Quang cảnh thị trấn Kulusuk thuộc đảo Greenland, Đan Mạch. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Theo trang tin Oilprice.com, thông thường, cuộc bầu cử cơ quan lập pháp tại một hòn đảo xa xôi với dân số chỉ 60.000 người sẽ không thu hút nhiều sự chú ý của truyền thông quốc tế. Nhưng cuộc bầu cử vào ngày 11/3 này tại Greenland đang trở thành tâm điểm chính trị toàn cầu sau tuyên bố gây sốc của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Cơn địa chấn từ Nhà Trắng
Vào tháng 1/2025, Tổng thống Trump đã bày tỏ mong muốn mua lại vùng lãnh thổ giàu tài nguyên và có vị trí chiến lược quan trọng trên. Động thái này đã gây chấn động khắp châu Âu, đặc biệt là Đan Mạch - quốc gia mà Greenland hiện là vùng lãnh thổ tự trị thuộc Vương quốc này.
Người đứng đầu chính quyền (Thủ hiến) Greenland Mute Egede đã phải triệu tập bầu cử sớm sau tuyên bố của ông Trump. Cùng với Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen, ông Egede đã khẳng định rõ ràng: "Greenland không phải để bán và chỉ có người Greenland mới có thể quyết định tương lai của mình".
Ba lựa chọn cho tương lai
Cuộc bầu cơ quan lập pháp Greenland (Inatsisartut) gồm 31 thành viên đang đặt ra ba con đường cho tương lai:
Thứ nhất, hướng đến độc lập: Ba trong số năm đảng chính trị tại cơ quan lập pháp Greenland ủng hộ độc lập, trong đó có đảng Cộng đồng Nhân dân cánh tả của ông Egede (đảng giành vị trí đứng đầu trong cuộc bầu cử 4 năm trước) và đảng Dân chủ xã hội Forward (đối tác liên minh hiện tại). Các đảng ủng hộ độc lập muốn tổ chức trưng cầu dân ý về vấn đề này trong nhiệm kỳ 4 năm tới.
Thứ hai, duy trì liên minh với Đan Mạch: Đảng Dân chủ tự do đang có kết quả tốt trong các cuộc thăm dò gần đây và ủng hộ việc tiếp tục duy trì liên minh với Đan Mạch.
Thứ ba, liên kết với Mỹ: Dù không có đảng nào công khai ủng hộ lựa chọn này, nhưng vị trí địa lý của Greenland (gần Bắc Mỹ hơn lục địa châu Âu) và lợi ích chiến lược khiến khả năng có một dạng thỏa thuận thương mại tự do hoặc liên kết với Washington trong tương lai không thể bị loại trừ.
Thách thức trên con đường độc lập
Mặc dù hầu hết người dân Greenland bày tỏ nguyện vọng độc lập, nhưng con đường đi đến chủ quyền hoàn toàn đối mặt với nhiều thách thức:
Thách thức kinh tế: Greenland phụ thuộc nặng nề vào Đan Mạch về hỗ trợ kinh tế. 50% hàng xuất khẩu của Greenland là sang Đan Mạch và 60% hàng nhập khẩu là từ Đan Mạch. Một nửa dân số làm việc trong khu vực công, phần lớn được Copenhagen tài trợ thông qua các khoản trợ cấp.
Thách thức pháp lý: Để đạt được độc lập, Greenland cần thực hiện ba bước quan trọng: Một, đạt được thỏa thuận với Copenhagen về cách thức tách ra. Hai, tổ chức thành công cuộc trưng cầu dân ý về độc lập. Ba, nhận được sự chấp thuận từ Quốc hội Đan Mạch
Thách thức an ninh: Bắc Cực đang dần trở thành điểm nóng địa chính trị với sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc và Nga, không chỉ vì các vật liệu đất hiếm có giá trị mà còn vì biến đổi khí hậu đang làm tan băng biển, mở ra các tuyến đường thương mại mới. Hiện tại, an ninh của Greenland được đảm bảo nhờ một căn cứ không quân của Mỹ ở phía Bắc. Đan Mạch cũng vừa cam kết 2 tỷ euro (2,16 tỷ USD) vào tháng 2/2025 để cải thiện khả năng phòng thủ ở Bắc Cực.
Bảo vệ bản sắc và môi trường
Người Greenland tỏ ra khá bảo thủ trong việc bảo vệ vùng đất và môi trường của họ. Cuộc bầu cử gần đây nhất vào năm 2021 đã bị chi phối bởi quyết định phổ biến nhằm hạn chế khai thác dầu khí và cấm khai thác uranium. Hiện chỉ có hai mỏ đang hoạt động tại Greenland.
Cơ quan lập pháp Greenland gần đây cũng đã thông qua một quy định cấm các khoản đóng góp ẩn danh và nước ngoài trong chiến dịch tranh cử, phản ánh mối quan ngại về ảnh hưởng bên ngoài.
Dù tương lai hướng đi nào, các chuyên gia cho rằng việc tổ chức trưng cầu dân ý về độc lập trong năm 2025 gần như không thể thực hiện được do những bất ổn xung quanh lãnh thổ này. Tuy nhiên, kết quả của cuộc bầu cử ngày 11/3 sẽ là chỉ dấu quan trọng về hướng đi của Greenland trong tương lai.
Tóm lại, giữa áp lực địa chính trị từ các cường quốc, Greenland đang đứng trước lựa chọn lịch sử: giữ nguyên quan hệ với Đan Mạch, tiến tới độc lập hoàn toàn, hay xây dựng mối quan hệ mới với Mỹ - quốc gia từng bày tỏ sự quan tâm đến hòn đảo này từ thế kỷ 19 và nay lại một lần nữa muốn đặt dấu ấn lên vùng đất băng giá này.