Theo trang The Guardian (Anh), đã có hàng loạt các trường hợp voi tử vong tại vùng đồng bằng Okavango, Botswana, vào đầu tháng 5, với 169 cá thể voi đã chết vào cuối tháng. Đến giữa tháng 6, số voi qua đời đã tăng hơn gấp đôi, trong đó có 70% số ca tử vong tập trung quanh các hố nước, theo các nguồn tin địa phương.
“Đây là vụ tử vong hàng loạt đã diễn ra trong một thời gian rất, rất dài. Ngoài hạn hán, tôi chưa từng biết đến những vụ nghiêm trọng như vậy”, Tiến sĩ Niall McCann, Giám đốc Quỹ bảo tồn Tổ chức Cứu hộ Công viên Quốc gia có trụ sở tại Vương quốc Anh, cho biết.
Chính phủ Botswana hiện chưa xét nghiệm các mẫu vật thu được từ các con voi đã thiệt mạng, vì vậy chưa có thông tin về nguyên nhân gây ra cái chết hoặc liệu chúng có thể gây hại cho sức khỏe con người hay không. Họ xác định hai khả năng chính là ngộ độc hoặc một mầm bệnh chưa được biết đến. Ban đầu, bệnh than được coi là nguyên nhân gây ra những cái chết này, nhưng đã được loại trừ.
Các nhân chứng địa phương cho biết một số con voi đã được nhìn thấy xuất hiện các triệu chứng lạ, như đi theo vòng tròn. Đây là một dấu hiệu của bệnh suy yếu hệ thần kinh. “Nếu nhìn kỹ những thi thể voi, một số con đã ngã chúi xuống đất, điều đó cho thấy chúng chết rất nhanh. Một số con khác rõ ràng chết chậm hơn, giống như những con đi lờ đờ theo vòng tròn. Vì vậy, rất khó để đoán loại độc tố này là gì”, ông McCann nói.
Báo cáo địa phương cho biết những con voi qua đời thuộc mọi lứa tuổi, không phân biệt con đực hay cái. Một số con voi còn sống cũng rất yếu, dự đoán sẽ có nhiều con voi chết hơn trong những tuần tới. Số lượng voi tử vong thực tế còn cao số voi được báo cáo, vì thi thể chúng rất khó phát hiện, các nhà bảo tồn nói.
Ngộ độc Cyanide – một chất thường được sử dụng bởi những kẻ trộm ở Zimbabwe, cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến cái chết của những con voi này. Các báo cáo cho biết số lượng loài ăn xác chết tại thi thể những con voi tử vong ít hơn so với thông thường, tuy nhiên không xuất hiện hành vi bất thường từ các loài ăn xác chết.
Bostwana có khoảng 15.000 con voi đang sinh sống ở vùng đồng bằng, chiếm 10% tổng số voi trên cả nước. Du lịch sinh thái cũng đóng góp từ 10-12% GDP Botswana, chỉ đứng sau kim cương. Hiện tại, những chiếc ngà trên thi thể voi vẫn còn tồn tại, các nhà bảo tồn đang kêu gọi các bảo vệ xác voi để những kẻ trộm không lấy mất.
Ông Cyril Taolo, Giám đốc Cơ quan Động vật hoang dã và Công viên quốc gia, cho biết nhà chức trách Botswana đã gửi mẫu vật thu được từ thi thể các cá thể voi tử vong tới phòng thi nghiệm, kết quả sẽ được công bố trong vài tuần tới hoặc có thể lâu hơn.
"Các biện pháp hạn chế vì dịch COVID-19 đã ảnh hưởng lớn tới việc vận chuyển mẫu xét nghiệm ở khu vực cũng như ra nước ngoài. Chúng tôi chỉ vừa mới bắt đầu dỡ bỏ các biện pháp hạn chế, đó là lý do tại sao chúng tôi hiện mới bắt đầu gửi mẫu vật tới các phòng thì nghiệm", ông Taolo nói.