Chiến đấu cơ của Malaysia bay áp sát một máy bay Trung Quốc (màu trắng) hôm 31/5. Ảnh: Reuters
Mỹ đã đưa ra tuyên bố ngầm ủng hộ quan điểm của Ngoại trưởng Malaysia Hishammuddin Hussein hồi tuần trước nói rằng 16 máy bay Trung Quốc đã “gần như xâm phạm” không phận chủ quyền của Malaysia.
Phát ngôn viên Lực lượng Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương (PACAF) bác bỏ nguồn tin quân sự Trung Quốc nói rằng chỉ có hai máy bay bay áp sát không phận Malaysia. Người này khẳng định số lượng máy bay Trung Quốc “gần đúng” với số liệu Không quân Hoàng gia Malaysia công bố, nhưng từ chối tiết lộ số liệu và phương pháp thu thập của My vì “lý do tác chiến an ninh”.
PACAF cũng lên tiếng ủng hộ cách hành xử của Không quân Malaysia (RMAF) điều chiến đấu cơ lên áp sát, chặn đầu máy bay Trung Quốc ở vị trí cách bờ biển Sarawak khoảng 100 km. “Chúng tôi ủng hộ các đối tác trong RMAF và khuyến khích [Trung Quốc] tôn trọng chủ quyền của tất cả các nước”, một quan chức phụ trách quan hệ công chúng của PACAF nêu quan điểm khi trao đổi với phóng viên tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) hồi cuối tuần qua.
RMAF ngày 31/5 cho biết đã phải điều máy bay chiến đấu lên ngăn chặn nhóm 16 máy bay Trung Quốc bay áp sát không phận Malaysia. Trung tâm phòng không đặt tại Sarawark phát hiện hoạt động đáng ngờ của máy bay Trung Quốc vào lúc 11 giờ 53 phút ngày 31/5, chủ yếu là máy bay vận tải Ilyushin Il-76 và Xian Y-20.
Máy bay Trung Quốc sau đó bay vào vùng thông báo bay (FIR) Kota Kinabalu, theo đội hình chiến thuật ở độ cao từ 7.000 đến 8.000m so với mặt nước biển, với vận tốc 290 knot (537km/giờ). Theo RMAF, các máy bay Trung Quốc khi bay cách bờ biển Sarawark khoảng 100 km đã không liên lạc với kiểm soát viên không lưu khu vực dù đã được hướng dẫn nhiều lần. Malaysia buộc phải điều động máy bay chiến đấu Hawk 208 để "nhận diện trực tiếp" máy bay Trung Quốc.
Ngày 1/6, Ngoại trưởng Malaysia Hishammuddin Hussein cho biết sẽ triệu Đại sứ Trung Quốc để phản đối vụ máy bay quân sự Trung Quốc bay qua không phận gần bang miền đông Sarawak, điều mà Malaysia coi là gần như “xâm phạm chủ quyền và không phận Malaysia”.
Trung Quốc bác bỏ cáo buộc của Malaysia. Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 2/6 ở Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho rằng đây là hoạt động huấn luyện thông thường của Không quân Trung Quốc và không nhằm vào bất kỳ một nước nào. Ông Uông Văn Bân khẳng định trong thời gian bay huấn luyện, máy bay Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế và không xâm phạm không phận nước khác.