Phân rõ trách nhiệm trong quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm

Qua nhiều năm công tác trong ngành giáo dục, ông Võ Văn Lương, nguyên Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Vũng Tàu (trước đây) cho rằng, dạy thêm, học thêm là nhu cầu có thực của học sinh, giáo viên, nhà trường, phụ huynh học sinh và xã hội. Dạy thêm, học thêm giúp học sinh bổ khuyết, củng cố và nâng cao kiến thức theo yêu cầu của chương trình học, từ đó tự tin, yêu thích việc học; người dạy có thêm thu nhập, cải thiện cuộc sống; còn phụ huynh đạt được kỳ vọng, mong muốn về kết quả học tập của con mình.

Tuy nhiên, theo ông Lương, việc dạy thêm, học thêm cũng có thể phát sinh những tiêu cực, hạn chế đáng lo ngại. Trong đó, việc dạy thêm, học thêm tràn lan hiện nay đang gây quá tải, áp lực, căng thẳng và mệt mỏi cho học sinh; các em không có thời gian nghỉ ngơi, vui chơi cũng như thời gian tự học để củng cố kiến thức. Phụ huynh cũng gặp áp lực về chi phí học tập của con em mình. Giáo viên phải lao động thêm ngoài giờ học, ít có thời gian nghỉ ngơi, đầu tư cho việc học hỏi, soạn giảng... Từ thực tế đó, ông Võ Văn Lương cho rằng, quản lý dạy thêm không phải là cấm mà hướng tới tổ chức dạy thêm một cách phù hợp, phát huy được mặt tích cực và hạn chế phát sinh tiêu cực.
 
Trong đó, các cơ quan quản lý giáo dục, chính quyền cơ sở cần kiểm tra chặt chẽ về việc đảm bảo các điều kiện về đội ngũ, cơ sở vật chất, chương trình, kế hoạch dạy học… ở các cơ sở dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường trước khi cấp phép hoạt động; chú trọng kiểm tra việc dạy học tại các cơ sở này. Đặc biệt, đội ngũ giáo viên tại các cơ sở dạy thêm phải đáp ứng yêu cầu về năng lực. Ngoài ra, cũng cần đánh giá kết quả học tập học sinh xem có thực sự cần tham gia học thêm hay không. Việc dạy thêm, học thêm trong trường với các đối tượng theo quy định, cũng cần tổ chức lịch học phù hợp để tránh quá tải, gây áp lực cho học sinh. 

“Về lâu dài, Bộ giáo dục và Đào tạo cần nghiên cứu giảm tải nội dung, chương trình dạy học các môn học; các cấp chính quyền cần quan tâm, chăm lo đời sống cho giáo viên tốt hơn nữa. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền về các quy định dạy thêm, học thêm cần được chú trọng để giáo viên thực hiện đúng; phụ huynh, học sinh hiểu rõ mục đích của việc dạy thêm, học thêm và chỉ tham gia học thêm khi thực sự cần thiết" - ông Võ Văn Lương kiến nghị. 

Ở góc độ phụ huynh học sinh, chị Dương Phương Huyền (phường Bình Dương) nhìn nhận, việc thành phố ban hành Quy định về dạy thêm, học thêm trên địa bàn là rất cần thiết, giúp các bậc phụ huynh an tâm hơn về chất lượng hoạt động của các cơ sở dạy thêm. Đặc biệt, yêu cầu công khai danh sách lớp học thêm, người dạy thêm, mức thu, kế hoạch và thời khóa biểu dạy thêm sẽ tạo sự minh bạch trong hoạt động dạy thêm, học thêm. Trên thực tế, hiện nay phụ huynh chọn nơi học thêm cho con học đa phần qua người quen giới thiệu, cũng không biết chất lượng ra sao và hoạt động có phép hay không.

Chị Huyền chia sẻ, vợ chồng chị đều là công nhân, đi làm tăng ca gần như cả tuần, không có nhiều thời gian kèm con học. Lo lắng con không theo kịp chương trình, nhất là khi thay đổi môi trường, cấp học (lớp 6), chị Huyền cho con tham gia lớp học thêm ở gần nhà. Với 2 buổi học mỗi tuần, gia đình chị chi khoảng 1 triệu đồng/tháng cho việc học thêm của con. Dù là khoản tiền không nhỏ so với thu nhập của công nhân, nhưng mong muốn con có kết quả học tập tốt hơn nên vợ chồng chị cố gắng theo.
 
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh, việc dạy thêm ngoài nhà trường tại thành phố hiện nay khá đa dạng loại hình, từ trung tâm bồi dưỡng văn hóa ngoài giờ, trung tâm dạy thêm học thêm, đến dạy tại nhà, nhóm dạy, dạy kèm... Do vậy, việc quản lý rất phức tạp, còn gặp nhiều khó khăn, chưa thể quản lý chặt chẽ. 

Trên cơ sở quy định tại Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng dự thảo Quy định về dạy thêm, học thêm trên địa bàn. Đây sẽ là công cụ hữu hiệu để việc quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm trên ngày càng hiệu quả hơn.

Dự thảo Quy định phân rõ trách nhiệm trong quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm, phù hợp với bối cảnh mới, bao gồm trách nhiệm của các sở, ngành liên quan; UBND cấp xã, phường; hiệu trưởng nhà trường; cơ sở dạy thêm... Trong đó, Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND cấp xã, phường sẽ chịu trách nhiệm quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm đối với các nhà trường, các tổ chức và cá nhân liên quan thuộc phạm vi quản lý. 

Hiệu trưởng các trường vừa chịu trách nhiệm tổ chức việc dạy thêm, học thêm trong nhà trường theo đúng quy định, vừa chịu trách nhiệm quản lý giáo viên của trường tham gia dạy thêm ngoài nhà trường đúng quy định.

Quy định cũng nhấn mạnh tới trách nhiệm của các cơ sở dạy thêm ngoài nhà trường. Theo đó, các cơ sở dạy thêm phải đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, tuân thủ quy định pháp luật về giờ làm việc, giờ làm thêm và các quy định về an ninh, trật tự, an toàn, vệ sinh môi trường, phòng, chống cháy nổ; bảo đảm chất lượng dạy thêm, học thêm và quyền lợi của người học và người dạy.

Trước khi tổ chức dạy thêm, các cơ sở phải báo cáo cơ quan quản lý giáo dục trên địa bàn các thông tin về đăng ký kinh doanh; danh sách lớp dạy thêm và thời khóa biểu; danh sách người dạy thêm; báo cáo của giáo viên đang dạy học tại cơ sở giáo dục tham gia dạy thêm ngoài nhà trường; mức thu tiền; kế hoạch dạy thêm, để nắm bắt, theo dõi và kiểm tra. Các cơ sở cũng phải cập nhật đầy đủ các thông tin lên hệ thống phần mềm quản lý dạy thêm, học thêm của Sở Giáo dục và Đào tạo.

Sau khi được cấp đăng ký kinh doanh, cơ sở dạy thêm phải báo cáo cơ quan quản lý khi hoạt động hoặc tạm ngừng, chấm dứt hoạt động để cập nhật, công khai; hoàn trả các khoản tiền đã thu trước của người học mà chưa tổ chức dạy thêm; thanh toán đầy đủ kinh phí với người dạy thêm và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT Quy định về dạy thêm, học thêm của Bộ Giáo dục và Đào tạo có hiệu lực từ ngày 14/2/2025. Thông tư quy định không được tổ chức dạy thêm với học sinh tiểu học (trừ trường hợp bồi dưỡng về nghệ thuật, thể dục thể theo, rèn luyện kỹ năng sống). Việc dạy thêm trong nhà trường chỉ thực hiện với 3 đối tượng học sinh, theo từng môn học và không thu tiền, gồm: Học sinh có kết quả chưa đạt; học sinh được chọn bồi dưỡng học sinh giỏi; học sinh cuối cấp, tự nguyện đăng ký ôn thi. Với dạy thêm ngoài trường, cá nhân, tổ chức phải đăng ký kinh doanh. Giáo viên trường công lập không được tham gia quản lý, điều hành việc dạy thêm ngoài nhà trường nhưng có thể tham gia dạy và không được dạy thêm có thu tiền với học sinh trên lớp chính khóa của mình.