Một năm "nhảy việc" 5 - 7 lần
Đỗ Quỳnh, 23 tuổi, là một cô gái năng động, đam mê âm nhạc K-pop. Mặc dù đã tốt nghiệp đại học tại một trường danh tiếng ở TP Hồ Chí Minh hai năm trước, cô vẫn chưa tìm được công việc ổn định để gắn bó lâu dài.
Theo lời mẹ cô, Đỗ Quỳnh tham gia mọi hoạt động của trường lớp, từ học tiếng Anh đến tự học tiếng Hàn để mở rộng cơ hội nghề nghiệp tại các công ty Hàn Quốc. Tuy nhiên, các công việc mà cô thử sức đều không kéo dài quá một tháng. Sau khi tốt nghiệp, cô tiếp tục tìm kiếm cơ hội nhưng chỉ gắn bó với các công ty từ 2 đến 3 tháng. Lý do cô đưa ra khi nghỉ việc là lương thấp, không thoải mái, dễ chán và thiếu cơ hội thăng tiến.
Khoảng 85% lao động trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, luôn trong trạng thái sẵn sàng nhảy việc. Ảnh minh họa
Trường hợp của Đỗ Quỳnh không phải là cá biệt. Theo thống kê từ các công ty nghiên cứu việc làm tại Việt Nam, khoảng 85% lao động trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, luôn trong trạng thái sẵn sàng nhảy việc (hơn 96% trong độ tuổi từ 18 đến 24). Mặc dù có nhiều cơ hội việc làm, Gen Z lại yêu cầu cao về môi trường làm việc, thu nhập và sự phát triển nghề nghiệp. Việc lương thấp, không được đánh giá đúng mức hoặc thiếu sự linh hoạt trong công việc là những lý do chính khiến họ tìm kiếm cơ hội khác.
Theo nhận định của Tiến sĩ Erhan Atay, Giảng viên cấp cao về Quản trị nhân sự tại RMIT Việt Nam, sự khác biệt trong tư duy nghề nghiệp của Gen Z xuất phát từ môi trường trưởng thành đặc thù: Thế giới công nghệ phát triển mạnh mẽ và sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội. Thế hệ này lớn lên trong một môi trường có sự thay đổi không ngừng và tiếp cận nhiều luồng tư tưởng mới. Vì vậy, họ coi trọng sự linh hoạt, cơ hội học hỏi và mong muốn được trao quyền, thay vì chấp nhận công việc tẻ nhạt hoặc không có cơ hội phát triển rõ ràng.
Ông Lê Cường Thịnh, Nhà huấn luyện doanh nghiệp tại ActionCOACH cho rằng, Gen Z hiện nay có nhu cầu phát triển nghề nghiệp mạnh mẽ và coi trọng việc học hỏi suốt đời. Ông nhận định rằng nếu doanh nghiệp không đáp ứng được yêu cầu này, Gen Z sẽ không ngần ngại tìm kiếm cơ hội khác để nâng cao kỹ năng và phát triển sự nghiệp. Do đó, những công ty thiếu cơ hội học hỏi và thăng tiến rõ ràng sẽ khó giữ chân được thế hệ trẻ này.
Bà Thanh Nguyễn, Giám đốc Điều hành tại Anphabe cũng nhận định, thế hệ Gen Z không còn coi trọng sự ổn định như các thế hệ trước mà họ hướng đến các cơ hội học hỏi và thăng tiến nhanh chóng. Theo bà Thanh Nguyễn, Gen Z yêu cầu môi trường làm việc có tính sáng tạo và cởi mở, nơi họ có thể thể hiện bản thân và phát triển không ngừng. Điều này trái ngược với các mô hình công ty cũ, nơi thâm niên vẫn được coi trọng hơn hiệu suất công việc. Vì vậy, doanh nghiệp cần phải thay đổi để thu hút và giữ chân được nhân tài trẻ.
Theo báo cáo "Capture Z-insight for 2025" từ Z-Lab by Athena CM, Gen Z đang đặt ra yêu cầu cao đối với công việc, bao gồm cơ hội học hỏi kỹ năng mới và một môi trường làm việc cởi mở, nơi họ có thể phát triển toàn diện. Báo cáo này cho thấy một trong những yếu tố quyết định sự gắn bó của Gen Z với công ty là khả năng công ty cung cấp cơ hội học hỏi và phát triển liên tục, không chỉ về tài chính mà còn về kỹ năng và sự thỏa mãn trong công việc.
Doanh nghiệp thích ứng để giữ chân nhân tài
Theo báo cáo Work Trend Index 2024 của Microsoft, hơn 52% nhân sự Gen Z trên toàn cầu cho biết họ sẽ rời bỏ công ty trong vòng 12 tháng nếu không được cung cấp sự linh hoạt và cơ hội thăng tiến. Vì thế, để đối phó với tình trạng nhảy việc của Gen Z, các doanh nghiệp hiện nay đang tìm cách thích ứng và tạo ra môi trường làm việc hấp dẫn hơn.
Một trong những chiến lược quan trọng là xây dựng môi trường làm việc linh hoạt, nơi nhân viên có thể làm việc từ xa hoặc có giờ làm việc linh động.
Ngoài sự linh hoạt, các công ty cũng đang chú trọng phát triển các chương trình đào tạo và thăng tiến rõ ràng. FPT Software, Viettel, Vietinbank hay Techcombank đã áp dụng các mô hình phát triển lãnh đạo nhanh, giúp nhân viên có thể thăng tiến trong một thời gian ngắn và khám phá nhiều phòng, ban khác nhau. Những mô hình này không chỉ giúp nhân viên phát triển kỹ năng mà còn tạo ra cơ hội học hỏi liên tục, từ đó giữ được sự hài lòng và cam kết với công ty.
Bên cạnh đó, chăm sóc sức khỏe tinh thần cũng là yếu tố quan trọng để giữ chân Gen Z. Theo Tiến sĩ Erhan Atay, việc duy trì lao động ở thế hệ Gen Z không chỉ là câu chuyện về tiền bạc mà còn liên quan đến việc cung cấp một không gian phát triển không ngừng cho họ. Vì vậy, các doanh nghiệp cần có một chiến lược phát triển nghề nghiệp linh hoạt và cá nhân hóa, với lộ trình rõ ràng cho từng nhân viên.
Đồng thời, các công ty cũng cần tạo ra một môi trường làm việc, nơi nhân viên có thể phát huy tối đa năng lực, sáng tạo và không bị bó buộc trong các quy trình cứng nhắc. Điều này đặc biệt quan trọng khi mà Gen Z ưu tiên sự phát triển nghề nghiệp nhanh chóng và không muốn bỏ lỡ cơ hội học hỏi và cải thiện kỹ năng.
Thực tế, hiện đã có nhiều công ty trẻ và công ty nước ngoài áp dụng mô hình làm việc không gian mở, xanh và sự linh hoạt trong công việc như Techcombank, Viettel, VNG, Sanofi… Nghĩa là, chỗ ngồi làm việc không bị giới hạn không gian, có phòng làm việc riêng cho người hướng nội và hướng ngoại, có chỗ gọi điện thoại kín, có nơi giải trí, tập thể thao, nơi nghỉ ngơi…
Kể cả lãnh đạo doanh nghiệp cũng làm việc chung với nhân viên để tạo sự gần gũi, gắn bó và không có sự rào cản, khoảng cách giữa cấp trên và cấp dưới. Điều này giúp giảm thiểu căng thẳng và tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi nhân viên có thể phát huy tối đa khả năng của mình mà không phải lo lắng về sức khỏe tinh thần.
Các chuyên gia cũng cho rằng, để giữ chân nhân viên Gen Z, ngoài các yếu tố trên còn phải có chính sách đãi ngộ công bằng, rõ ràng và minh bạch. Theo đó, các công ty cần cải thiện hệ thống thưởng và lương, đảm bảo rằng nhân viên được công nhận đúng mức với những nỗ lực và thành quả của họ.
Song song đó, theo bà Thanh Nguyễn, doanh nghiệp cần phải tạo ra các cơ hội cho Gen Z tham gia vào những sáng kiến đổi mới và sáng tạo, việc này không chỉ giúp nhân viên cảm thấy có giá trị mà còn giúp doanh nghiệp giữ được nguồn nhân lực sáng tạo và nhiệt huyết. Đặc biệt, môi trường làm việc cần phải cởi mở và khuyến khích nhân viên giao tiếp, chia sẻ ý tưởng, thay vì chỉ tập trung vào công việc hằng ngày mà không tạo ra cơ hội thảo luận hay đổi mới.