Quang cảnh buổi lễ trao giải Nobel. Ảnh: CGTN
Ủy ban Nobel đã trao Giải Nobel Vật lý năm 2019 cho các nhà khoa học James Peebles, Michel Mayor và Didier Queloz để vinh danh việc các nhà khoa học đã khám phá một hành tinh nằm ngoài Hệ Mặt trời (còn gọi là ngoại hành tinh) có quĩ đạo như một ngôi sao trong Hệ Mặt trời.
Ông James Peebles được vinh danh nhờ "những phát hiện mang tính lý thuyết vật lý vũ trụ. Hai nhà khoa học Mayor và Queloz nhận Giải Nobel Vật lý nhờ "khám phá ra một hành tinh nằm ngoài Hệ Mặt trời có quĩ đạo như một ngôi sao trong Hệ Mặt trời".
Công trình nghiên cứu của chủ nhân Giải Nobel Vật lý 2019 đã giúp nhân loại hiểu rõ hơn về lịch sử và cấu trúc của vũ trụ, đồng thời đây là lần đầu tiên còn người phát hiện được một hành tinh ngoài Hệ Mặt trời có quĩ đạo giống với một ngôi sao trong Hệ Mặt trời".
Theo nobelprize.org, ông Peebles trong hơn hai thập kỷ đã phát triển thành công một lý thuyết khung về các nguyên tắc cơ bản giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và vận động của vũ trụ.
Hai nhà khoa học Mayor and Queloz thì tập trung vào công trình nghiên cứu nhằm tìm kiếm và giải mã các thế giới chưa từng được biết trên Milky Way trong đó có 51 Pegasi b, hành tinh đầu tiên nằm ngoài Hệ Mặt trời của chúng ta được con người phát hiện vào năm 1995.
Theo Ủy ban Nobel, nhà khoa học James Peebles (người Canada) nhận nửa giải thưởng, trong khi hai nhà khoa học Michel Mayor (người Thụy Sĩ) và Dibier Queloz (người Thụy Sĩ ) nhận nửa giải thưởng còn lại.
Nobel Vật lý là giải thứ hai được công bố trong mùa giải Nobel năm nay.
Ba chủ nhân của Giải Nobel Vật lý 2019. Ảnh: Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển.
Mùa giải Nobel năm 2019 trước đó mở màn với Giải Nobel Y học vào chiều 7/10. Trong buổi lễ diễn ra tại Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm (Thụy Điển), Ủy ban Nobel đã trao Giải Nobel Y học cho ba nhà khoa học người Mỹ và Anh là William G. Kaelin Jr, Peter J. Ratcliffe và Gregg Semenza với công trình nghiên cứu phản xạ của tế bào trên cơ thể người đối với các môi trường oxy thay đổi.
Cơ chế thích nghi của tế báo với môi trường oxy thay đổi là một trong những lý do các loài động vật có thể thích nghi được ở nhiều điều kiện sống. Và công trình được vinh danh Giải Nobel Y năm nay đã “giải mã” thành công cơ chế phản xạ của tế bào khi các môi trường oxy thay đổi.
Trong một tuyên bố, Ủy ban Nobel nêu rõ công trình nghiên cứu của ba nhà khoa học người Mỹ và Anh này đã "mở đường cho những phương thức mới đầy hứa hẹn trong điều trị bệnh thiếu máu, ung thư và nhiều căn bệnh khác".
Giải Nobel Vật lý, là giải thưởng thường niên của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, được trao lần đầu vào năm 1901 và sau 117 năm tới nay đã có 112 giải được trao, trong đó có 3 chủ nhân giải thưởng là nữ giới gồm Marie Curie vào năm 1903, Maria Goeppert-Mayer vào năm 1963 và Donna Strickland năm 2018.
Người trẻ tuổi nhất từng giành Giải Nobel Vật lý là nhà khoa học Lawrence Bragg ở tuổi 25 (năm 1915), trong khi người cao tuổi nhất giành giải là nhà khoa học Arthur Ashkin (96 tuổi).
Năm nay, mỗi giải thưởng Nobel sẽ được trao 9 triệu kronor Thụy Điển (tương đương 914.000 USD). Giải thưởng sẽ được chia đều, nếu có nhiều hơn một người được vinh danh.