Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đánh giá cao chủ đề “Nâng tầm sức mạnh của châu Á trong giải quyết các thách thức toàn cầu”, không chỉ rất phù hợp mà còn là mệnh lệnh của hành động, là trách nhiệm to lớn đặt lên vai các nước châu Á vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh thế giới và châu Á đang chứng kiến sự chuyển đổi sâu sắc với nhiều thay đổi mang tính bước ngoặt với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Trong bối cảnh đó, châu Á cần có trách nhiệm và đóng vai trò quan trọng vào tiến trình khai thác hiệu quả các cơ hội, hóa giải những khó khăn, thách thức to lớn của thời đại. Phó Thủ tướng khẳng định châu Á hội tụ đầy đủ tiềm năng, thế mạnh để nâng tầm đóng góp giải quyết các thách thức của nhân loại, trở thành hình mẫu cho hoà bình, hợp tác và phát triển. Theo đó, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã nêu 5 đề xuất quan trọng:
Thứ nhất, các quốc gia châu Á cần cùng nhau chia sẻ và hiện thực hóa tầm nhìn về xây dựng hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ, lấy Hiến chương Liên hợp quốc làm trung tâm; kiên trì thúc đẩy hợp tác đa phương, tham gia cải tổ, nâng cao hiệu quả các thể chế quản trị toàn cầu như Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB)...; tăng cường trao đổi, phối hợp lập trường trong các vấn đề quản trị toàn cầu.
Thứ hai, châu Á cần thúc đẩy mạnh mẽ, quyết liệt hơn những nỗ lực và hành động chung trong giải quyết các thách thức toàn cầu, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), cũng như giải quyết các thách thức toàn cầu mới, phi truyền thống như an ninh năng lượng, an ninh mạng, an ninh con người, an ninh y tế…; ủng hộ cách tiếp cận toàn cầu trong giải quyết các thách thức phát triển; khuyến khích sự tham gia sâu rộng hơn của doanh nghiệp trong các chương trình, dự án phát triển; tạo thuận lợi về thể chế, đẩy mạnh mô hình đối tác công-tư.
Thứ ba, các nước cần hợp tác chặt chẽ và hiệu quả hơn nữa để cùng phát triển nhanh, bao trùm và bền vững; phát huy tốt những động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo.
Các nước phát triển hơn trong khu vực cần hỗ trợ các nước đang phát triển nâng cao năng lực về thể chế, hạ tầng, nhân lực, chia sẻ công nghệ, mô hình quản trị, hợp tác phát triển các chuỗi cung ứng tự cường và bền vững…; phát triển kinh tế trên nền tảng lấy con người làm trung tâm, lấy những giá trị văn hóa tốt đẹp làm nền tảng, coi giải quyết khó khăn, thách thức là động lực để hợp tác cùng vươn lên mạnh mẽ hơn.
Thứ tư, đẩy mạnh hơn nữa giao lưu nhân dân, kết nối thế hệ trẻ, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, du lịch..., hướng tới gắn kết và chia sẻ các giá trị chung.
Thứ năm, bảo đảm việc kiến tạo và củng cố môi trường hòa bình, ổn định là điều kiện tiên quyết cho phát triển ở châu Á và trên thế giới. Cần xác định đoàn kết, hợp tác, trách nhiệm, xây dựng lòng tin chiến lược, tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình là mẫu số chung gắn kết các quốc gia cùng vượt qua khó khăn, thách thức, khủng hoảng.
Đối với vấn đề Biển Đông, các bên liên quan cần thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS 1982); đồng thời, kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp tình hình, vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các nước liên quan đã được UNCLOS 1982 xác lập.
Đánh giá cao vai trò quan trọng của Nhật Bản trong các nỗ lực nâng tầm sức mạnh của châu Á, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh Nhật Bản đi đầu thúc đẩy các sáng kiến và là mắt xích then chốt trong cấu trúc liên kết kinh tế, các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, là quốc gia tiên phong thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khôi phục và bảo đảm an ninh chuỗi cung ứng, tăng cường hợp tác thương mại - đầu tư và ứng phó với các thách thức phát triển.
Phó Thủ tướng khẳng định Việt Nam coi trọng thúc đẩy quan hệ với các đối tác, trong đó có quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam – Nhật Bản. Phó Thủ tướng tin tưởng Việt Nam và Nhật Bản sẽ trở thành hình mẫu của quan hệ đối tác vì phát triển trên cơ sở triển khai hiệu quả các khuôn khổ, dự án hợp tác đầu tư-thương mại, khoa học công nghệ, lao động, đào tạo nguồn nhân lực, ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) thế hệ mới, cơ sở hạ tầng chiến lược, bảo đảm an ninh lương thực và chuyển đổi năng lượng. Phó Thủ tướng đề nghị các doanh nghiệp Nhật Bản tiếp tục đóng góp đưa quan hệ kinh tế - thương mại, đầu tư song phương ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững hơn.
Cũng tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã chia sẻ các mục tiêu, định hướng, quan điểm và ưu tiên phát triển của Việt Nam; nhấn mạnh Việt Nam kiên trì thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, là bạn tốt, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Việt Nam cam kết đóng góp hết sức mình vì hòa bình, hợp tác, ổn định và phát triển thịnh vượng ở châu Á và trên thế giới.
Cùng ngày 25/5, trong chương trình thăm làm việc Nhật Bản, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Hayashi Yoshimasa và Chủ tịch đảng Công minh Yamaguchi Natsuo.
Trao đổi với Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Hayashi Yoshimasa, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang chúc mừng Nhật Bản tổ chức thành công Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) và G7 mở rộng với nhiều nội dung có ý nghĩa, đóng góp vào giải quyết các vấn đề toàn cầu. Phó Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng Hayashi quan tâm triển khai các nội dung trao đổi tại hội đàm cấp cao giữa Thủ tướng hai nước tại Hiroshima vừa qua, trong đó có hợp tác ODA, đầu tư, thương mại, du lịch, hợp tác địa phương, giao lưu nhân dân; nhấn mạnh Việt Nam quan tâm và mong muốn Nhật Bản dành ưu tiên tham gia chương trình hỗ trợ của Nhật Bản xây dựng hạ tầng chất lượng cao tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (75 tỷ USD), Sáng kiến chuyển đổi năng lượng châu Á (AETI, 10 tỷ USD); đề nghị Nhật Bản cung cấp ODA thế hệ mới cho Việt Nam với tính ưu đãi cao hơn. Trên cương vị Trưởng Ban Chỉ đạo phía Việt Nam về các hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Ngoại giao Nhật Bản tích cực phối hợp với phía Việt Nam tổ chức các hoạt động kỷ niệm có ý nghĩa; đề nghị Chính phủ Nhật Bản tiếp tục có nhiều chính sách quan tâm, hỗ trợ người Việt Nam tại Nhật Bản sinh sống, học tập và làm việc thuận lợi, trong đó xem xét miễn thuế thu nhập và miễn thị thực nhập cảnh cho công dân Việt Nam vào Nhật Bản.
Bộ trưởng Ngoại giao Hayashi Yoshimasa hoan nghênh chuyến thăm Nhật Bản của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang; cảm ơn sự đóng góp tích cực, hiệu quả và có trách nhiệm của Việt Nam vào thành công của Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng vừa qua; khẳng định Việt Nam có vị trí quan trọng hàng đầu trong triển khai chính sách đối ngoại của Nhật Bản tại khu vực; đánh giá cao vai trò, vị thế ngày càng tăng của Việt Nam trên trường quốc tế, cũng như những thành quả kinh tế - xã hội đạt được trong những năm qua. Bộ trưởng khẳng định Nhật Bản sẽ tiếp tục hợp tác, hỗ trợ Việt Nam phát triển trên nhiều lĩnh vực, trong đó có tiếp tục thúc đẩy hợp tác ODA với Việt Nam trong các lĩnh vực Nhật Bản có thế mạnh và công nghệ cao; đề nghị hai bên trao đổi để đưa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản lên tầm cao mới trong thời gian tới. Bộ trưởng Hayashi đánh giá cao nỗ lực và thành tựu của Việt Nam trong cải thiện môi trường đầu tư thời gian qua; khẳng định các doanh nghiệp Nhật Bản coi Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu trong quá trình đa dạng hóa chuỗi cung ứng tại khu vực.
Tại buổi tiếp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang và Bộ trưởng Ngoại giao Hayashi Yoshimasa cũng đã trao đổi về một số vấn đề quốc tế và khu vực mà hai nước cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển Đông, hợp tác Nhật Bản - ASEAN….
Tại cuộc gặp Chủ tịch đảng Công minh Yamaguchi Natsuo, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cảm ơn những đóng góp quan trọng của đảng này trong vai trò liên minh đảng cầm quyền đối với sự phát triển của quan hệ Việt Nam - Nhật Bản thời gian qua, mong muốn đảng Công minh ủng hộ các đề xuất của Chính phủ Nhật Bản liên quan đến Việt Nam; hỗ trợ, thúc đẩy đưa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản lên tầm cao mới. Về các lĩnh vực hợp tác giữa hai nước, Phó Thủ tướng nhất trí với đề nghị của Chủ tịch Yamaguchi về việc tăng cường giao lưu kênh đảng quốc hội giữa hai nước, trong đó đẩy mạnh giao lưu nghị sĩ, đặc biệt là nghị sĩ nữ, nghị sĩ trẻ, tăng cường hợp tác giữa hai nước trong nhiều lĩnh vực; đề nghị đảng Công minh ủng hộ các biện pháp tạo điều kiện thuận lợi cho người Việt Nam nhập cảnh, sinh sống và làm việc tại Nhật Bản.
Chủ tịch Yamaguchi Natsuo chào mừng Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang thăm Nhật Bản đúng dịp hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và dự Hội nghị Tương lai châu Á lần thứ 28. Chủ tịch Yamaguchi đánh giá cao việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến Hiroshima, thành phố lịch sử, để dự Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng, coi đây là minh chứng cho sự ủng hộ của Việt Nam đối với một thế giới hòa bình, không vũ khí hạt nhân; khẳng định đảng Công minh đã, đang và sẽ tiếp tục ủng hộ, hợp tác nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị hợp tác Việt Nam - Nhật Bản; nhất trí sẽ thúc đẩy Chính phủ Nhật Bản tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản.
Chủ tịch Yamaguchi cũng đánh giá cao việc hai nước có nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, trong đó có Lễ hội Việt Nam tại công viên Yoyogi, Tokyo với sự tham gia của hàng trăm nghìn người, được người dân Nhật Bản nói chung và Tokyo nói riêng đặc biệt yêu thích. Ông cũng tỏ mong muốn dẫn đầu đoàn nghị sỹ đảng Công minh thăm Việt Nam trong năm 2023.