Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh: Tự chủ đại học là xu thế tất yếu. Trước đó, Chính phủ đã có nghị quyết cho thí điểm 23 cơ sở giáo dục ĐH. Quá trình thực hiện thí điểm trong thực tế đã cho thấy những ưu điểm nổi trội của việc thực hiện tự chủ đại học (ĐH). Từ đó, Bộ GD&ĐT tham mưu Chính phủ đề xuất Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH. Năm 2018, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học (Luật 34) đã được Quốc hội chính thức thông qua. Và mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành 1 số điều của Luật sửa đổi, bổ sung 1 số điều của Luật Giáo dục ĐH (Nghị định 99).
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chia sẻ về tự chủ đại học. Ảnh: NH
Theo Bộ trưởng, trên nền tảng xu hướng của tự chủ ĐH, trong bối cảnh điểm xuất phát thấp, đầu tư còn hạn chế, phần lớn các cơ sở giáo dục ĐH sống bằng học phí, nhưng giáo dục ĐH cũng đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.
Cụ thể, nếu xét trên toàn hệ thống, giáo dục ĐH Việt Nam năm 2019 đã có sự cải thiện thứ bậc rõ nét trong các bảng xếp hạng ĐH uy tín trên thế giới và khu vực, được xếp thứ 68 trên 196 nước và vùng lãnh thổ, nâng được 12 bậc so với 2018.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc thực hiện tự chủ ĐH cũng đặt ra một số thách thức, như: Một số trường thực hiện tự chủ nhưng năng lực còn hạn chế, thực hiện chưa nghiêm, dẫn đến nhiều vấn đề bất cập nảy sinh…
“Rõ ràng, bên cạnh cơ hội cũng đặt ra nhiều vấn đề phải chấn chỉnh, xử lý, để giáo dục ĐH tiến tới minh bạch về chất lượng, bình đẳng trong cạnh tranh và tiếp cận đến chất lượng thực và chất lượng quốc tế”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, để đẩy mạnh việc thực hiện hiệu quả lộ trình tự chủ, qua đó nâng cao chất lượng Giáo dục ĐH trong thời gian tới thì các trường cần lưu ý một số nhóm vấn đề quan trọng cần cùng thống nhất nhận thức trong Luật 34, Nghị định 99 như: Nhóm vấn đề liên quan đến cơ cấu tổ chức nhà trường, thành lập trường trong ĐH, trường ĐH; Điều kiện từ trường ĐH sang ĐH; Nhóm liên quan đến thiết chế Hội đồng trường. Theo đó, Hội đồng trường phải thực quyền thì Luật 34 và Nghị định 99 mới đi vào cuộc sống. Hiện do nhiều lý do khác nhau mà Hội đồng trường tại nhiều cơ sở giáo dục ĐH chưa thực quyền, nhưng tới đây tình trạng này cần chấm dứt.
Ngoài ra một số vấn đề cũng cần được các cơ sở đào tạo quan tâm thực hiện triệt để là: Văn bằng, các trình độ đặc thù; Tên giao dịch quốc tế của trường, trách nhiệm của Hội đồng trường với tên gọi và giải trình trước xã hội, trước Bộ GD&ĐT…
Bộ trưởng cho rằng, tới đây, cũng cần thống nhất việc phân công trách nhiệm giữa các bên liên quan. Trong đó, Bộ GD&ĐT, các cơ quan chủ quản tập trung vào quản lý nhà nước, không can dự sâu vào công tác điều hành của các trường bằng biện pháp hành chính; cùng với đó là trách nhiệm giám sát, kiểm tra của địa phương trên địa bàn quản lý cơ sở giáo dục ĐH và các cơ quan tổ chức liên quan đều cùng phải vào cuộc, phải chịu trách nhiệm theo phân công. Nhưng trước hết, vẫn phải là là trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục ĐH.
“Lãnh đạo các cơ sở giáo dục ĐH cần quán triệt sâu cho cán bộ, giảng viên, viên chức, người lao động trong đơn vị mình để hiểu rõ Luật 34 và Nghị định 99, cũng như quyền, trách nhiệm của đơn vị mình, của từng cá nhân. Tự chủ không phải chỉ với cơ sở giáo dục ĐH mà phải ngấm đến từng bộ phận, từng giảng viên”, Bộ trưởng đề nghị.