mặt đất cho chương trình F-16 của Ukraine, bởi vì tất cả các tài liệu huấn luyện và vận hành liên quan đến F-16 đều chủ yếu bằng tiếng Anh.
Kỹ năng cần phải có này đã buộc các nhà hoạch định của Không quân Ukraine phải thiết kế các khoá học liên quan và ngay cả đối với các phi công có tiếng Anh cơ bản thì cũng mất thêm 2 - 4 tháng để học.