Mất việc và thiếu ăn, tầng lớp trung lưu Ấn Độ cũng sống bằng cứu trợ 

Ba đứa con nhà cô Chanchal Devi đã không được uống sữa gần 1 năm nay. Sữa trở thành thứ mà người phụ nữ 35 tuổi và chồng cô không đủ khả năng mua kể từ khi cả hai bị mất việc vào thời điểm phong tỏa thủ đô New Delhi của Ấn Độ hồi tháng 3 năm ngoái. 

Nỗi đau khổ của họ càng trở nên trầm trọng hơn kể từ tháng 4 năm nay do làn sóng COVID-19 mới. Họ đang phải vay tiền để mua thức ăn cũng như buộc phải chứng kiến cảnh những đứa con đang tuổi lớn không được ăn đủ bữa, thường chịu bụng đói đi ngủ.

“Ban đêm, tôi không ngủ được. Tôi quá mệt mỏi vì lo lắng cho bữa ăn tiếp theo”, Chanchal chia sẻ với phóng viên tờ Bloomberg từ căn nhà cũ kỹ ở Lal Gumbad Basti, nơi những người lao động nhập cư trú ngụ tại New Delhi và chỉ cách trụ sở Quốc hội Ấn Độ 20 phút lái xe. 

Theo trung tâm nghiên cứu Pew, tầng lớp trung lưu của Ấn Độ - được định nghĩa là nhóm đối tượng có thu nhập từ 5 -10 USD/ngày (khoảng 120.000 – 240.000 đồng/ngày) – đã giảm còn 32 triệu người trong cuộc suy thoái kinh tế năm 2020 do ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19. 

Các gia đình giống như nhà cô Chanchal  - hai người làm công ăn lương có chút ít tiền tiết kiệm, thuê nhà ở – nằm trong bộ phận người dân Ấn Độ chứng kiến thứ hạng trong nền kinh tế của họ bị tụt bậc trong 12 tháng qua. 

Số liệu của Trung tâm Giám sát Nền kinh tế Ấn Độ cho hay chỉ riêng tháng 5 vừa qua, hơn 15 triệu người dân quốc gia Nam Á này bị mất việc làm, đúng vào thời điểm xảy ra làn lây nhiễm nguy kịch làm quá tải hệ thống bệnh viện và lò hỏa thiêu. 

Yếu tố trên đã dẫn đến tình trạng thiếu ăn gia tăng, đặc biệt tại các vùng đô thị, tại quốc gia xưa nay đã chiếm gần 1/3 tỷ lệ người đói ăn của thế giới này. Mặc dù có ít số liệu thống kê sẵn có, người nhập cư và công nhân tại các trung tâm phân phát thực phẩm tại các thành phố lớn của Ấn Độ cho biết họ không thể nhớ rõ đã trông thấy bao nhiêu hàng người kéo dài, kêu gào xin chút thức ăn bỏ bụng. 

Làm việc với các cộng đồng người nhập cư ở thủ đô, anh Aditi Dwivedi - thành viên nhóm hoạt động Satark Nagrik Sangathan về tính minh bạch và trách nhiệm của chính phủ - chia sẻ: “Sự tuyệt vọng vì thiếu ăn cùng cảnh phải xếp hàng chờ phát thực phẩm xuát hiện trong các gia đình có hai người làm công ăn lương là điều chưa từng thấy”.

Theo nghiên cứu của Đại học Azimn Premji ở Bangalore, khi nền kinh tế Ấn Độ thu hẹp 7,3% vào năm ngoái, mức lương trung bình hàng ngày của khoảng 230 triệu người Ấn Độ (đủ đông để trở thành quốc gia lớn thứ năm thế giới) đã giảm xuống dưới ngưỡng 5 USD. Đáng báo động, 90% người được hỏi cho biết hộ gia đình của họ đã bị giảm lượng thức ăn mỗi ngày dưới tác động của COVID-19 và lệnh phong tỏa. 

Số người sống trong các hộ gia đình có thu nhập hàng ngày dưới ngưỡng 5 USD đã tăng lên từ 298,6 triệu, tại thời điểm đầu đại dịch tháng 3/2020, lên 529 triệu vào cuối tháng 10/2020.

Amit Basole, Giám đốc Trung tâm Việc làm Bền vững tại Đại học Azim Premji và đồng tác giả của báo cáo “State of Working India”, nhận xét: “Nếu năm ngoái được xem là khó khăn, thật khó để đánh giá mức độ thực sự của cuộc khủng hoảng năm nay. Năm nay, người dân đã cạn kiệt tiền tiết kiệm và đang phải trả nợ. Chúng tôi không mong đợi bất kỳ ai sẽ quay trở lại mức thu nhập của tháng 1 – 2/2020 trong năm nay”.

Ở phía Đông Nam Delhi, ông Naresh Kumar, 43 tuổi, phải xếp hàng bên ngoài điểm phân phát thực phẩm từ 5h sáng mọi ngày trong tháng 6 vừa qua để đảm bảo vẫn còn phần cho gia đình mình. Và ít nhất ông Naresh vẫn còn may mắn khi đủ điều kiện đi xin thức ăn. Hơn 100 triệu người vẫn đang bị bỏ rơi bên ngoài hệ thống phân phối công cộng của chính phủ do mức độ bao phủ hiện nay được tính toán dựa trên dữ liệu điều tra lỗi thời, dựa theo nghiên cứu năm ngoái của nhóm nhà kinh tế Reetika Khera, Meghana Mungikar và Jean Dreze.

Ông Naresh nói: “Những ngày họ có thực phẩm, lúc đến lượt tôi thì hết phần. Những ngày khác thì họ bảo chẳng có gì để phát cho mọi người cả”. Người đàn ông này vẫn đang cố gắng tìm công việc mới sau khi cả hai vợ chồng ông bị mất việc hồi năm ngoái. 

Tại Mumbai, Swaraj Shetty đã đồng sáng lập nhóm từ thiện Want Food, vào tháng 4 năm ngoái để phân phối các bữa ăn và khẩu phần ăn khô cho người nghèo nhằm đáp ứng những lời kêu gọi ngày càng gia tăng về nạn đói thông qua sáng kiến “Report Hunger”. Bà cho biết năm ngoái đối tượng xin cứu trợ chủ yếu là lao động nhập cư, nhưng năm nay bà đã thấy nhiều người thuộc tầng lớp trung lưu đến xin giúp đỡ. 

Luật pháp quy định chính phủ cung cấp 5kg gạo, bột mì và ngũ cốc thô với mức trợ giá thấp nhất là 1 rupee/kg hàng tháng cho những người nghèo nhất ở Ấn Độ.

Vào tháng 6/2020, sau khi hàng triệu người lao động nhập cư đổ bộ về quê hương từ các thành phố lớn bị phong tỏa, Thủ tướng Narendra Modi tuyên bố sẽ tăng thêm 6kg mỗi người cho đến tháng 11, với nguồn kinh phí hỗ trợ 20 tỷ USD. Chương trình đã được khởi động lại vào tháng 4 năm nay và kéo dài đến tháng 11.

Đối với ông Modi, người phải đối mặt với sự chỉ trích rộng rãi vì cách xử lý đại dịch của chính phủ cũng như triển khai tiêm chủng chậm chạp, việc cung cấp hàng hóa cơ bản cho người nghèo là rất quan trọng trong nỗ lực của ông nhằm giữ cho Đảng Bharatiya Janata trở thành lực lượng chính trị thống trị nhất ở Ấn Độ. "Trong thời điểm đại dịch này, chính phủ đang đứng về phía người nghèo, quan tâm đến mọi nhu cầu của họ", Thủ tướng Modi nói trong bài phát biểu trước quốc gia ngày 7/6.

Chính quyền các bang cũng phải chật vật để giao thực phẩm đến tay người nghèo. Phản ứng về mệnh lệnh của Tòa án Tối cao về việc nối lại các biện pháp cứu đói trong bối cảnh Delhi đóng cửa vào tháng 4, Bộ trưởng Arvind Kejriwal đã công bố kế hoạch cung cấp ngũ cốc miễn phí trong hai tháng cho 7,2 triệu người có phiếu phân pháp, cũng như hỗ trợ số tiền 5.000 rupee cho 156.000 người hành nghề lái xe lam và xe taxi. 

Abhinandita Mathur, phát ngôn viên của chính quyền Delhi, hôm 7/7 cho biết khẩu phần lương thực đang được bổ sung sau đợt hết hàng vào tháng 6, khiến nhiều gia đình lâm vào cảnh thiếu đói.