Tòa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington, D.C. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN
Kênh CBS News (Mỹ) ngày 22/10 dẫn dữ liệu của Bộ Tài chính để rút ra con số trên. Nợ công của Mỹ ngày càng tăng, diễn ra trong bối cảnh chính phủ vẫn đóng cửa với hàng trăm nghìn công chức liên bang không được trả lương.
Việc chính phủ đóng cửa có thể làm tăng nợ quốc gia bởi diễn biến này kéo theo gián đoạn hoạt động kinh tế và trì hoãn nhiều quyết định tài khóa, trong khi việc tạm dừng các chương trình liên bang và khởi động lại chúng cũng có thể làm tăng chi phí.
Văn phòng Quản lý và Ngân sách ước tính rằng việc chính phủ Mỹ đóng cửa năm 2013 đã gây thiệt hại 2 tỷ USD do mất năng suất lao động.
Ông Michael A. Peterson – lãnh đạo của tổ chức phi lợi nhuận Quỹ Peter G. Peterson nhận định: “Việc nợ công chạm mốc 38.000 tỷ USD trong thời gian chính phủ đóng cửa là dấu hiệu đáng lo ngại mới nhất cho thấy các nhà lập pháp không hoàn thành nhiệm vụ tài khóa cơ bản của họ. Dường như khoản nợ của chúng ta đang phình ra với tốc độ kỷ lục. Bởi vì nợ quốc gia mới chỉ vượt 37.000 tỷ USD vào 2 tháng trước và tốc độ hiện tại nhanh gấp đôi so với mức trung bình kể từ năm 2000”.
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ, đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước này, kéo dài 35 ngày vào năm 2018, đã khiến nền kinh tế thiệt hại 11 tỷ USD, chủ yếu do việc cắt giảm chi tiêu của các công chức liên bang.
Vào tháng 9, 81% cử tri được Quỹ Peter G. Peterson khảo sát đã nhấn mạnh nợ quốc gia là vấn đề đáng quan ngại.
Theo các nhà kinh tế, “núi nợ” ngày càng phình to đang khiến chi phí lãi vay của chính phủ Mỹ tăng lên. Quỹ Peter G. Peterson phân tích rằng khoản thanh toán lãi cho khoản nợ quốc gia được dự báo sẽ tăng từ 4.000 tỷ USD trong thập kỷ qua lên 14.000 tỷ USD trong 10 năm tới, qua đó làm thu hẹp chi tiêu công và tư trong các lĩnh vực kinh tế chủ chốt.
Trong một báo cáo vào đầu tháng này, chiến lược gia David Kelly tại J.P. Morgan Asset Management đánh giá nợ công gia tăng của Mỹ cũng có thể làm giảm niềm tin của nhà đầu tư vào nền kinh tế. Trong tháng 5, hãng xếp hạng tín nhiệm tín dụng Moody's đã hạ xếp hạng tín nhiệm của Mỹ từ mức cao nhất Aaa xuống Aa1, phản ánh mối lo ngại của nhà đầu tư về nợ công ngày càng tăng của Washington. Hai hãng xếp hạng tín nhiệm lớn khác là Standard & Poor's cùng Fitch Ratings cũng đã hạ xếp hạng của Mỹ.
Bà Maya MacGuineas - Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Liên bang - đã bày tỏ lo ngại trước việc nợ công của Mỹ vượt mốc 38.000 tỷ USD. Bà bày tỏ: “Chúng ta đang dần trở nên tê liệt trước chính sự rối loạn của mình. Chúng ta không thông qua ngân sách, bỏ qua các thời hạn, phớt lờ những nguyên tắc tài khóa và chỉ tranh cãi về phần nhỏ trong ngân sách trong khi những yếu tố chi phối lớn nhất bị bỏ mặc. Ví dụ, quỹ tín thác của An sinh Xã hội và Medicare chỉ còn khoảng 7 năm nữa là cạn kiệt – vậy mà không hề có tiếng nói nào từ các nhà lãnh đạo chính trị về cách ngăn chặn thảm họa này”.
Chính phủ Mỹ đã chính thức đóng cửa từ 0 giờ 1 phút ngày 1/10 (giờ địa phương, tức 11 giờ 1 phút theo giờ Việt Nam) sau khi Quốc hội và Tổng thống Donald Trump không đạt được thỏa thuận ngân sách, do bất đồng về nguồn tài trợ cho chăm sóc y tế.
Đến ngày 22/10, tình trạng đóng cửa chính phủ liên bang Mỹ vẫn chưa có dấu hiệu được giải quyết, khi đảng Cộng hòa và Dân chủ tiếp tục bất đồng sâu sắc về vấn đề chi phí chăm sóc sức khỏe.
Đảng Dân chủ kiên quyết đòi tăng chi tiêu cho y tế, bao gồm việc gia hạn trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (ACA) và khôi phục các quyền lợi bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp (Medicaid), như điều kiện tiên quyết để chấm dứt tình trạng đóng cửa. Ngược lại, đảng Cộng hòa khẳng định chính phủ phải được mở cửa trở lại trước khi bắt đầu bất kỳ cuộc đàm phán nào về chính sách y tế.
Thượng viện đã thất bại lần thứ 12 trong nỗ lực thúc đẩy dự luật do Hạ viện thông qua nhằm tài trợ cho chính phủ đến ngày 21/11.
Theo kênh CNN (Mỹ), thông thường, mỗi tuần đóng cửa chính phủ sẽ làm giảm khoảng 0,2 điểm phần trăm từ tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Nhưng những tổn thất đó nhanh chóng được khắc phục khi chính phủ mở cửa trở lại.