Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: france24.com/TTXVN
Theo kênh RT (Nga) ngày 19/3, cuộc điện đàm kéo dài gần hai tiếng rưỡi giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trở thành cuộc trao đổi dài nhất từng diễn ra giữa lãnh đạo cao nhất của hai quốc gia. Sự kiện diễn ra hôm 18/3 đã thu hút sự chú ý đáng kể của giới quan sát quốc tế, đặc biệt là các chuyên gia Nga.
Với Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Konstantin Kosachev, điểm đáng chú ý nhất từ cuộc điện đàm trên là nó thực sự diễn ra như một cuộc đối thoại thực sự, không phải "hai bài độc thoại riêng biệt". Ông Kosachev nhấn mạnh rằng cuộc trao đổi không tiến hành thông qua "các yêu cầu theo kiểu tối hậu thư" - một cách tiếp cận thường thấy trong ngoại giao quốc tế.
"Một bước tiến không thể phủ nhận đã được thực hiện, khi cả hai bên đều thể hiện ý định thực sự hướng tới việc đạt được những kết quả hữu hình", ông Kosachev nhận định, đồng thời chỉ ra sự khác biệt giữa cách tiếp cận của Mỹ và châu Âu, khi châu Âu thường đưa ra các tuyên bố buộc Nga phải chấp nhận lệnh ngừng bắn 30 ngày hoặc bị gắn mác "không muốn hòa bình".
Về phần mình, Fyodor Lukyanov, Tổng biên tập tạp chí "Russia in Global Affairs" cho rằng mặc dù có nhiều sự cường điệu xung quanh cuộc điện đàm, nhưng nó vẫn là "một bước tiến có ý nghĩa". Ông phân tích rằng các diễn biến phù hợp với cách tiếp cận của Nga, khi Moskva phản đối các lời kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức và nhấn mạnh sự cần thiết của "các thỏa thuận dài hạn được xây dựng cẩn thận".
Một điểm quan trọng khác mà ông Lukyanov nhấn mạnh là cuộc xung đột ở Ukraine không chỉ là một vấn đề đơn lẻ mà nằm trong bối cảnh rộng lớn hơn của mối quan hệ Nga-Mỹ. Ông lưu ý rằng Trung Đông, đặc biệt là an ninh của Israel, đã nhận được sự chú ý đáng kể trong cuộc trò chuyện, cho thấy "các ưu tiên của Tổng thống Trump vượt ra ngoài Ukraine".
Trong khi đó, Evgeny Minchenko, Giám đốc Viện Chính trị Quốc tế Nga lưu ý những "cử chỉ thiện chí" của Moskva - như trao đổi tù nhân, lệnh ngừng bắn 30 ngày đối với cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine và khôi phục quyền tự do hàng hải - đã phá vỡ nhận thức về "sự cứng nhắc của Nga".
Theo ông Minchenko, Nga đã ra hiệu rằng họ sẵn sàng đàm phán hòa bình, nhưng với điều kiện phương Tây phải ngừng cung cấp vũ khí và hỗ trợ tình báo cho Ukraine. Chuyên gia Minchenko cho rằng điều kiện này "khéo léo đặt trách nhiệm không chỉ lên Mỹ mà còn lên cả châu Âu".
Ông cũng nhấn mạnh rằng cuộc đối thoại vẫn mang tính song phương, tập trung vào Nga và Mỹ, trong khi "Ukraine và EU vẫn bị gạt ra ngoài lề", khi chương trình nghị sự còn mở rộng ra ngoài Ukraine đến các vấn đề rộng hơn như ổn định Trung Đông, an ninh toàn cầu và hợp tác kinh tế.
Ivan Timofeev, Giám đốc chương trình của Câu lạc bộ Valdai nhận định, cuộc điện đàm phản ánh "xu hướng tiếp tục hướng tới sự lạc quan thận trọng" - một giọng điệu mà theo ông là "không thể tưởng tượng được chỉ vài tháng trước".
Ông Timofeev phân tích rằng những phác thảo về một giải pháp tiềm năng đang trở nên rõ ràng hơn, với khả năng diễn ra từng bước: đầu tiên là dừng các hành động thù địch cụ thể, sau đó là lệnh ngừng bắn có giới hạn, tiếp theo là lệnh ngừng bắn rộng hơn và cuối cùng là hòa bình. Chuyên gia Timofeev cho rằng "cách tiếp cận gia tăng này là hợp lý" vì việc đạt được một giải pháp toàn diện ngay lập tức "hiếm khi xảy ra trong các cuộc xung đột như thế này".
Ông cũng lưu ý rằng một lợi thế của các cuộc đàm phán này là chúng "hoàn toàn mang tính song phương", khiến các bên thứ ba khó có thể phá hoại quá trình, không giống như những nỗ lực trước đây ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ).
Với Vadim Kozyulin, nhà nghiên cứu cao cấp tại Học viện Ngoại giao Nga, điều quan trọng nhất là cuộc trò chuyện mang tính xây dựng, xoa dịu mối lo ngại về khả năng xung đột leo thang. Ông đánh giá cao việc trao đổi tù binh và sự trở về của những người lính Ukraine bị thương, cho rằng những động thái này đã "tạo ra bầu không khí tích cực cho cuộc đối thoại tiếp theo".
Ông Kozyulin cũng nhấn mạnh rằng việc thành lập các nhóm chuyên gia tạo thêm "không gian thở cần thiết", đóng vai trò như một "vùng đệm thiết yếu" trong quan hệ Nga-Mỹ.
Ilya Kramnik, nhà phân tích quân sự, chuyên gia tại Hội đồng các vấn đề quốc tế của Nga lại đánh giá một lệnh ngừng bắn toàn diện là "không thực tế ngay lập tức", nhưng một thỏa thuận về các mục tiêu năng lượng và cơ sở hạ tầng, cũng như các biện pháp an toàn ở Biển Đen, sẽ là "một bước tiến tích cực". Ông chỉ ra rằng các vấn đề cốt lõi vẫn không thay đổi: phi quân sự hóa Ukraine cũng như các vấn đề an ninh Nga-NATO rộng hơn.
Có thể nói các chuyên gia Nga đã đánh giá cao cuộc điện đàm Putin-Trump, xem đó là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine và cải thiện quan hệ Nga-Mỹ. Tuy nhiên, họ cũng thừa nhận rằng con đường phía trước còn nhiều thách thức và cần có thời gian để đạt được một giải pháp toàn diện và bền vững.