Hệ thống đường ống dẫn dầu Keystone XL vận chuyển dầu mỏ của tỉnh bang Alberta (Canada) tới các cơ sở lọc dầu ở khu vực Midwest (Mỹ). Ảnh: HBR/TTXVN
Tuy nhiên, kế hoạch này đang đối mặt với nhiều thách thức lớn khi dự án đã bị hủy bỏ, đường ống đã bị tháo dỡ và không có công ty nào bày tỏ ý định xây dựng lại.
Dự án Keystone XL được đề xuất từ năm 2008, có mục tiêu vận chuyển 830.000 thùng dầu thô mỗi ngày từ Canada đến các nhà máy lọc dầu tại Mỹ. Dưới thời Tổng thống Barack Obama, dự án bị từ chối vào năm 2015 nhưng khi nhậm chức năm 2017, ông Trump đã ký sắc lệnh cho phép triển khai trở lại. Tuy nhiên, đến năm 2021, Tổng thống Joe Biden đã thu hồi giấy phép quan trọng của dự án ngay trong tuần đầu nhậm chức, khiến TC Energy - đơn vị phát triển Keystone XL - tuyên bố từ bỏ hoàn toàn dự án vào tháng 6/2021.
Trong bài đăng trên mạng xã hội, Tổng thống Trump kêu gọi TC Energy quay trở lại Mỹ để tiếp tục triển khai dự án, đồng thời chỉ trích chính quyền Biden vì đã ngăn chặn việc xây dựng đường ống này. Nếu TC Energy không tham gia, ông khẳng định sẽ tìm một công ty khác tiếp nhận dự án.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy kế hoạch khôi phục Keystone XL gặp nhiều trở ngại lớn. Giấy phép xây dựng đường ống qua biên giới Mỹ - Canada đã bị thu hồi, phần đường ống đã được tháo dỡ, trong khi TC Energy không còn sở hữu hệ thống hạ tầng liên quan. Nếu muốn khởi động lại, chính quyền Trump hay bất kỳ doanh nghiệp nào tham gia sẽ phải xin cấp phép lại từ các bang liên quan cũng như chính quyền liên bang, một quá trình có thể kéo dài nhiều năm và đối mặt với sự phản đối từ các nhóm môi trường và cộng đồng địa phương.
Ngoài những rào cản pháp lý, tình hình thị trường dầu mỏ cũng không còn ủng hộ việc tái khởi động dự án. Từ sau khi Keystone XL bị hủy bỏ, sản lượng dầu nội địa của Mỹ đã đạt mức cao kỷ lục, làm giảm nhu cầu nhập khẩu dầu từ Canada. Bên cạnh đó, tuyến đường ống mở rộng Trans Mountain hiện đang vận chuyển dầu từ Canada đến bờ biển phía Tây Bắc Mỹ, cung cấp một giải pháp thay thế cho việc đưa dầu thô vào Mỹ qua Keystone XL.
Việc ông Trump cam kết khôi phục Keystone XL cũng mang ý nghĩa chính trị quan trọng. Trong chiến dịch tranh cử, ông liên tục chỉ trích chính sách năng lượng của chính quyền Biden, đặc biệt là quyết định hủy bỏ dự án này. Ông cáo buộc chính quyền Biden đã làm suy yếu ngành dầu khí Mỹ trong khi lại ủng hộ dự án đường ống Nord Stream 2 trước khi bị phá hủy vào năm 2022.
Dù ông Trump quyết tâm đưa Keystone XL trở lại danh sách ưu tiên ngay trong ngày đầu tiên nếu tái đắc cử nhưng các chuyên gia nhận định khả năng thực hiện là rất thấp. Theo tờ Politico, nhóm cố vấn của ông Trump đang thảo luận các phương án nhưng chưa có công ty nào chính thức tuyên bố tham gia vào kế hoạch tái khởi động dự án.
Một số chuyên gia trong ngành, như Andy Lipow của Lipow Oil Associates, cho rằng điều kiện thị trường dầu mỏ hiện nay không ủng hộ việc đầu tư hàng tỷ USD vào một đường ống mới. Khi nhu cầu dầu toàn cầu có xu hướng chững lại, trong khi các kênh vận chuyển hiện có đã đáp ứng tốt nhu cầu xuất khẩu dầu từ Canada, Keystone XL có thể không còn là một lựa chọn khả thi.
Việc ông Trump đưa Keystone XL trở lại chương trình nghị sự có thể mang ý nghĩa chính trị nhiều hơn là một kế hoạch thực tế. Trong khi ngành dầu khí ủng hộ quan điểm của ông, các nhóm bảo vệ môi trường và cộng đồng bản địa đã tuyên bố sẽ tiếp tục đấu tranh nếu dự án được tái khởi động. Nếu chính quyền Tổng thống Trump thực sự muốn khôi phục Keystone XL, họ sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức pháp lý, kinh tế và chính trị trong thời gian tới.