Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AA/TTXVN
Theo báo The Kyiv Independent của Ukraine ngày 15/3, quyết định nêu trên được chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra vào tuần trước, đã đóng lại kênh tài chính quan trọng đối với xuất khẩu dầu mỏ và khí thiên nhiên của Liên bang Nga.
Điều đáng chú ý là nó diễn ra trong bối cảnh Washington tìm cách gây áp lực buộc Moskva (Moscow) chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine do Mỹ làm trung gian trong khi Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin cho biết ông sẵn sàng thỏa thuận nhưng yêu cầu những nhượng bộ từ Kiev trước khi tiến hành đàm phán.
Báo The Kyiv Independent cho biết một giấy phép được ban hành dưới thời chính quyền của Tổng thống Joe Biden khi Liên bang Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine cho phép một số ngân hàng của Liên bang Nga tiếp tục nhận thanh toán năng lượng bằng đồng USD
Động thái này nhằm ngăn chặn giá năng lượng tăng vọt và tránh khủng hoảng năng lượng ở các nước phụ thuộc vào nguồn năng lượng của Liên bang Nga, đồng thời vẫn duy trì áp lực trừng phạt lên hệ thống tài chính của nước này.
Đây là một phần trong lệnh trừng phạt toàn diện nhất của chính quyền Biden đối với Liên bang Nga và trước khi nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden kết thúc vào tháng 1/2025, giấy phép này đã bị rút ngắn so với thời hạn thông thường là 6 tháng và hết hạn vào ngày 12/3.
Theo ông Ihor Burakovsky, Chủ tịch Hội đồng tại Viện Nghiên cứu Kinh tế và Tư vấn Chính sách, “việc để giấy phép này hết hạn là điều đau đớn đối với Liên bang Nga” và “dầu khí là lĩnh vực chủ chốt của nền kinh tế Liên bang Nga - nguồn thu xuất khẩu chính của họ”.
Do đó, ông Burakovsky cho rằng: “Bất kỳ hạn chế nào cản trở khả năng tiếp cận hệ thống tài chính quốc tế đều tạo ra vấn đề nghiêm trọng cho nền kinh tế (của Liên bang Nga)”.
Mặc dù hầu hết các ngân hàng của Liên bang Nga đã bị ngắt kết nối khỏi hệ thống SWIFT vào đầu năm 2022, một số tổ chức, đặc biệt là Gazprombank, vẫn được phép xử lý thanh toán cho xuất khẩu năng lượng.
Người mua nước ngoài thanh toán bằng euro hoặc USD vào các tài khoản đặc biệt tại Gazprombank, sau đó tiền được chuyển đổi thành rúp để tuân thủ yêu cầu “thanh toán bằng rúp” đối với khí đốt của Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin.
Ý nghĩa của quyết định này đối với quan hệ Mỹ-Nga
Khi Tổng thống Trump tìm cách đàm phán để nhanh chóng kết thúc xung đột Nga - Ukraine, đội ngũ của ông đã ngày càng tăng cường áp lực lên Kiev và Tổng thống Volodymyr Zelensky, trong khi cho đến nay không đưa ra nhiều yêu cầu đối với phía Liên bang Nga.
Điều này đã dẫn đến suy đoán rằng ông Trump có thể cố gắng ép buộc Kiev chấp nhận một thỏa thuận hòa bình bất lợi.
Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt mới có thể là một tín hiệu từ chính quyền Trump rằng họ sẵn sàng sử dụng trừng phạt để gây áp lực buộc Moskva chấp nhận cả thỏa thuận ngừng bắn và hòa bình.
Phó Giáo sư James Angel, tại Trường Kinh doanh Georgetown cho biết” “Điều này khiến Liên bang Nga khó được trả tiền cho năng lượng của họ hơn" vì "họ phải mất nhiều công sức hơn để cung cấp cho cỗ máy chiến tranh của mình”.
Theo Phó Giáo sư James Angel, các lệnh trừng phạt mới đã bịt kín những gì ông mô tả là một “lỗ hổng quan trọng” trong chế độ trừng phạt trước đây, đồng thời là thể hiện quyết tâm mạnh mẽ hơn đối với các hành động của Liên bang Nga.
Về phần mình, chuyên gia Burakovsky lưu ý rằng Liên bang Nga rất giỏi trong việc tìm cách lách lệnh trừng phạt. Họ đã tạo ra một “hạm đội bóng tối” lớn gồm khoảng 800 tàu để trốn tránh các lệnh trừng phạt được áp dụng sau khi bắt đầu triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
Nhiều tàu trong “hạm đội bóng tối” — được bảo dưỡng kém và có chủ sở hữu mờ ám gây ra rủi ro về an ninh và môi trường — đã bị Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) trừng phạt.
Mặc dù ông Trump có thể đang tìm kiếm một giải pháp nhanh chóng cho cuộc chiến và nới lỏng trừng phạt đối với Liên bang Nga như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào, nhưng các biện pháp trừng phạt là nỗ lực chung của 47 quốc gia, bao gồm EU, Astralia, Nhật Bản và Canada.
“Ông Trump hiểu rằng Mỹ là một cường quốc kinh tế, quân sự và chính trị, nhưng trong thế giới ngày nay, sự thống trị của Mỹ không phải là tuyệt đối”, chuyên gia Burakovsky nhận định.