Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: AFP/ TTXVN)
Tuyên bố trên được người đứng đầu Điện Kremlin đưa ra trong bài phát biểu toàn quốc được truyền hình trực tiếp. Mở đầu bài phát biểu, nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh “Ukraine không chỉ là một nước láng giềng, mà còn là một phần lịch sử, là những người đồng chí và họ hàng của chúng tôi”.
Tổng thống Putin nêu rõ Hiến pháp hiện nay của Ukraine không cho phép nước ngoài đặt căn cứ quân sự, song chính quyền Kiev đã phớt lờ điều đó khi kêu gọi phương Tây đặt căn cứ; vũ khí phương Tây ngày càng được đưa nhiều tới Ukraine; Mỹ lợi dụng Ukraine và Gruzia để tiến hành chính sách chống Nga và việc Ukraine gia nhập NATO, theo đó vũ khí và binh lính NATO sẽ được triển khai tại nước này, khiến nguy cơ Nga phải hứng chịu một đòn tấn công bất ngờ ngày càng hiện hữu.
Theo ông Putin, mọi đề xuất đảm bảo an ninh mà Moskva đưa ra đều bị phớt lờ; đáp lại đề nghị không mở rộng đường biên giới NATO về phía Đông là việc NATO tuyên bố mọi quốc gia đều có quyền gia nhập bất cứ liên minh nào. Nhà lãnh đạo Nga cho rằng đó là hành động “kề dao vào cổ Nga”, đe dọa trực tiếp an ninh quốc gia của Nga. Tổng thống Putin khẳng định Nga có quyền thực thi những biện pháp đáp trả phù hợp vì an ninh của chính mình.
Tổng thống Putin tuyên bố ký sắc lệnh Nga chính thức công nhận hai nước cộng hoà tự xưng Donetsk (DPR) và Luhansk (LPR). Ông Putin cùng các nhà lãnh đạo DPR và LPR sẽ ký các thỏa thuận hợp tác và hữu nghị.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, trước đó cùng ngày, Tổng thống Putin cũng đã chủ trì phiên họp bất thường của Hội đồng An ninh Quốc gia. Theo ông Peskov, đây là một cuộc họp quan trọng và không phải thường lệ của Tổng thống Putin với các ủy viên thường trực của Hội đồng An ninh.
Đài Sputnik đưa tin, tại cuộc họp này, các thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nga đã nhất trí về sự cần thiết của việc công nhận hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Lugansk.
Tổng thống Putin cho biết ông cân nhắc việc công nhận độc lập của hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk (DPR) và Luhansk (LPR) ở miền Đông Ukraine sau khi lãnh đạo của hai khu vực này đưa ra đề nghị. Ông Putin nói: "Mục đích của chúng tôi là lắng nghe các đồng nghiệp và xác định các bước tới theo hướng này". Trước đó cùng ngày, hai nhà lãnh đạo của DPR và LPR đã gửi thông điệp đề nghị ông Putin công nhận độc lập cho hai nước cộng hòa này.
Các nhà lãnh đạo của Quốc hội Nga gồm Thượng viện và Hạ viện đã thống nhất kêu gọi Tổng thống công nhận độc lập cho hai nước cộng hòa tự xưng DPR và LPR. Chủ tịch Hội đồng Liên bang Valetina Matvienko nhấn mạnh không một đối tác nào ở phương Tây chịu lắng nghe tiếng nói của Moskva, trong khi đó tình hình tại khu vực Donbass với đa số người dân nói tiếng Nga không ngừng trở nên trầm trọng. Những người phụ nữ, trẻ em chịu tổn thương lớn nhất từ tình hình hiện nay. Bà Matvienko nhấn mạnh: “Việc công nhận hai nước cộng hòa nói trên có thể giải quyết những vấn đề đặt ra. Đã đến thời điểm để thực hiện bước đi này”.
Tổng thống Putin đưa ra quyết định trên một tuần sau khi Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) thông qua nghị quyết công nhận hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Lugansk ở miền Đông Ukraine.
Hãng thông tấn nhà nước TASS của Nga đưa tin, ngày 15/2, nghị quyết nói trên đã được thông qua với 351 phiếu ủng hộ, 16 phiếu chống và 1 phiếu trắng. Nghị quyết này do Đảng Cộng sản Nga đề xuất và trình lên Hạ viện Nga hôm 19/1.
Chủ tịch Hạ viện Nga Vyacheslav Volodin cho biết nghị quyết sau đó đã lập tức được trình lên để “Tổng thống Putin xem xét công nhận Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Cộng hòa Nhân dân Lugansk là các nhà nước tự xưng, có chủ quyền và độc lập”. Theo Chủ tịch Hạ viện Volodin “Chính phủ Ukraine đã không tuân thủ nghiêm chỉnh Thỏa thuận Minsk. Công dân và đồng bào Nga đang sống tại Donbass cần được ủng hộ và hỗ trợ”.
Chính phủ Ukraine và nhiều nước phương Tây phản đối việc công nhận Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Cộng hòa Nhân dân Lugansk. Ngày 21/2, Đại diện thường trực của Liên minh châu Âu (EU) tại Liên hợp quốc nói rằng việc Moskva công nhận hai nước Cộng hòa tự xưng Donetsk và Lugansk là bước đi sai lầm.
Ngay sau bài phát biểu của Tổng thống Nga, Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Chủ tịch Uỷ ban châu âu đã gọi quyết định của Nga là hành động vi phạm luật pháp quốc tế và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã triệu tập khẩn cấp cuộc họp Hội đồng An ninh Quốc gia để bàn về vấn đề Ukraine.