Xung đột giữa người biểu tình Palestines và binh sĩ Israel tại khu vực biên giới dải Gaza và Israel ngày 14/5. Ảnh: THX/TTXVN |
Tuyên bố trên đuợc đưa ra trong bối cảnh tình trạng bạo lực tại Dải Gaza leo thang khiến hơn 60 người Palestine thiệt mạng do trúng đạn của binh sĩ Israel trấn áp cuộc biểu tình ở biên giới giữa Gaza và Israel nhằm phản đối việc chuyển đại sứ quán Mỹ tới Jerusalem .
Thành viên cấp cao của Ủy ban điều hành PLO Hanan Ashrawi cho rằng vụ thảm sát người Palestine hôm 14/5 vừa qua sẽ dẫn tới khả năng xóa bỏ mọi vai trò của Mỹ trong hòa giải xung đột Trung Đông. Quan chức này cũng cáo buộc hành động chuyển sứ quán về Jerusalem cho thấy sự "dính líu" của Mỹ tới việc Israel xâm phạm lãnh thổ Jerusalem và đây là một hành động vi phạm các nghị quyết của Liên hợp quốc.
Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, ngày 16/5, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cảnh báo thế giới sẽ nhanh chóng bị kéo vào một sự hỗn loạn nếu vẫn tiếp tục im lặng trước những hành động của Israel đối với người biểu tình Palestine. Ông Erdogan cho rằng tình trạng bạo lực đẫm máu tại Dải Gaza trong những ngày qua đã cho thấy "sự yếu kém" và " thất bại" của Liên hợp quốc. Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ cho biết ông sẽ tổ chức một hội nghị thượng đỉnh các nước thành viên của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) tại thành phố Istanbul vào ngày 18/5 tới để thảo luận về vấn đề này.
Những tuyên bố trên của Tổng thống Erdogan được đưa ra trong bối cảnh tình trạng bạo lực tại Dải Gaza bùng phát vào hôm 14/5 khi quân đội Israel nổ súng khiến hơn 60 người biểu tình Palestine trong ngày Mỹ chuyển đại sứ quán từ Tel Aviv đến Jerusalem bị thiệt mạng. Để phán đối hành động bạo lực của binh lính Israel nhằm vào người biểu tình Palestine, Thổ Nhĩ Kỳ đã yêu cầu Đại sứ Israel Eitan Naveh tạm thời về nước. Đáp lại, Bộ Ngoại giao Israel đã đề nghị Lãnh sự Thổ Nhĩ Kỳ tại Jerusalem rời khỏi Israel vô thời hạn. Sau đó, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cũng yêu cầu Tổng lãnh sự Israel tại thành phố Istanbul tạm thời về nước.
Trong một diễn biến mới nhất ngày 16/5, Israel đã triệu đại biện lâm thời Thổ Nhĩ Kỳ đến để bày tỏ phản đối "cách đối xử không thích hợp" sau khi Đại sứ Israel Eitan Naveh khi về nước phải qua kiểm tra an ninh tại sân bay trước mặt mọi người, thay vì được đối xử đặc biệt.
Ngày 14/5, ít nhất 61 người Palestine thiệt mạng và hơn 2.700 người khác bị thương trong các vụ đụng độ với lực lượng an ninh Israel tại khu vực biên giới giữa Israel với Gaza. Trong số các nạn nhân thiệt mạng có 8 trẻ em dưới 16 tuổi. Quân đội Israel đã nổ súng, sử dụng khí hơi cay và nhiều phương tiện trấn áp khác nhằm vào những người biểu tình Palestine. Đây được coi là ngày đẫm máu nhất kể từ nhiều năm diễn ra cuộc xung đột tại Trung Đông.
Hoạt động trấn áp sử dụng bạo lực của lực lượng Israel đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Ngày 16/5, Bộ Ngoại giao Sudan đã ra thông cáo lên án mạnh mẽ việc các cơ quan chức năng của Israel ở Dải Gaza sử dụng bạo lực và súng đạn để trấn áp người biểu tình Palestine và gọi đây là một cuộc thảm sát người Palestine. Sudan kêu gọi cộng đồng quốc tế cùng chung trách nhiệm bảo vệ những người dân Palestine tuyệt vọng. Maroc cũng lên án việc các lực lượng an ninh Israel sử dụng súng trấn áp người biểu tình Palestine và cho rằng Israel đã sử dụng vũ lực quá đà với những người biểu tình Palestine không hề có trang bị vũ khí.
Ngoại trưởng Maroc Nasser Bourita tái khẳng định quốc gia này cực lực phản đối những hành động nguy hiểm đi ngược với luật pháp quốc tế, đồng thời kêu gọi các bên giảm căng thẳng nhằm mang lại hòa bình cho khu vực. Maroc cũng chỉ trích việc Mỹ chuyển đại sứ quán từ Tel Aviv đến Jerusalem là hành động đơn phương, đi ngược lại luật pháp quốc tế và các nghị quyết liên quan của LHQ.