Dù cộng cư lâu dài với đồng bào các dân tộc anh em nhưng đồng bào dân tộc Khmer ở ĐBSCL vẫn giữ được bản sắc văn hóa riêng biệt. Đặc biệt, sự độc đáo của nữ phục truyền thống Khmer đã góp tạo nên vẻ đẹp đầy phong cách của người phụ nữ và làm phong phú nền văn hóa cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Ngày thường người phụ nữ Khmer thường mặc trang phục bằng tơ lụa, màu sắc khá rực rỡ, bao gồm mặc váy, áo dệt bằng tơ tằm, hay chỉ kim tuyến thêu hoa văn khác nhau. Áo tầm vông (còn gọi là áo cổ vòng), được kết hợp hài hòa với xà rông và “sbay”. Áo tầm vông thường được dệt bằng tơ tằm hay chỉ kim tuyến với nhiều họa tiết hoa văn khác nhau; xà rông là một mảnh thổ cẩm rộng khoảng 1m, dài 3,5m khi mặc thì cuốn lại che nửa người phía dưới. Để tôn thêm nét dịu dàng uyển chuyển đầy nữ tính, đặc biệt dù mặc trang phục nào đi nữa thì cũng không thể thiếu “Sbay” - một loại khăn lụa mềm mại được cuốn chéo từ vai trái xuống bên sườn phải. Trên các loại trang phục còn đính thêm hạt cườm, kim sa và các loại hoa văn khác để cho màu sắc thêm rực rỡ. Khi mặc bộ trang phục truyền thống Khmer, người phụ nữ sẽ cảm thấy thân hình trở nên dịu dàng, uyển chuyển, thùy mị hơn.
Phụ nữ Khmer với trang phục lễ hội. |
Trong trang phục đi dự lễ, Tết, đi chùa..., người phụ nữ Khmer thường mặc xàrông có đính chuỗi hạt cườm; áo tầm vông dệt bằng tơ tằm, sợi bông, hay chỉ kim tuyến, các loại hoa văn màu trắng hoặc màu vàng được ưa dùng trong trang phục lễ chùa vì nó gợi không khí hội hè.
Nét duyên của người phụ nữ Khmer. |
Trong lễ cưới của đồng bào Khmer, cô dâu mặc áo dài màu vàng thêu kim tuyến và đính hạt cườm ở phía trước. Đồ trang sức trong lễ cưới cổ truyền của phụ nữ Khmer chủ yếu làm bằng hạt cườm, đồng. Thêm vào một số trang sức quí hiếm khác như hoa tai làm bằng đồng và vàng, bạc và các loại hoa tươi để tôn vinh vẻ đẹp trong ngày vui nhất đời của người phụ nữ Khmer.
Theo một số người am hiểu về trang phục truyền thống Khmer ở ĐBSCL, ngày nay, trang phục truyền thống của người phụ nữ Khmer được cách tân, biến tấu theo nhiều kiểu mới lạ và đẹp mắt với nhiều màu sắc khác nhau để phù hợp với thời đại nhưng hầu hết vẫn giữ ở mức độ dung hòa giữa hiện đại và truyền thống. Tuy có phần nào được cải tiến song nhìn chung các bộ trang phục vẫn giữ được nét đặc trưng, thậm chí trở nên đẹp hơn ngày xưa...
Uyển chuyển với trang phục truyền thống. |
Trong sinh hoạt đời thường cũng như trong lễ hội, đồng bào Khmer ở đồng bằng sông Cửu Long luôn có ý thức giữ gìn và phát triển những truyền thống văn hóa của dân tộc mình. Đặc biệt trang phục nữ Khmer đã thể hiện rõ tính cách dịu dàng và nét đẹp của người phụ nữ, từ đó đã góp phần làm phong phú thêm nền văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam.
Bài và ảnh: Xuân Trang