Hàng rào bên ngoài nhà tù Guantanamo, nằm trong căn cứ Hải quân Mỹ ở Vịnh Guantanamo. Ảnh: AFP/TTXVN
Khoảng 300 quân nhân Mỹ đã được triển khai đến căn cứ Vịnh Guantanamo trong những ngày gần đây khi căn cứ này phải đối mặt với những thay đổi lớn nhất kể từ khi Lầu Năm Góc mở một nhà tù ở đó sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001.
Theo tờ New York Times, khoảng 300 quân nhân đã đổ bộ xuống căn cứ Vịnh Guantanamo để đảm bảo an ninh và bắt đầu dựng một “thành phố lều trại” mới cho người di cư. Diễn biến này xảy ra khi các quan chức tuân thủ lệnh của Tổng thống Trump chuẩn bị căn cứ Hải quân của Mỹ nhằm phục vụ khả năng có tới 30.000 người nhập cư bất hợp pháp bị trục xuất.
Căn cứ nhỏ nằm trên vịnh phía đông nam Cuba này đang trải qua sự thay đổi lớn nhất kể từ khi Lầu Năm Góc mở một nhà tù thời chiến tại đây sau vụ tấn công ngày 11/9/2001.
Hoạt động mới sẽ đòi hỏi phải tăng cường nhân viên và hàng hóa đến căn cứ biệt lập này, nơi hoàn toàn phụ thuộc vào các sứ mạng tiếp tế đường không và đường biển từ Mỹ.
Mọi thứ từ những pallet nước đóng chai và thực phẩm đông lạnh cho đến đồ dùng học tập và xe của chính phủ đều được chuyển đến căn cứ hai lần một tháng trên một chiếc xà lan. Trái cây và rau tươi cho 4.200 cư dân được vận chuyển bằng chuyến bay có khoang lạnh hàng tuần.
Việc thực hiện lệnh của ông Trump có thể làm tăng dân số ở căn cứ Guantanamo gấp 10 lần do phải huy động nhân viên để vận hành trại tị nạn - nằm ở một góc không có người ở của căn cứ, cách xa nhà tù cũng như cửa hàng thực phẩm, trường học và các khu dân cư.
Sau khi có lệnh của tổng thống, lực lượng Mỹ tại căn cứ đã dựng 50 lều dã chiến của quân đội bên trong một hàng rào mắt cáo, liền kề với khu nhà của Trung tâm điều hành di cư.
Đợt đổ bộ đầu tiên đến căn cứ gồm khoảng 50 lính thủy đánh bộ đã đến vào tối ½, xuất phát từ Trại Lejeune, Bắc Carolina. 50 người tiếp theo đã đến vào ngày 2/2.
Quân đội Mỹ hiện từ chối bình luận về năng lực hiện tại của mình để tiếp nhận những người di cư. Bộ Tư lệnh miền Nam, đơn vị giám sát các binh lính được phân công đến nhà tù và phục vụ kế hoạch di cư, không tiết lộ ai là người phụ trách hoạt động này. Họ cũng không thảo luận về một kế hoạch từ năm 2017, được tờ New York Times nắm được, về giam giữ 11.000 người di cư đầu tiên ở căn cứ Guantanamo.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho biết những người bị trục xuất nguy hiểm có thể bị đưa vào các cơ sở giam giữ hiện đang giam 15 tù nhân từ cuộc chiến chống khủng bố, trong số đó có 5 người bị cáo buộc âm mưu trong các cuộc tấn công ngày 11/9/2001.
15 tù nhân bị dán mác khủng bố bị giam giữ tại hai tòa nhà với khoảng 275 phòng giam. Việc giam giữ những người di cư tại địa điểm đó có lẽ sẽ yêu cầu phải chuyển 15 tù nhân này vào một trong hai tòa nhà.
Tuy nhiên, vẫn chưa có quyết định nào được đưa ra về việc liệu một số người di cư có được đưa vào nhà tù thời chiến hay không.
Trong bài phát biểu của mình vào tuần trước, ông Hegseth cũng đề cập rằng khoảng 6.000 người bị trục xuất có thể được bố trí ở "sân golf", vốn gần cửa hàng McDonald's và khu nhà ở gia đình.
Trong mọi trường hợp, việc thực hiện lệnh của Tổng thống Trump sẽ đòi hỏi một nỗ lực rất lớn - Thiếu tướng đã nghỉ hưu Michael R. Lehnert, từng tham gia mở nhà tù tại căn cứ vào năm 2002, đánh giá.
Tướng Lehnert cũng đã quản lý an ninh cho những người di cư đến Guantanamo vào những năm 1990, khi hàng chục nghìn người Cuba và Haiti sống trong các thành phố lều trại xung quanh căn cứ.
Ông cho biết, vào thời kỳ đỉnh điểm tháng 5/1995, các trại giam đã giam giữ 25.000 người di cư, chủ yếu là người Cuba.
Căn cứ Guantanamo khi đó quá tải đến nỗi thậm chí một khu lều trại đã được dựng tạm thời trên sân golf. Hoạt động này được thiết lập vội vàng và có nhà vệ sinh di động. Khi số lượng tăng lên, Hải quân đã đóng cửa trường học và sơ tán gia đình của các quân nhân về đất liền trong 7 tháng.