Đất hiếm chuẩn bị được đưa đi xuất khẩu tại Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong nhiều năm, Trung Quốc gần như độc quyền trong sản xuất đất hiếm - nguyên liệu thiết yếu đối với ngành ô tô, quốc phòng và năng lượng tái tạo. Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố loạt thuế mới vào ngày 2/4, Trung Quốc đã siết chặt kiểm soát xuất khẩu các loại khoáng sản này.
Khủng hoảng nguồn cung đất hiếm chỉ là một trong nhiều điểm nóng trong căng thẳng thương mại giữa châu Âu và Trung Quốc. Châu Âu đã áp thuế lên xe điện Trung Quốc với cáo buộc trợ cấp không công bằng, khiến nước này đáp trả bằng các biện pháp chống bán phá giá với rượu mạnh của EU. Trung Quốc cũng mở điều tra thương mại đối với thịt lợn và sản phẩm sữa từ EU.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa sẽ đến Bắc Kinh tham dự hội nghị thượng đỉnh vào ngày 24-25/7, nhân dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ EU-Trung Quốc. Hội nghị thượng đỉnh diễn ra chỉ hai tuần sau thời hạn mà Mỹ đặt ra cho các đối tác thương mại nhằm đạt được thỏa thuận tránh việc áp thuế cao hơn.
Khi các nhà sản xuất ô tô cảnh báo rằng các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc đối với hợp kim và nam châm đất hiếm có thể gây chậm trễ trong sản xuất, giới lãnh đạo EU được kỳ vọng sẽ nêu vấn đề trực tiếp với Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Cường.
Hai nguồn tin từ EU cho biết, từ nay đến hội nghị thượng đỉnh, trọng tâm của phái đoàn EU tại Trung Quốc sẽ là thúc đẩy vấn đề tiếp cận đất hiếm.
Bộ Thương mại Trung Quốc hồi tháng 5/2025 thông báo đã thiết lập một “kênh xanh” để cấp phép nhanh cho các doanh nghiệp EU nhập khẩu đất hiếm. Tuy nhiên, theo một nhà ngoại giao EU, trong số hàng trăm đơn đăng ký, chưa đến một nửa có dấu hiệu được xử lý. Ngoài ra, kể cả khi đã có giấy phép, vẫn có thể gặp trì hoãn trong khâu thông quan.
Một số quan chức EU không kỳ vọng thượng đỉnh sẽ đạt được đột phá lớn. Thời hạn ngày 9/7 để đạt được thỏa thuận với Mỹ cũng khiến Brussels khó đàm phán song song với Trung Quốc, vì có thể EU sẽ cần thể hiện lập trường cứng rắn với Trung Quốc để đổi lại việc Mỹ hạ nhiệt chính sách thuế quan.