Cảng biển do Trung Quốc xây dựng tại Timor-Leste. Ảnh: Bloomberg
Thủ tướng Australia Scott Morrison phát biểu: “Đây là chương mới cho Australia và Timor-Leste dựa trên sự tôn trọng, lợi ích và giá trị chung”.
Đề xuất của Australia bao gồm xây dựng công trình mới tại căn cứ Hải quân Hera gần thủ đô Dili, đồng thời cung cấp nguồn vốn để nâng cấp những cơ sở hiện tại. Bên cạnh đó, Australia còn lên tiếng hỗ trợ đào tạo Timor-Leste sử dụng tàu tuần tra lớp Guardian mà Canberra dự định tặng Dili trong năm 2023.
Tờ Bloomberg (Mỹ) cho biết Trung Quốc đã rót nhiều tiền đầu tư vào Timor-Leste bao gồm xây dựng nhà máy năng lượng, cảng thương mại, trụ sở cơ quan công quyền.
Do vậy ông Malcolm Davis tại Viện Chính sách Chiến lược Australia ở Canberra ngày 28/8 nhận định: “Trung Quốc đã gây ảnh hưởng nhiều tại Timor-Leste. Những quốc gia như Timor-Leste phải đối mặt với rủi ro phụ thuộc vào nợ của Trung Quốc. Trong trường hợp những nước này không thể trả nợ, Trung Quốc có thể kiểm soát các cơ sở chiến lược như cảng biển. Cả Mỹ và Australia đều lo lắng về viễn cảnh này”.
Ngày 30/8 Thủ tướng Morrison công bố kế hoạch về dây cáp quang dưới biển nối giữa Timor-Leste và Australia.
Timor-Leste nằm cách cảng biển phía Bắc Darwin của Australia 800 km. Tại đây có khoảng 2.500 binh sĩ Mỹ đồn trú luân phiên.