Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang, chư tôn đức Hòa thượng, Thượng tọa, Đại đức, tăng ni, Phật tử cùng đông đảo nhân dân, du khách thập phương tham dự.
Lễ Trao Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc công nhận Bộ tượng Tam Tổ Trúc Lâm chùa Vĩnh Nghiêm là Bảo vật Quốc gia. Ảnh: Danh Lam/TTXVN
Tại đây, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Phan Thế Tuấn trao Quyết định công nhận Bộ tượng Tam tổ Trúc Lâm (chùa Vĩnh Nghiêm) là bảo vật Quốc gia cho đại diện Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bắc Giang, lãnh đạo thành phố Bắc Giang và xã Trí Yên.
Bộ tượng Tam Tổ Trúc Lâm có niên đại thế kỉ XIX, gồm 3 pho tượng: Đệ Nhất Tổ Phật Hoàng Trần Nhân Tông, Đệ Nhị Tổ Pháp Loa, Đệ Tam Tổ Huyền Quang. Trong đó, tượng Đệ Nhất Tổ Phật Hoàng Trần Nhân Tông cao 0,85 m, nặng khoảng 60 kg được tạc liền khối theo kiểu đức Phật Hoàng Trần Nhân Tông thiền tọa trên bệ gỗ vuông trong thế buông thư, thân khoác y cửu điều. Tượng có thân hình, khuôn mặt cân đối, hài hòa, sống mũi thẳng, mắt hơi nhắm, miệng mỉm cười, tai to dài, đầu cạo tóc. Tượng được đặt trong khám thờ hình chữ nhật.
Tượng Đệ Nhị Tổ Pháp Loa và tượng Đệ Tam Tổ Huyền Quang cao 0,83-0,85m, nặng khoảng 65 kg được tạc liền khối, gồm tượng và bệ. Tượng Đệ Nhị Tổ Pháp Loa mang dáng vẻ của một nhà sư, dáng người thon cao, đầu cạo tóc, khuôn mặt cân đối, mũi cao, tai dài, thần thái từ bi, phúc hậu; tượng ngồi trong tư thế thiền, hai chân xếp bằng, hai tay kết ấn để trong lòng đùi; thân tượng khoác áo nhà Phật với những đường nét mềm mại, phủ kín toàn bộ thân mình. Tượng Đệ Tam Tổ Huyền Quang được tạc trong tư thế ngồi ngay ngắn trên bệ, gương mặt góc cạnh, mũi cao, tai to; hai chân xếp bằng, tay trái đặt trên đùi trái, tay phải cầm cuốn sách.
Theo các chuyên gia nghiên cứu, bộ tượng Tam Tổ Trúc Lâm tại chùa Vĩnh Nghiêm được tạc bằng gỗ mít hiện còn nguyên vẹn, không trùng lặp với bất kỳ pho tượng nào. Đây là hiện vật gốc độc bản và còn nguyên vẹn.
Bộ tượng có ý nghĩa lịch sử, văn hóa độc đáo gắn liền với lịch sử hình thành, tồn tại của chùa Vĩnh Nghiêm - công trình kiến trúc nổi tiếng thời Lý-Trần, gắn với Phật giáo Trúc Lâm do Phật Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập và Đệ Nhị Tổ, Đệ Tam Tổ kế tục, phát triển cho đến giai đoạn hiện nay. Đây là tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng về giá trị thẩm mỹ, tiêu biểu cho một khuynh hướng, phong cách, một thời kỳ lịch sử...
Bộ tượng Tam Tổ Trúc Lâm gồm 3 pho tượng: Đệ Nhất Tổ Phật Hoàng Trần Nhân Tông, Đệ Nhị Tổ Pháp Loa, Đệ Tam Tổ Huyền Quang. Ảnh: Danh Lam/TTXVN
Với những giá trị to lớn đó, ngày 31/12/2024 Thủ tướng Chính phủ kí Quyết định số 1712/QĐ-TTg công nhận Bộ tượng Tam Tổ Trúc Lâm chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang) là bảo vật Quốc gia.
Phát biểu tại đây, Chủ tịch UBND thành phố Bắc Giang Đặng Đình Hoan cho biết: Chùa Vĩnh Nghiêm được xây dựng từ thế kỷ thứ XI (dưới thời Vua Lý Thái Tổ). Chùa Vĩnh Nghiêm có một vị trí đặc biệt trong lịch sử văn hóa Phật giáo khi trở thành nơi tu hành của các bậc cao tăng, mà đỉnh cao nhất là 3 vị Tổ của Thiền phái Trúc Lâm là Giác Hoàng Điều Ngự Trần Nhân Tông, Thiền sư Pháp Loa và Thiền sư Huyền Quang đều thụ giới ở chùa Vĩnh Nghiêm, lấy nơi đây làm trung tâm Phật giáo thời Trần để đào tạo tăng đồ và xếp đặt tăng chức, chỉ đạo các chùa trong cả nước.
Không chỉ nổi tiếng với các hạng mục công trình đồ sộ, gắn kết chặt chẽ, mang tính chuẩn mực của chùa cổ Việt, chùa Vĩnh Nghiêm còn nổi tiếng bởi giá trị điêu khắc tinh tế, điêu luyện, được thể hiện rõ nét trong hệ thống tượng Phật. Chùa còn nổi tiếng với bộ Mộc bản, gồm 3.050 bản ván khắc, với 9 đầu sách, chứa đựng những giá trị to lớn trường tồn với thời gian.
Với những giá trị to lớn của di tích, di sản, di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật, chùa Vĩnh Nghiêm đã được xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt; Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm được công nhận là di sản tư liệu thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương; Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sau phần lễ, đại biểu và nhân dân thưởng thức chương trình nghệ thuật với chủ đề "Vĩnh Nghiêm đất thiêng tỏa sáng".
Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm diễn ra đến ngày 13/3 với nhiều hoạt động hấp dẫn như: Rước lễ theo nghi lễ nhà chùa; giải kéo co; đẩy gậy; trưng bày, giới thiệu sản phẩm đặc trưng; tái hiện không gian văn hóa chợ quê với 31 gian hàng của các phường, xã; thuyết giảng Phật pháp...