Bót Catinat (164 Đồng Khởi, phường Sài Gòn) được xây dựng từ năm 1881, ban đầu làm cơ sở thuế và kho vận của chính quyền thực dân. Từ năm 1917, nơi đây trở thành trụ sở mật thám Nam Kỳ, nơi đàn áp phong trào cách mạng.
Trong giai đoạn 1917 - 1945, hàng ngàn chiến sĩ cách mạng bị giam giữ và tra khảo tại đây, trong đó có nhiều nhà cách mạng như Tôn Đức Thắng, Phạm Văn Đồng, Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Thị Bình…
Sau 1954, công trình là trụ sở Bộ Nội vụ chính quyền Sài Gòn; từ sau ngày 30/4/1975 đến nay được sử dụng làm trụ sở Sở Văn hoá và Thể thao TP Hồ Chí Minh.
.jpeg)
Ông Lâm Thiếu Kỳ, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích TP Hồ Chí Minh phát biểu tại Hội thảo khoa học Di tích lịch sử Bót Catinat.
Theo ông Lâm Thiếu Kỳ, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích TP Hồ Chí Minh, Bót Catinat mang giá trị kép: “Về lịch sử, đây là chứng tích tố cáo tội ác thực dân và tôn vinh tinh thần kiên cường của dân tộc. Về kiến trúc, công trình mang phong cách tân cổ điển Pháp, được biến đổi để thích nghi với khí hậu nhiệt đới, tạo nên điểm nhấn ngay trung tâm thành phố”.
PGS.TS Hà Minh Hồng, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Trải qua hơn 140 năm, công trình có đủ giá trị để được công nhận di sản. Những dấu tích giam giữ, tra khảo cùng hệ thống kiến trúc Pháp ở nơi đây cần được lưu giữ như một không gian tưởng niệm và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ”.
Ở góc độ khai thác di sản, TS. Nguyễn Thị Hậu, Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử TP Hồ Chí Minh đề xuất mô hình “di sản trong công sở”, vừa duy trì chức năng hành chính vừa mở rộng không gian tiếp cận cộng đồng, bố trí bảng thông tin song ngữ, trưng bày nhỏ tại tầng trệt, ứng dụng chiếu sáng nghệ thuật về đêm, lồng ghép tư liệu lịch sử vào không gian nội thất.
.jpeg)
PGS.TS Hà Minh Hồng, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử TP Hồ Chí Minh khẳng định Bót Catinat cần được lưu giữ như một không gian tưởng niệm và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Bà Lê Tú Cẩm, Chủ tịch Hội Di sản văn hoá TP Hồ Chí Minh khẳng định: “Bót Catinat là chứng tích hiếm hoi của thời kỳ kháng chiến chống Pháp còn hiện hữu giữa đô thị hiện đại. Đây không chỉ là trụ sở hành chính mà còn là không gian ký ức đấu tranh gắn liền với nhiều tên tuổi lớn của cách mạng Việt Nam”.
Theo Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh, những ý kiến và tư liệu khoa học ghi nhận tại hội thảo sẽ là cơ sở quan trọng để tiến tới lập hồ sơ xếp hạng Bót Catinat là di tích lịch sử - văn hoá cấp thành phố.