Điều này đặt ra vấn đề thích ứng với biến đổi khí hậu trở nên bức thiết. Thành phố Đà Nẵng đã và đang có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện các giải pháp căn cơ nhằm từng bước thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ an toàn cho cộng đồng, hướng đến xây dựng thành phố thông minh, hiện đại.
Từ thực tế địa phương, phóng viên TTXVN tại Đà Nẵng thực hiện chùm 3 bài viết về chủ đề: "Đà Nẵng linh hoạt ứng phó với biến đổi khí hậu".
Mưa lớn trong nhiều ngày qua đã làm xuất hiện nhiều điểm sạt lở núi tại khu dân cư thôn Pứt, xã biên giới Hùng Sơn, thành phố Đà Nẵng.
Bài 1: Sạt lở chưa dừng
Thành phố Đà Nẵng có diện tích tự nhiên hơn 11.859 km2, dân số hơn 3 triệu người, phía Bắc giáp thành phố Huế, phía Nam giáp tỉnh Quảng Ngãi, phía Tây giáp nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào, phía Đông giáp Biển Đông. Chịu ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, tổng hợp trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, từ năm 1997 đến năm 2024 có 38 cơn bão, 14 cơn áp thấp nhiệt đới, 83 trận lũ, ảnh hưởng trực tiếp đến thành phố với tổng ước tính thiệt hại khoảng 31.400 tỷ đồng. Gần đây nhất, cơn bão số 10 tuy không trực tiếp đổ bộ vào khu vực thành phố Đà Nẵng, song đã gây ra tình trạng sạt lở nghiêm trọng ở nhiều địa phương.
Điệp khúc trôi đất, mất nhà
Chủ tịch UBND xã Hùng Sơn, thành phố Đà Nẵng Zơrâm Buôn cho biết: Do ảnh hưởng của cơn bão số 10, trong nhiều ngày liền, trên địa bàn xã có mưa to, khiến đồi núi cao “ngậm” lượng nước lớn. Nếu tiếp tục có mưa to, túi nước khủng lồ này có thể “bục” ra bất cứ lúc nào, kéo theo lượng đất đá khủng khiếp tràn xuống vùi lấp khu dân cư phía dưới chỉ trong chớp mắt. Tại khu dân cư thôn Pứt, do tích nước mưa nhiều ngày, đã xuất hiện nhiều điểm sạt lở núi đe dọa trực tiếp đến tài sản và tính mạng của 7 gia đình đồng bào dân tộc thiểu số với 38 nhân khẩu.
Ngay sau khi phát hiện các túi nước và bùn đất có khả năng gây nguy hiểm cho đồng bào, chính quyền xã Hùng Anh phối hợp với Đồn Biên phòng Ga Ry, các lực lượng tại chỗ gồm lực lượng công an, dân quân và người dân địa phương đưa 38 người trong 7 gia đình có nhà ở bị đe dọa đến nơi an toàn.
Tại xã vùng cao La Êê, mưa lớn kéo dài, nước suối dâng cao, nguy cơ sạt lở ở nhiều vị trí, lãnh đạo Bộ đội biên phòng Đã Nẵng đã chỉ đạo các Đồn Biên phòng khu vực biên giới thường xuyên kiểm tra địa bàn, kịp thời phát hiện các nguy cơ tiềm ẩn về sạt lở núi để phối hợp với chính quyền và các lực lượng tại chỗ triển khai lực lượng khắc phục hậu quả, chủ động phương án ứng phó với diễn biến mưa bão phức tạp, đặc biệt là các khu vực ngập lũ, bị ước lũ chia cắt, khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét để tổ chức lực lượng chốt chặn, ngăn chặn người và phương tiện đi lại để phòng ngừa rủi ro.
Theo Chủ tịch UBND xã Sông Kôn, khi mưa lũ lớn kéo dài nhiều ngày, trên địa bàn xã Sông Kôn có hàng chục điểm bị nước lũ dâng cao, gây ách tắc giao thông, thêm vào đó là tình trạng sạt lở núi diễn ra thường xuyên trong mùa mưa lũ.
Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Trần Anh Tuấn cho biết, tác động cực đoan của thời tiết là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng chậm phát triển ở nhiều vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Năm 2025 thành phố Đà Nẵng đã xóa 12.340 nhà ở tạm, nhà dột nát với tổng số tiền gần 706 tỷ đồng cho gia đình có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở là người có công, thân nhân liệt sĩ; hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ khó khăn về nhà ở do chịu tác động của thiên tai.
“Biển hóa” đất liền
Nhiều năm qua, cứ đến mùa mưa bão, ông Nguyễn Văn Niên, thôn Đông Tuần, xã đảo Tam Hải lại dùng bao tải chứa cát cùng các loại vật dụng khác để chèn chống, gia cố vườn nhà nhằm hạn chế sạt lở đất do triều cường, sóng biển gây ra, tuy vậy đây cũng chỉ là giải pháp tạm thời.
Cứ đến mùa mưa bão, sóng đánh gây sạt lở nặng và ở thôn Đông Tuần đã có hàng chục ngôi nhà bị hư hại do sóng biển nên bà con buộc phải chuyển đến nơi ở khác, nhiều diện tích đất sản xuất, đất ở bị sóng cuốn trôi ra biển. Nhờ được nhà nước đầu tư xây dựng các tuyến kè, nay tình hình sạt lở đã được khắc phục, người dân rất an tâm.
Phó Chủ tịch UBND xã Tam Hải Nguyễn Tấn Hùng cho biết, để ngăn chặn tình trạng sạt lở bờ biển ngày càng lấn sâu vào đất liền, xã đảo Tam Hải đã được nhà nước đầu tư hàng nghìn tỷ đồng để xây dựng nhiều tuyến kè biển kiến cố ở khu vực xung yếu. Gần đây nhất 2 tuyến kè khẩn cấp có chiều dài gần 2 km xây dựng tại các thôn Đông Tuần, Long Thạnh Tây có nhiệm vụ bảo vệ đất đai, nhà cửa, đảm bảo an toàn tính mạng cho hàng trăm hộ trong thôn đã được dưa vào sử dụng trong niềm hân hoan của người dân trên đảo.
Tam Hải xác định là khai thác, nuôi trồng hải sản kết hợp với thương mại, dịch vụ và du lịch là những ngành kinh tế mũi nhọn. Chính phủ đã công nhận thắng cảnh Hoàn Mang, Hòn dứa là thắng cảnh quốc gia, gắn phát triển kinh tế biển Tam Hải với kinh tế vùng. Địa phương đã đề nghị thành phố đầu tư đồng bộ hệ thống bến bãi, phương tiện để phát triển thương mại, dịch vụ phục vụ phát triển du lịch biển. Tại khu vực Cửa Lở, các đơn vị thi công đang thi công tuyến luồng cho tàu có trọng tải 5 vạn tấn ra vào; trong đó, có hạng mục kè chống sạt lở khu vực Cửa Lở, nên người dân xã đảo Tam Hải rất yên tâm, Phó Chủ tịch UBND xã đảo Tam Hải Nguyễn Tấn Hùng thông tin thêm.
Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Á Đông Silk Sense Hội An River Resort Trần Thái Do chia sẻ, biển Hội An, bờ biển Hội An là tài sản quý giá, là nguồn tài nguyên du lịch không phải nơi nào cũng có được đang bị tàn phá từng ngày. Tình trạng sóng biển và triều cường gây sạt lở vào đất liền ngày càng nghiêm trọng đã diễn ra trong hơn 10 năm qua, khiến chiều dài hơn 7 km từ khu vực biển Cửa Đại lên đến bãi biển An Bàng không nơi nào còn nguyên vẹn, hàng trăm ha đất canh tác, đất ở và bãi cát mịn đã bị “biển hóa”.
Trước thực trạng tài nguyên bị sóng biển tàn phá ngày càng nghiêm trọng, chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp du lịch và người dân địa phương đã tốn hàng tỷ đồng để đóng cọc, làm bờ bao cản sóng, tuy nhiên đây chỉ là giải pháp tạm thời, những nỗ lực trong việc ngăn chặn sạt lở bờ biển đều trở về số không sau một mùa mưa bão. "Bãi biển An Bàng của Hội An được xếp hạng và vinh danh là một trong những bãi biển đẹp nhất châu Á đang bị xâm hại từng ngày", Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Á Đông Silk Sense Hội An River Resort Trần Thái Do bày tỏ sự tiếc nuối.
Tại công trình đê ngầm giảm sóng dài gần 2,2 km, có nhiệm vụ bảo vệ, chống sạt lở bờ biển Hội An, chỉ huy trưởng công trình, kỹ sư Đào Tô Văn cho biết, tiếp theo thành công của giai đoạn 1, đê ngầm giảm sóng từ xa xây dựng tại vùng biển Hội An dài gần 2,2 Km, cách bờ từ 250 - 300 m, đang được thi công trên 60% khối lượng ở hạng mục chính.
"Hiện tại chúng tôi đang bơm cát vào khu vực chịu tác động mạnh của sóng biển để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng sạt lở do sóng biển gây ra. Đây là công trình đặc biệt quan trọng, góp phần đảm bảo ổn định đường bờ biển Hội An một cách bền vững thông qua giải pháp toàn diện, tuân thủ nguyên tắc quản lý tổng hợp vùng bờ biển trong khu vực, qua đó bảo vệ an toàn hàng nghìn hộ dân cư trong vùng", kỹ sư Đào Tô Văn nói.
Ông Trương Xuân Tý, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, Ủy viên Thường trực Ban chỉ huy phòng thủ dân sự, thành phố Đà Nẵng cho biết: Thành phố Đà Nẵng có diện tích tự nhiên hơn 11.859 km2, dân số hơn 3 triệu người. Do vị trí địa lý, đặc điểm địa hình, địa mạo cùng với tác động biến đổi khí hậu toàn cầu, tình hình thiên tai trên địa bàn thành phố diễn ra phức tạp và có xu thế ngày càng gia tăng về số lượng cũng như mức độ khốc liệt.
Các loại hình thiên tai thường xuất hiện ở thành phố Đà Nẵng là áp thấp nhiệt đới, bão, lũ, lũ quét, ngập lụt, dông, sét, lốc, hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở đất, gió mạnh trên biển. Từ năm 1997 đến năm 2024 thành phố Đà Nẵng hứng chịu 38 cơn bão, 14 áp thấp nhiệt đới, 83 trận lũ ảnh hưởng trực tiếp đến thành phố.
Tình trạng sạt lở nghiêm trọng tại Đà Nẵng.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu thông tin: Để bảo vệ đất đai, tài sản và tính mạng người dân ở những khu vực thường xuyên bị sạt lở bờ biển, sạt lở núi, thành phố Đà Nẵng đã dành nguồn kinh phí lớn để thi công, đưa vào sử dụng nhiều tuyến đê biển ở khu vực xung yếu quanh xã đảo Tam Hải, xây kè bảo vệ bờ biển Hội An, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng sóng biển xâm thực ngày càng sâu vào đất liền, xây dựng hàng loạt công trình thích ứng với thiên tai cho vùng đồng bào ở miền núi. Hầu hết các công trình này khi đi vào hoạt động đều phát huy được hiệu quả, góp phần ổn định đời sống và phát triển kinh tế - xã hội cho cộng đồng cư dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt và khó lường.
Bài 2: Phục hồi rừng ngập mặn, chống sạt lở ven biển