Theo công văn này, nhiều địa phương trong cả nước đang phát triển tự phát tình trạng các khu vực đô thị lợi dụng sự buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng, các hộ gia đình cá nhân đã tự ý xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ theo kiểu nhiều tầng, nhiều căn hộ, không chấp hành các quy định của pháp luật như: Xây dựng không phép, sai phép, sai quy hoạch, lấn chiếm không gian, chia nhỏ căn hộ, tự ý nâng tầng... rồi tự do mua bán, chuyển nhượng, khiến cảnh quan đô thị lộn xộn.
Tình trạng nhà ở riêng lẻ xây dựng không tuân thủ các quy định pháp luật đang phá vỡ cảnh quan đô thị tại Hà Nội. Ảnh: Lê Phú.
Điều này sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy như: Vi phạm các quy định về phòng cháy chữa cháy dẫn đến nguy cơ cháy nổ cao trong khu dân cư; quá tải về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; không cấp được Giấy chứng nhận sở hữu cho người mua căn hộ do vi phạm về thiết kế, mật độ xây dựng dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện; gia tăng mật độ dân số tại các khu vực đô thị gây ùn tắc giao thông; không bảo đảm vệ sinh môi trường và phá vỡ quy hoạch kiến trúc đô thị.
Luật Xây dựng 2014, Luật Nhà ở 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo hành lang pháp lý để điều chỉnh tương đối đầy đủ các hoạt động có liên quan trong lĩnh vực xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ; đồng thời, yêu cầu nhà ở riêng lẻ được cấp giấy phép xây dựng khi đáp ứng các điều kiện như: Phù hợp với mục đích sử dụng đất theo quy hoạch sử dụng đất; bảo đảm an toàn cho công trình; đáp ứng yêu cầu về môi trường, phòng chống cháy nổ, bảo đảm an toàn hạ tầng kỹ thuật trong quá trình sử dụng…
Vì vậy, công văn của Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương chỉ đạo Sở Xây dựng phối hợp với các cơ quan chức năng của địa phương triển khai ngay 5 nhiệm vụ để siết chặt tình trạng nêu trên.
Cụ thể, các địa phương phổ biến, tuyên truyền các quy định của Luật Xây dựng 2014, Nghị định số 59/2015/NĐ-CP, Nghị định số 46/2015/NĐ-CP, Nghị định số 139/2017/NĐ-CP, Thông tư số 15/2016/TT-BXD, Thông tư số 03/2018/TT-BXD… về các nội dung liên quan đến quy hoạch xây dựng, giấy phép xây dựng, quản lý chất lượng công trình xây dựng để chính quyền địa phương và người dân có nhu cầu xây dựng nhà ở riêng lẻ hiểu rõ được các quy định của pháp luật trong việc quản lý các hoạt động xây dựng nhà ở này theo đúng quy hoạch.
Căn cứ quy định của pháp luật về quy hoạch, giấy phép xây dựng do các cơ quan ở Trung ương để ban hành theo thẩm quyền các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan chức năng của địa phương và các tổ chức, cá nhân có liên quan trên địa bàn thực hiện đúng các quy định của pháp luật trong việc cấp giấy phép xây dựng, triển khai thi công, quản lý chất lượng xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ theo đúng quy hoạch được duyệt.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về trật tự xây dựng trên địa bàn, đặc biệt đối với việc xây dựng nhà ở riêng lẻ thiết kế nhiều tầng, nhiều căn hộ ở nhưng: xây dựng không phép, xây dựng sai phép, xây dựng lấn chiếm không gian, xây dựng không đúng với quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, xây dựng nhà ở không bảo đảm chất lượng...
Chủ động giải quyết các vướng mắc, khiếu kiện, tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện các quy định về quy hoạch, cấp Giấp phép xây dựng, thi công xây dựng, quản lý chất lượng công trình nhà ở trên địa bàn và báo cáo Bộ Xây dựng các quy định sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền về quản lý quy hoạch tại địa phương.