Ảnh minh hoạ: Saab
Chuyên trang quân sự Army Recognition cho biết vào ngày 5/8, Không quân Hoàng gia Thái Lan (RTAF) chính thức công bố kế hoạch mua sắm một loạt máy bay chiến đấu đa năng Saab JAS 39 Gripen phiên bản E và F nhằm hiện đại hóa năng lực tác chiến trên không.
Theo kế hoạch đã được Chính phủ Thái Lan phê duyệt, nước này sẽ mua trước bốn chiếc Saab JAS 39 Gripen như một phần của kế hoạch dài hạn nhằm thay thế các nền tảng cũ và tăng cường khả năng phòng thủ không phận quốc gia.
Theo Army Recognition, giai đoạn đầu tiên sẽ chứng kiến việc tích hợp các tiêm kích thế hệ mới của Thụy Điển vào các phi đội tuyến đầu của Không quân Hoàng gia Thái Lan từ năm 2029, với chương trình tổng thể nhắm đến mục tiêu nhận đủ 12 chiếc máy bay theo từng đợt đến năm 2035.
Kế hoạch mua sắm này phản ánh bước đi chiến lược của Thái Lan trong việc hướng tới tự chủ hơn trong các hoạt động tác chiến trên không, đồng thời duy trì quan hệ đối tác lâu dài với tập đoàn Saab của Thuỵ Điển.
Hiện tại, Thái Lan đang vận hành 12 chiếc Saab JAS 39 Gripen C/D, bao gồm 8 chiếc một chỗ ngồi (phiên bản C) và 4 chiếc hai chỗ ngồi (phiên bản D), đóng quân tại Không đoàn số 7 (Wing 7) ở Surat Thani.
Những chiếc chiến đấu cơ Saab JAS 39 Gripen này được bàn giao từ năm 2011 đến 2013, là một phần của chuyển hướng ban đầu từ máy bay chiến đấu do Mỹ chế tạo sang nền tảng sản xuất tại Thụy Điển.
Trong hoạt động, đội bay Gripen C/D đã trở thành năng lực tác chiến chủ chốt của Không quân Hoàng gia Thái Lan, được tích hợp với hai máy bay cảnh báo sớm trên không Saab 340 AEW&C và một hạ tầng chỉ huy điều khiển theo mô hình mạng trung tâm.
Các máy bay Gripen thường xuyên được triển khai cho các nhiệm vụ tuần tra biển, tập trận chung, và đánh chặn khẩn cấp trong không phận Thái Lan và vùng Vịnh Thái Lan.
Động lực từ xung đột biên giới
Căng thẳng biên giới gần đây với Campuchia đã đánh dấu bước ngoặt trong việc triển khai sức mạnh không quân Thái Lan. Vào ngày 26/7, các tiêm kích Gripen C của RTAF đã thực hiện các đợt không kích chính xác vào trận địa pháo của Campuchia, nhằm đáp trả các vụ pháo kích lặp đi lặp lại gần khu vực tranh chấp Preah Vihear.
Đây là trận không chiến đầu tiên được xác nhận của chiến đấu cơ Gripen trong biên chế Không quân Hoàng gia Thái Lan, và nó đã nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về các nền tảng hiện đại hơn, có tầm bay xa hơn, năng lực tác chiến điện tử cao hơn và khả năng tấn công chính xác hơn.
Hiệu quả hoạt động của Gripen C/D trong tình huống xung đột giới hạn này đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh phê duyệt của Chính phủ Thái Lan đối với gói mua sắm Gripen E/F mới.
Gripen E/F – bước nhảy thế hệ
Hai biến thể Gripen E và F đại diện cho bước tiến thế hệ lớn so với các phiên bản C/D hiện tại. Gripen E được trang bị động cơ General Electric F414G mạnh mẽ hơn, cung cấp lực đẩy cao hơn 20% so với động cơ RM12 đang sử dụng trên Gripen C.
Ngoài ra, Gripen E tích hợp radar AESA Raven ES-05 tân tiến, cho khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách xa hơn và theo dõi tốt hơn các mục tiêu có tín hiệu phản xạ radar thấp (low-RCS). Hệ thống tìm kiếm và theo dõi bằng hồng ngoại Skyward-G (IRST) giúp máy bay phát hiện mục tiêu một cách thụ động trong môi trường điện tử bị gây nhiễu.
Gripen E cũng được thiết kế với thùng nhiên liệu lớn hơn, giúp tăng tầm bay và thời gian hoạt động trên không, cùng với kiến trúc điện tử hoàn toàn mới sử dụng kết nối Ethernet tốc độ cao, cho phép cập nhật phần mềm nhanh chóng và khả năng nâng cấp trong tương lai.
Biến thể hai chỗ ngồi Gripen F được thiết kế cho các nhiệm vụ huấn luyện, phối hợp tác chiến nâng cao và chỉ huy chiến thuật, lý tưởng cho việc chuyển đổi phi công và tích hợp vào các phi đội chiến đấu.
Cả hai biến thể đều được trang bị nhiều loại vũ khí dẫn đường chính xác, bao gồm tên lửa không đối không tầm xa ngoài tầm nhìn Meteor, mang lại lợi thế vượt trội trong không chiến so với các đối thủ khu vực.
Định hình lại chiến lược quốc phòng
Bằng việc cam kết mua sắm Gripen E/F của Saab, Thái Lan tiếp tục củng cố mối quan hệ quốc phòng lâu dài với Thụy Điển, đồng thời tạo khoảng cách với sự phụ thuộc vào nền tảng quân sự của Mỹ, nhất là sau thất bại trong đề xuất mua F-35.
Với bốn chiếc đầu tiên dự kiến được bàn giao vào năm 2029, và các đợt tiếp theo kéo dài sang thập kỷ tới, Không quân Hoàng gia Thái Lan đang bảo đảm năng lực tác chiến tương lai trên không bằng sự kết hợp giữa công nghệ đã được chứng minh, thiết kế hiện đại, và hợp tác công nghiệp chiến lược với Saab.