Cuộc giao tranh giữa Nga và Ukraine đến nay vẫn chưa có hồi kết. Ảnh: AA
Kể từ khi cuộc chiến toàn diện Nga - Ukraine bùng nổ vào năm 2022, những lời kêu gọi về một giải pháp hòa bình thông qua đối thoại và đàm phán quốc tế đã không ngừng vang lên. Tuy nhiên, theo nhận định của Jakub Parusinski, Giám đốc KI Insights, một trung tâm nghiên cứu được tờ Kyiv Independent hỗ trợ, hòa bình vẫn là một viễn cảnh xa vời. Cuộc chiến này không chỉ đơn thuần là một xung đột quân sự mà còn phơi bày những sự thật phũ phàng về tình hình địa chính trị, khi cả Ukraine lẫn Nga đều không sẵn sàng nhượng bộ để đi đến một lệnh ngừng bắn.
Trong những năm gần đây, các hội nghị quốc tế đã được tổ chức nhằm tìm kiếm một giải pháp ngoại giao cho cuộc chiến, từ hội nghị thượng đỉnh tại Thụy Sĩ đến tin đồn về Nhóm Liên lạc “Minsk 3.0”. Phương Tây ngày càng mong muốn thúc đẩy hòa bình, và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đã phát đi thông điệp mà họ muốn nghe: giải pháp hòa bình thông qua sức mạnh của Ukraine.
Dẫu vậy, những cuộc đàm phán này dường như không mang lại kết quả thực sự. Nga tiếp tục đưa ra các yêu cầu mà phía Ukraine không chấp nhận, bao gồm việc kiểm soát các khu vực chiến lược như Donbas, Odesa và Kharkov, cùng với những giới hạn về việc gia nhập NATO của Ukraine. Những điều kiện này khiến Ukraine phản đối. Trong khi đó, Moskva đặt cược rằng áp lực tài chính và quân sự sẽ buộc Kiev phải nhượng bộ theo thời gian. Tình thế này cho thấy rằng các cuộc đàm phán hòa bình vẫn còn rất xa vời, và xung đột sẽ tiếp tục kéo dài.
Sự mệt mỏi của phương Tây
Phương Tây đã cung cấp một lượng lớn viện trợ cho Ukraine, với hơn 185 tỷ euro (tương đương hơn 205 tỷ USD) viện trợ quân sự và tài chính từ tháng 2/2022 đến tháng 6/2024. Tuy nhiên, cuộc chiến đã kéo dài hơn dự kiến và gây ra áp lực lên các quốc gia châu Âu và Mỹ, với tình trạng lạm phát cao và sự gia tăng của các phong trào dân túy. Sự mệt mỏi dần dần lan rộng, khi các quốc gia này đối mặt với câu hỏi: "Cuộc chiến sẽ kéo dài bao lâu nữa?".
Dù vậy, nhận định rằng xung đột có thể kết thúc nhanh chóng qua đàm phán lại là một sai lầm. Nga không có ý định từ bỏ yêu cầu của mình, trong khi Ukraine vẫn buộc phải duy trì khả năng phòng thủ trước các đợt tấn công liên tiếp. Thực tế này cho thấy, hòa bình không thể đạt được chỉ thông qua ngoại giao.
Hiện tại, cả Ukraine và Nga đều mắc kẹt trong một cuộc chiến tiêu hao kéo dài, với mỗi bên hy vọng rằng đối phương sẽ kiệt quệ trước mình. Trong khi Ukraine tìm cách tiến hành các cuộc tấn công tầm xa vào lãnh thổ Nga, Nga vẫn duy trì các cuộc tấn công vào hạ tầng năng lượng của Ukraine, đặc biệt là vào lưới điện. Mặc dù có nhiều cuộc đàm phán bí mật được thực hiện, nhưng vẫn chưa có bất kỳ thỏa thuận nào mang tính đột phá.
Một trong những hy vọng lớn của phương Tây là sự suy yếu của Nga do những vấn đề nội bộ và nguồn lực bị tiêu hao do xung đột. Một số phân tích cho rằng Nga có thể cạn kiệt nguồn lực trong vòng 12-18 tháng tới, mở ra triển vọng kết thúc cuộc chiến vào năm 2025 hoặc 2026. Tuy nhiên, vấn đề lớn là liệu Ukraine có thể tồn tại qua thời gian đó hay không.
Mùa Đông 2024-2025: Thách thức lớn với Ukraine
Mùa Đông 2024-2025 có thể trở thành một trong những thử thách nghiêm trọng nhất đối với Ukraine. Hạ tầng điện của quốc gia này đã bị tàn phá nặng nề do các cuộc tấn công của Nga, dẫn đến nguy cơ mất điện diện rộng trên toàn quốc. Điều này có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng di cư mới, khi người dân không có đủ điện để sưởi ấm trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Đồng thời, tình hình tài chính của Ukraine cũng không mấy khả quan, với khoản thâm hụt ngân sách dự kiến lên đến 12 tỷ USD vào năm 2024, có thể dẫn đến lạm phát và gia tăng bất mãn xã hội.
Trong khi đó, theo bình luận của mạng tin châu Âu Euractiv.com ngày 23/9, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11/2024 có thể sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tiến trình hòa bình. Nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tái cử, Tổng thống Nga Vladimir Putin hy vọng ông sẽ chấm dứt cuộc chiến theo những điều khoản có lợi cho Moskva, tương tự như các thỏa thuận Minsk vào năm 2014.
Tuy nhiên, nếu ứng cử viên Kamala Harris đắc cử, bà có thể tiếp tục chính sách hỗ trợ Ukraine của chính quyền Biden và đẩy Nga vào tình thế nguy hiểm hơn. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ leo thang chiến tranh, thậm chí đẩy thế giới đến gần hơn với chiến tranh hạt nhân.
Tóm lại, cuộc chiến tại Ukraine đã trở thành một trong những xung đột phức tạp và tiêu hao nhất trong thế kỷ 21. Mặc dù phương Tây tiếp tục kêu gọi một giải pháp ngoại giao, sự thật là cả Ukraine lẫn Nga đều không có ý định nhượng bộ, và cuộc xung đột này sẽ còn kéo dài.