Nhà Trắng công bố báo cáo ‘Tiếp cận chiến lược’ đối phó với Trung Quốc

Báo cáo dài 16 trang, được bố cục thành 4 phần: Phần mở đầu, những thách thức Trung Quốc gây ra với Mỹ, cách tiếp cận của Mỹ và thực thi đối sách. Báo cáo được thực hiện theo Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng năm 2019 (NDAC 2019) và được phổ biến tới các nghị sĩ trong Quốc hội Mỹ.

Tài liệu cho rằng, tiếp cận cạnh tranh của Mỹ trước Trung Quốc nhằm hai mục tiêu chính. Một là, duy trì sự vững mạnh trong các thiết chế, liên minh, quan hệ bạn bè của Mỹ chống lại những thách thức mà Trung Quốc tạo ra. Hai là, buộc Bắc Kinh phải dừng hoặc giảm hành vi gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, sống còn của Mỹ, đồng minh và đối tác của Mỹ. Mỹ không tìm cách kìm hãm sự phát triển của Trung Quốc, không hướng đến việc phân tách với người dân Trung Quốc. Điều Mỹ mong đợi là can dự trong một cuộc cạnh tranh công bằng với Trung Quốc. 

Trong báo cáo này, Mỹ nhìn nhận Trung Quốc đang đặt ra 4 thách thức lớn đối với lợi an ninh và lợi ích quốc gia của Mỹ.

Về kinh tế, Trung Quốc không thực thi đúng các cam kết về cải cách kinh tế, theo đuổi các chính sách bảo hộ lấy khu vực nhà nước làm đầu tàu, có các hành vi gây hại đến công ty, người lao động Mỹ, bóp méo các thị trường toàn cầu, vi phạm các chuẩn mực quốc tế, gây ô nhiễm môi trường. Không thực hiện các cam kết đã ký, Trung Quốc khai thác triệt để lợi ích của quy chế thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), vươn lên thành nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới, nhưng lại bạo hộ thị trường nội địa một cách có hệ thống. 

Trung Quốc cũng thách thức các giá trị Mỹ. Trung Quốc tìm cách thúc đẩy một mẫu giá trị đối lập với những giá trị rường cột của Mỹ. Chính quyền Bắc Kinh cố gắng thể hiện rằng hệ thống quản trị của Trung Quốc vận hành tốt hơn “các nước phát triển, phương Tây”, không ngại tuyên bố tham gia vào một cuộc cạnh tranh hệ tư tưởng với phương Tây. 

Bên cạnh đó, Mỹ cũng phải đối mặt với những thách thức an ninh đến từ Trung Quốc. Mỹ cho rằng Trung Quốc đã không đồng nhất giữa tuyên bố và hành động trong các cam kết với láng giềng, có các hoạt động gây hấn, đe nẹt về quân sự và bán quân sự ở Biển Hoa Đông, Biển Hoàng Hải, Biển Đông hay trên khu vực biên giới Ấn Độ - Trung Quốc. 

Về cách tiếp cận của Mỹ, báo cáo của Nhà Trắng nhấn mạnh Mỹ sẽ không chấp hành hành vi của Trung Quốc làm suy yếu một trật tự quốc tế tự do và mở, dựa trên nền tảng luật pháp. Mỹ sẽ tiếp tục phủ nhận tuyên truyền của Trung Quốc cho rằng Mỹ đang thoái lui chiến lược hay từ bỏ các cam kết an ninh quốc tế. Chính quyền Mỹ cũng sẽ hợp tác với mạng lưới các đồng minh, đối tác cùng chí hướng để chống lại các cuộc tấn công nhằm vào giá trị, quy tắc chung. 

Chính sách của Mỹ sẽ không dựa trên giả định tìm cách thay đổi mô hình quản trị nội bộ tại Trung Quốc. Thay vào đó, chính sách của Mỹ được thiết kế để bảo vệ lợi ích quốc gia, tăng cường sức sống cho các thiết chế tại Mỹ để chống lại hành vi gây hại từ Trung Quốc. 

Để thực thi chính sách này, “Tiếp cận chiến lược của Mỹ” đối với Trung Quốc sẽ tập trung vào 4 nhóm giải pháp chính, cũng là 4 trụ cột từng được nêu trong Chiến lược An ninh Quốc gia Mỹ năm 2017 (NSS 2017). Đó là: Bảo vệ người dân, đất nước và lối sống Mỹ; thúc đẩy thịnh vượng Mỹ; duy trì hòa bình dựa trên sức mạnh và cuối cùng là thúc đẩy ảnh hưởng của Mỹ.