Hiện trường một vụ tấn công lực lượng đặc biệt Ukraine ở Moskva (Nga). Ảnh: TASS
Bình luận trên trang web của Viện Chính sách Chiến lược Australia (aspistrategist.org.au) ngày 21/10, nghiên cứu viên David Kirichenko cho rằng, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã vượt ra khỏi chiến hào, tiến vào một "cuộc chiến ngầm toàn cầu" với các hoạt động tình báo và phản gián khốc liệt trên khắp thế giới. Trong khi Ukraine đã và đang truy lùng các điệp viên và cộng tác viên Nga trên khắp thế giới, Điện Kremlin cũng đẩy mạnh chiến dịch bí mật của riêng mình.
Theo chuyên gia Kirichenko, Moskva đã tăng cường "các chiến dịch bí mật nhằm gây bất ổn Ukraine từ bên trong". Các nỗ lực của tình báo Nga bao gồm cả các vụ ám sát và tấn công có chủ đích.
Ví dụ vào ngày 30/8, cựu Chủ tịch Quốc hội Ukraine Andriy Parubiy bị bắn chết tại Lviv. Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho biết nghi phạm 52 tuổi hành động theo lệnh của tình báo Nga.
Chỉ vài tuần trước đó, vào tháng 7, Đại tá Ivan Voronych, sĩ quan cấp cao của SBU tham gia vào các hoạt động đặc biệt, đã bị bắn chết tại Kiev. Ukraine cáo buộc vụ tấn công do cơ quan an ninh Nga dàn dựng.
Về phần mình, Ukraine đã tiến hành các chiến dịch đáp trả. Theo tổ chức theo dõi xung đột vũ trang ACLED, kể từ năm 2022, Ukraine đã thực hiện hơn 120 vụ ám sát và âm mưu ám sát các mục tiêu Nga tại các vùng lãnh thổ do Moskva kiểm soát ở miền Đông Ukraine và bên trong nước Nga – con số này nhiều hơn bốn lần so với những gì tình báo Nga đã thực hiện.
Các chiến dịch ngầm của Kiev đã diễn ra từ lâu, kể từ cuộc xung đột đầu tiên vào năm 2014: Tháng 12/2015: SBU dàn dựng vụ ám sát Pavel Dremov, "chỉ huy ủy nhiệm" của Nga, tại vùng Luhansk do Moskva kiểm soát. Họ gài thuốc nổ vào một chiếc xe hơi, nhờ một người cung cấp thông tin địa phương giao chìa khóa và kích nổ từ xa.
Năm 2016: Lực lượng đặc nhiệm Ukraine thực hiện nhiệm vụ phá hoại ở Crimea, khiến hai sĩ quan Nga thiệt mạng trong một cuộc đấu súng.
Tình báo Ukraine cũng đã chứng minh khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Tháng 12/2024 và tháng 2/2025: Các điệp viên Ukraine được cho là đã ám sát hai vị tướng cấp cao của Nga trong các cuộc tấn công chính xác riêng biệt: một người bị sát hại bằng thiết bị nổ cài trong xe điện ở Moskva, người còn lại thiệt mạng do bom xe.
Tháng 7/2024: Tình báo quân sự Ukraine được cho là đã tiếp tay cho một cuộc phục kích ở Mali khiến 84 lính thuộc tổ chức quân sự tư nhân Wagner thiệt mạng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova đã cáo buộc Ukraine "mở mặt trận thứ hai ở châu Phi".
Tháng 10/2025: Một cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái đã khiến Volodymyr Leontiev, quan chức do Nga bổ nhiệm tại Nova Kakhovka, thiệt mạng. Vài ngày trước đó, một trung tá Nga đã bị ám sát tại vùng Stavropol.
Nichita Gurcov, nhà phân tích cấp cao của ACLED, lưu ý rằng "số vụ ám sát tại Nga trong 3 quý đầu năm 2025 đã vượt quá số liệu hằng năm của 3 năm trước đó". Chuyên gia này cho rằng sự gia tăng đó có thể phản ánh tình hình chiến trường đang xấu đi và sự chậm trễ trong việc thích nghi với thực tế của một cuộc chiến tình báo kéo dài.
Theo hãng tin Reuters, ít nhất 11 chỉ huy cấp cao của Nga đã bị ám sát và thiệt mạng kể từ năm 2022. Ngược lại, chiến dịch phản công của Nga vẫn còn rời rạc và ít hiệu quả hơn, thường dựa vào các nhóm địa phương thay vì các điệp viên được đào tạo bài bản. Nga đã thực hiện nhiều lần ám sát Kyrylo Budanov, Giám đốc tình báo quân sự Ukraine, nhưng đều bất thành.
Oleksandra Ustinova, thành viên quốc hội Ukraine, nhận định: "Rõ ràng là họ (tình báo Ukraine) đã có hiệu quả về mặt kết quả chiến thuật, nhiều nhiệm vụ đã thành công, bao gồm cả các vụ ám sát cấp cao bên ngoài biên giới Ukraine."
Đại tá Roman Kostenko, nghị sĩ Ukraine và cựu chỉ huy lực lượng đặc nhiệm, cho biết Kiev dự định sẽ mô phỏng các chiến dịch theo phong cách Mossad (tình báo Israel) để hành động, một chương trình mà ông Kostenko dự đoán sẽ kéo dài hàng thập kỷ.