Cơ chế CBAM được EU ban hành từ ngày 1/10/2023, trước mắt áp dụng đối với 6 nhóm mặt hàng nhập khẩu: Xi măng, điện, phân bón, sắt thép, nhôm và hydrogen.
Từ 1/1/2026, CBAM chính thức vận hành, áp thuế carbon đối với các hàng hóa thuộc diện điều chỉnh khi xuất khẩu vào EU, dựa trên mức độ phát thải khí nhà kính trong quy trình sản xuất.
Chia sẻ tại tọa đàm “Ứng phó hiệu quả với cơ chế CBAM: Vai trò của cơ quan đầu mối trong hỗ trợ doanh nghiệp” do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 16/9, bà Nguyễn Hồng Loan, Chuyên gia Dự án Hỗ trợ kỹ thuật về đánh giá tác động của CBAM đánh giá, khảo sát của đơn vị này cho thấy, nhận thức của doanh nghiệp về CBAM từ khi chưa áp dụng đến nay chưa được nâng lên.
“Ngoại trừ một số doanh nghiệp trong những lĩnh vực chịu tác động trực tiếp, có những nghiên cứu và sự chuẩn bị nghiêm túc, còn lại các doanh nghiệp chưa có phản ứng, chuẩn bị về việc giảm phát thải sản phẩm xuất khẩu theo tiêu chuẩn châu Âu quy định”, bà Nguyễn Hồng Loan cho biết.
Các khách mời tham dự tọa đàm.
Đối với những cơ chế mới như CBAM, doanh nghiệp sẽ lúng túng để tìm hiểu thông tin. Do đó, nếu doanh nghiệp không có cơ quan đầu mối hướng dẫn sẽ mất nhiều công sức để chuẩn bị để đáp ứng yêu cầu của CBAM. Hoặc có những doanh nghiệp vội vã mua tín chỉ carbon để chuẩn bị việc phản ứng với CBAM, trong khi chưa có sự công nhận liên quan đến các cơ chế giá carbon và bù trừ tín chỉ, dẫn đến ảnh hưởng, thậm chí gây thiệt hại về tài chính.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Đinh Quốc Thái, Tổng Thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết, ngành thép Việt Nam là một trong 6 ngành đầu tiên chịu tác động trực tiếp của cơ chế carbon biên giới EU (CBAM). Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương là cơ quan đầu mối chủ trì việc hướng dẫn cho các doanh nghiệp ngành thép nói riêng và các doanh nghiệp Việt Nam nói chung về các thông tin liên quan đến CBAM; hướng dẫn các doanh nghiệp ứng phó có hiệu quả với cơ chế carbon biên giới của EU (CBAM).
Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng, Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết, ngày 24/8, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương là cơ quan đầu mối, chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan liên quan xây dựng và triển khai các biện pháp hiệu quả ứng phó với cơ chế CBAM.
Để triển khai thực hiện, Bộ Công Thương đã đề xuất loạt giải pháp gồm xây dựng quy định liên quan đến giá carbon; đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn doanh nghiệp hiểu đúng, chính xác về CBAM; đẩy mạnh hoạt động tập huấn trực tiếp để doanh nghiệp hiểu rõ việc tuân thủ và chuẩn bị cho CBAM; hỗ trợ cụ thể cách giảm phát thải carbon; đẩy mạnh nguồn tài chính xanh để doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất xanh hơn, ít thải carbon hơn...
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đẩy mạnh kết nối với phía EU, yêu cầu công bố những tổ chức tư vấn hợp lệ hay đàm phán lùi thời gian chuyển đổi với các ngành hàng Việt Nam tới sau năm 2026; đồng thời, đấu tranh trên các diễn đàn đa phương để có những cam kết, quy định linh hoạt nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam.