Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại Hội thảo Tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết/chết não.
Ngày 5/3, tại Hội thảo Tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết/chết não và Tập huấn chuyên đề về tư vấn, vận động hiến tặng mô, tạng tại các bệnh viện hiến, ghép mô-tạng, PGS.TS Đồng Văn Hệ, Giám đốc Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người cho biết: “Chỉ tính riêng 2 tháng đầu năm 2025, cả nước đã có 16 ca chết não hiến tạng; trong khi từ năm 2022 - 2023, cả nước chỉ có 14 ca/năm. Con số này đang tăng nhanh kỷ lục. Trước năm 2022, chỉ có 5 bệnh viện ghép thực hiện hiến mô tạng từ người chết não; hiện đã có 18 bệnh viện thực hiện chẩn đoán chết não hiến mô tạng. Thành quả này nhờ hệ thống pháp luật, văn bản dưới luật hỗ trợ; hệ thống y tế các bệnh viện quan tâm và nhiều người tự nguyện hiến”.
Hiện nay, nhận thức của người dân về hiến mô tạng đã có nhiều thay đổi tích cực. Sau khi Thủ tướng phát động phong trào hiến mô-tạng từ người cho chết não, phong trào đã nhanh chóng lan rộng ra cả nước; các bệnh viện hưởng ứng, lập bộ phận tham gia công tác vận động. Việc thay đổi nhận thức đã thể hiện ở người dân và nhân viên y tế, người đi vận động.
TS.BS Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức chia sẻ: “Trong lúc người bệnh chết não, gia đình đau thương, chỉ có các bác sĩ mới dễ dàng trao đổi với người nhà bệnh nhân, là người có tiếng nói thuyết phục, có trọng lượng nhất để tư vấn hiến tạng; nếu là người bên ngoài khó có thể làm được. Mô hình các tổ vận động của bệnh viện thực tế, hiệu quả. Riêng với Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện còn thường xuyên tổ chức các cuộc gặp gỡ để tri ân các gia đình người hiến mô tạng, phát thẻ khám chữa bệnh để hỗ trợ gia đình người hiến, động viên được tinh thần gia đình người hiến...”.
Việc tổ chức vận động hiến mô tạng cần có cách làm riêng phù hợp với từng đơn vị, địa phương. Thực tế, có tới 2/3 số người chết não xin về có tiềm năng hiến mô tạng, nhưng không dễ để vận động. Vừa qua, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật về hiến, lấy, ghép, vận chuyển, bảo quản và chăm sóc sau ghép gan từ người hiến sống và từ người hiến chết não. Đặc biệt, Thông tư số 48 quy định về đăng ký ghép và nguyên tắc điều phối, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người hiến sau khi chết mới được ban hành để hướng dẫn, vận động việc hiến mô, tạng sau khi chết/chết não...
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, hoạt động này vẫn còn những khoảng trống về pháp lý cần được “lấp đầy”. Hiện nay, chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng cho hoạt động tư vấn hiến tặng mô, tạng từ người chết não, chết tim. Mới chỉ có một số bệnh viện thành lập được tổ tư vấn, vận động hiến tạng do chưa có chế độ đãi ngộ phù hợp. Công tác truyền thông dù đã được đẩy mạnh, nhưng chưa đủ rộng và hiệu quả, nhiều người dân vẫn e ngại, hiểu biết hạn chế...
Bộ Y tế đang nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách cụ thể để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, bệnh viện thành lập đội ngũ tư vấn hiến tặng mô, tạng, đảm bảo có chế độ đãi ngộ phù hợp, giúp họ yên tâm công tác. Đồng thời, tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia có hệ thống hiến tặng mô, tạng phát triển; xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về tư vấn hiến tạng; đẩy mạnh tuyên truyền, xây dựng mạng lưới kết nối giữa các bệnh viện có thực hiện ghép tạng để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm...