Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) hội đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Washington, D.C., ngày 4/2/2025. Ảnh: IRNA/TTXVN
Đài RT của Liên bang Nga ngày 2/3 cho biết khi nắm quyền, ông Joe Biden từng chặn một số lô bom chuyển cho Israel giữa xung đột ở Dải Gaza, nhưng dòng viện trợ quân sự của Mỹ cho Israel đã có sự thay đổi dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Theo một tuyên bố được công bố vào ngày 1/3, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã ký quyết định nhằm đẩy nhanh việc chuyển giao khoảng 4 tỷ USD viện trợ quân sự cho Israel, đồng thời gọi Tổng thống Donald Trump là “đồng minh vĩ đại” của Israel.
Động thái này là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của chính quyền Trump nhằm củng cố khả năng phòng thủ của Israel trước những căng thẳng khu vực đang diễn ra.
Kể từ khi nhậm chức vào ngày 20/1/2025, chính quyền Trump được cho là đã phê duyệt gần 12 tỷ USD trong các hợp đồng mua bán vũ khí nước ngoài lớn dành cho Israel.
Trong tuyên bố hôm 1/3, Ngoại trưởng Rubio cho rằng quyết định quan trọng này trùng với việc Tổng thống Trump bãi bỏ một bản ghi nhớ từ thời Biden, vốn áp đặt các điều kiện vô căn cứ và mang tính chính trị đối với viện trợ quân sự cho Israel vào thời điểm đồng minh thân cận của Mỹ đang chiến đấu để sinh tồn trên nhiều mặt trận chống lại Iran và các lực lượng thân Iran.
Trước đó vào ngày 28/2, Lầu Năm Góc thông báo rằng Bộ Ngoại giao Mỹ đã phê duyệt khả năng bán lượng bom, dụng cụ phá hủy và các loại vũ khí khác trị giá gần 3 tỷ USD cho Israel. Quyết định khẩn cấp này đã bỏ qua quy trình xem xét thông thường của Quốc hội, đánh dấu lần thứ hai trong những tuần gần đây việc bán vũ khí cho Israel được đẩy nhanh, bất chấp một lệnh ngừng bắn mong manh với phong trào Hamas trong cuộc chiến đã khiến hơn 1.700 người Israel và 62.000 người Palestine thiệt mạng.
Theo RT, Mỹ là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Israel, chiếm hơn 2/3 lượng vũ khí nhập khẩu của Israel. Số liệu từ Dự án Chi phí chiến tranh tại Đại học Brown cho thấy Mỹ đã chi 17,9 tỷ USD viện trợ quân sự cho Israel từ tháng 10/2023 - 10/2024.
Vào tháng 2 năm ngoái, tổng thống Mỹ khi đó là ông Biden đã ra lệnh cho Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ “đưa ra các bảo đảm nhất định” về việc Israel sử dụng vũ khí do Mỹ sản xuất tại Dải Gaza. Báo cáo kết quả cho biết “bản chất của cuộc xung đột ở Gaza khiến việc đánh giá hoặc đưa ra kết luận chắc chắn về từng vụ việc riêng lẻ trở nên khó khăn” và Washington vẫn chưa có được “thông tin đầy đủ để xác minh liệu các thiết bị quốc phòng của Mỹ” có dẫn đến thương vong dân sự hay không.
Vào tháng 5 năm ngoái, chính quyền Biden đã tạm thời dừng việc giao những quả bom nặng 2.000 pound (hơn 900kg) cho Israel và tuyên bố có thể áp đặt thêm lệnh cấm vận vũ khí nếu Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tiến hành xâm nhập thành phố Rafah ở phía Nam Gaza. Bất chấp cảnh báo, IDF vẫn tiến vào Rafah và cuối cùng chính quyền Biden đã dỡ bỏ lệnh đóng băng vũ khí tạm thời.
Bộ Ngoại giao Mỹ hoan nghênh quyết định mới nhất nhằm đảo ngược “lệnh cấm vận vũ khí một phần” của chính quyền Biden, gọi đó là “một dấu hiệu nữa cho thấy không có đồng minh nào của Israel trong Nhà Trắng lớn hơn Tổng thống Trump”. Ngoại trưởng Rubio đã viện dẫn thẩm quyền khẩn cấp để đẩy nhanh gói viện trợ này, với lý do liên quan đến lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.
Trực thăng tấn công Apache Longbow được trang bị tên lửa Hellfire của Không lực Mỹ tại căn cứ không quân Ramon ở sa mạc Negev, miền Nam Israel. Ảnh: U.S. Army photo/TTXVN
Đối với Ukraine, tình hình lại rất kém khả quan.
Báo Bưu điện Washington (Washington Post), dẫn lời một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ cho biết sau cuộc tranh cãi gay gắt tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng vào ngày 28/2 với người đồng cấp Volodymyr Zelensky, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cân nhắc chấm dứt các lô hàng viện trợ quân sự đang diễn ra cho Ukraine.
Một số quan chức Nhà Trắng cũng tiết lộ với tờ Thời báo New York (TheNew York Times) rằng sau cuộc tranh cãi tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng hôm 28/2, Tổng thống Trump thậm chí có thể quyết định chấm dứt ngay cả sự hỗ trợ gián tiếp cho Ukraine cũng như chia sẻ thông tin tình báo, huấn luyện binh sĩ và phi công Ukraine... Động thái như vậy được cho sẽ gây sốc đối với Ukraine.
Trong trường hợp Mỹ ngừng tài trợ vũ khí, nguồn hỗ trợ quân sự chính cho Kiev sẽ là Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine, được cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin thành lập vào tháng 4/2022, gồm khoảng 50 quốc gia. Nhóm này đã họp 25 lần trong thời chính quyền Biden để phối hợp cung cấp vũ khí và phát triển năng lực quân sự cho Ukraine.
Vào ngày 6/2, Lầu Năm Góc cho biết họ sẽ chuyển giao quyền lãnh đạo Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine cho Anh. Lầu Năm Góc cũng giao các câu hỏi liên quan đến việc duy trì hỗ trợ Ukraine cho Bộ Quốc phòng Anh.
Cũng trong ngày 28/2, NBC dẫn nguồn thạo tin còn cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ đã yêu cầu chấm dứt trong tuần này chương trình viện trợ 25 triệu USD của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) cho sáng kiến hỗ trợ cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng của Ukraine chống lại các cuộc tấn công của Liên bang Nga.
Theo báo Pvada, Bộ Ngoại giao Mỹ cũng yêu cầu chấm dứt chương trình nhằm hỗ trợ "hoạt động cải cách khu vực tài chính" của Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng, ngày 28/2/2025. Ảnh: AP/TTXVN
Trước đó, ông Zelensky đã đến Nhà Trắng để gặp ông Trump. Cuộc trao đổi được truyền hình trực tiếp với sự có mặt của phóng viên đã trở thành một cuộc tranh cãi gay gắt, khi ông Trump trách mắng ông Zelensky vì thiếu tôn trọng Mỹ, còn Phó Tổng thống Mỹ JD Vance lưu ý rằng ông Zelensky chưa bao giờ nói lời “cảm ơn” vì tất cả sự hỗ trợ mà Kiev đã nhận được.
Cuộc họp báo dự kiến diễn ra sau cuộc gặp đã bị hủy bỏ và ông Trump đã đăng một tuyên bố trên nền tảng Truth Social vào sáng 1/3, nói rằng ông Zelensky chưa sẵn sàng cho hòa bình.
Theo Tổng thống Trump, sự can dự của Mỹ có thể khiến nhà lãnh đạo Ukraine cảm thấy có lợi thế lớn trong đàm phán. Tuy nhiên, điều Mỹ muốn hướng tới là hòa bình.
Ông chủ thứ 47 của Nhà Trắng khẳng định, Tổng thống Zelensky có thể quay trở lại khi đã sẵn sàng.