Từ ngày 1/7/2025, số định danh cá nhân sẽ chính thức thay thế mã số thuế trong mọi giao dịch.
Vừa hoàn thiện hồ sơ xin việc, chị Nguyễn Thị Thúy Quỳnh (Hà Nội) được yêu cầu cung cấp mã số thuế cá nhân. Khi tra cứu, chị bất ngờ phát hiện mình đã có mã số thuế từ năm 2019, thời điểm còn là sinh viên, chưa từng đi làm thêm và không có thu nhập. Tài khoản trên hệ thống hiển thị trạng thái “chờ cập nhật”, khiến chị lo ngại dữ liệu có thể bị sai sót.
Không chỉ chị Quỳnh, nhiều người tại TP Hồ Chí Minh và các địa phương khác cũng gặp tình huống tương tự. Anh Nguyễn Văn Hoàng (quận Bình Thạnh) kể lại: “Trong lần vay vốn ngân hàng, tôi được thông báo đã có mã số thuế. Khi kiểm tra trên hệ thống, đúng là có tên tôi, nhưng tôi chưa từng đăng ký. Điều này gây phiền toái khi làm thủ tục vì thường phải xác minh lại, vừa mất thời gian vừa bất an".
Theo cơ quan thuế TP Hồ Chí Minh, hiện tượng “tự dưng có mã số thuế” không phải lỗi của hệ thống mà là kết quả của quá trình đồng bộ dữ liệu giữa hệ thống thuế và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Khi thông tin chưa khớp, mã số thuế sẽ được đưa về trạng thái “chờ cập nhật”, yêu cầu người dân bổ sung và điều chỉnh.
Thông tư 86/2024/TT-BTC cũng ghi rõ, từ ngày 1/7/2025, số định danh cá nhân (12 số trên căn cước công dân gắn chip) sẽ chính thức thay thế mã số thuế trong tất cả giao dịch tài chính.
Như vậy, với những người đã có mã số thuế, hệ thống không “cấp mã mới” mà sẽ tự động gắn và quản lý mã số thuế hiện có bằng chính số định danh cá nhân. Hiểu một cách đơn giản, từ thời điểm này, số định danh cá nhân sẽ đồng thời là mã số thuế của mỗi công dân.
Ví dụ, nếu trước đây anh A có mã số thuế 0123456789 thì sau 1/7/2025, anh sẽ sử dụng 12 số trên căn cước công dân để kê khai và thực hiện các nghĩa vụ thuế, còn mã số cũ sẽ được lưu lại và đồng bộ trong hệ thống.
Trường hợp dữ liệu chưa khớp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, mã số thuế sẽ chuyển sang trạng thái “chờ cập nhật”, buộc cá nhân phải bổ sung, chỉnh sửa thông tin. Với những người từng có nhiều mã số thuế, cơ quan thuế sẽ hợp nhất và quản lý tập trung bằng một số định danh cá nhân duy nhất.
Như vậy, thay vì tồn tại song song hai loại mã, từ 1/7/2025, mỗi công dân chỉ còn một mã duy nhất – số định danh cá nhân - vừa là căn cước, vừa là mã số thuế, giúp cơ quan chức năng quản lý đồng bộ và minh bạch hơn.
Việc chuyển đổi này là một trong những bước cải cách quan trọng của ngành thuế nhằm siết chặt quản lý thu nhập, chống thất thu và trốn thuế, đồng thời giảm thủ tục hành chính, giúp dữ liệu minh bạch và đồng bộ hơn.
Người dân TP Hồ Chí Minh kê khai thuế nhà đất tại các chi cục thuế.
Luật sư Trần Minh Quân (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh) phân tích: “Có ba nguyên nhân dẫn đến việc người dân thấy mình có mã số thuế dù chưa đăng ký: Lộ lọt thông tin cá nhân; doanh nghiệp khai khống lao động để khấu trừ thuế; và hệ thống quản lý tự động sinh mã số khi đồng bộ dữ liệu. Nếu thiếu cơ chế thông báo, người dân dễ bị động trước những thay đổi này”.
TS Nguyễn Huỳnh Bảo Khánh (Trường Đại học Luật TP Hồ Chí Minh) cũng cho rằng: “Cấp mã số thuế tự động dựa trên số định danh là bước tiến trong quản lý dữ liệu, nhưng cần đảm bảo minh bạch. Hệ thống nên có cơ chế thông báo trực tiếp qua tin nhắn hoặc ứng dụng định danh để cá nhân biết và xác nhận kịp thời”.
Đại diện Cục Thuế TP Hồ Chí Minh khẳng định, ngành thuế đang gấp rút rà soát dữ liệu, đảm bảo hệ thống đồng bộ, minh bạch hơn. Theo đó, người dân được khuyến nghị nên chủ động tra cứu định kỳ trên Cổng thông tin Tổng cục Thuế, eTax Mobile hoặc ứng dụng Thuế điện tử để phát hiện và điều chỉnh sớm nếu có bất thường.
Luật sư Trần Minh Quân nhấn mạnh thêm, ngoài giải pháp kỹ thuật, cần siết chặt trách nhiệm của doanh nghiệp trong kê khai lao động, đồng thời xử lý nghiêm hành vi khai khống. Về phía cá nhân, mỗi người nên hạn chế công khai số định danh trên mạng xã hội và chủ động kiểm tra mã số thuế của mình để tránh rủi ro bị lợi dụng.
Theo các chuyên gia, việc sử dụng số định danh cá nhân thay thế mã số thuế từ 1/7/2025 là bước cải cách lớn, giúp đơn giản hóa thủ tục và nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, để chính sách đi vào cuộc sống, cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, công an, ngân hàng, bảo hiểm… cùng sự chủ động từ phía người dân. Có như vậy, mục tiêu minh bạch, an toàn và hiệu quả mới được thực hiện trọn vẹn.