Nhân viên y tế thay quần áo cho một thi thể nạn nhân COVID-19 trong nhà xác bệnh viện ở Kakhovka ngày 29/10/2021. Ảnh: AP
Trong khi tỉ lệ tiêm chủng ở Đông Âu nhìn chung là thấp, Ukraine lại còn là một trong những quốc gia có tỉ lệ thấp nhất. Hệ thống y tế thiếu đầu tư và yếu kém đã khiến tình hình trở nên nguy kịch khi đã gần 2 năm virus càn quét châu Âu.
Quốc gia này đang lập kỷ lục hầu như hàng ngày về ca nhiễm và tử vong mới, gần đây nhất là ngày 16/11, với 838 ca tử vong trong ngày, cao thứ hai trên thế giới chỉ sau Nga.
“Chúng tôi lại đang dập lửa một lần nữa. Chúng tôi đang làm việc trên tuyến đầu, nhưng sức lực và khả năng có hạn. Chúng tôi đang bị dồn đến giới hạn”, bác sĩ Molchanov, làm việc tại bệnh viện chính ở Kakhovka, thành phố nằm bên bờ sông Dnieper, miền nam Ukraine.
Sau ca làm việc kéo dài mệt mỏi của mình, người bác sĩ 32 tuổi về nhà để ngủ và hồi phục trong hai ngày. Và ca trực tiếp theo có thể còn nhiều thách thức hơn.
Bác sĩ Oleksandr Molchanov (mặc bảo hộ trắng) hô hấp nhân tạo cho bệnh nhân COVID-19 ngày 29/10/2021. Ảnh: AP , second right, and another medical worker perform CPR on a patient at a hospital in Kakhovka, Ukraine, on Friday, Oct. 29, 2021. (AP Photo/Evgeniy Maloletka)
Molchanov nói: “Tình hình ngày càng trở nên tệ hơn. Ngày càng ít giường bệnh, ngày càng có nhiều bệnh nhân nặng và thiếu trầm trọng bác sĩ, nhân viên y tế”.
Khu lều dã chiến bên cạnh bệnh viện của Kakhovka có 120 giường, trong đó 87 chiếc đã kín, và mỗi ngày lại có thêm nhiều bệnh nhân đổ tới. Nhưng ở đây chỉ có 3 bác sĩ chăm sóc cho tất cả họ, trong đó có Molchanov.
Chính quyền của Tổng thống Volodymyr Zelensky được thừa hưởng một hệ thống y tế đã bị phá hoại bởi những cải cách do người tiền nhiệm đưa ra, khiến nhiều bệnh viện ở các thị trấn nhỏ phải đóng cửa. Tại những cộng đồng đó, người dân phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế ở các thành phố lớn. Nếu vấn đề nghiêm trọng đến mức bệnh nhân cần xe cấp cứu, thời gian chờ đợi có thể kéo dài tới 8 giờ.
Tiến sĩ Anatoliy Galachenko, người cũng làm việc tại khu lều dã chiến cho bệnh nhân COVID của Kakhovka, cho biết: “Họ đang đưa tới những bệnh nhân trong tình trạng cực kỳ nghiêm trọng. Lý do chính là việc khu dân cư ở xa bệnh viện và bệnh nhân không được hỗ trợ kịp thời ở giai đoạn đầu nhiễm bệnh”.
Nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân COVID-19 tại lều dã chiến ở Kakhovka, Ukraine, ngày 7/11/2021. Ảnh: AP
Nghĩa trang đầy những ngôi mộ mới của nạn nhân COVID-19 ở Kakhovka, Ukraine, ngày 30/10/2021. Ảnh: AP
Bà Yulia Tymoshenko, cựu thủ tướng - lãnh đạo đảng Batkivshchyna đối lập, cho biết bà đã đến nhiều bệnh viện ở Ukraine và nhận thấy tình trạng thiếu thốn ở khắp mọi nơi. Bà Tymoshenko chỉ trích chính phủ tại Quốc hội: “Tử vong do COVID ở Ukraine không chỉ là tử vong; đó là việc giết người của chính phủ này, khi không có ôxy, thuốc kháng virus, giường bệnh và nhân viên y tế được trả lương bình thường”. “Không còn giường bệnh nào trống ở đất nước này nữa, bệnh nhân mới lấp ngay giường của người vừa xuất viện”, bà Tymoshenko nói thêm.
Ukraine đã cấp phép cho 4 loại vaccine COVID-19, gồm vaccine của các hãng Pfizer-BioNTech, Moderna, AstraZeneca và Sinovac, nhưng chỉ có 21% trong số 41 triệu người dân được tiêm chủng đầy đủ. Bộ Y tế Ukraine báo cáo rằng 96% bệnh nhân bị COVID-19 nặng không được tiêm chủng.
Tổng thống Zelensky đã cam kết, mỗi người Ukraine tiêm chủng đầy đủ sẽ được trả 1.000 hryvnia (38 USD), bằng khoảng 5% mức lương trung bình tháng, nhưng tâm lý chần chừ tiêm phòng vẫn còn phổ biến ở người dân.
Nhân viên y tế chuyển một bệnh nhân COVID-19 cao tuổi tại khu bệnh viện dã chiến trong lều tại Kakhovka, ngày 7/11/2021. Ảnh: AP
Bác sĩ Oleksandr Molchanov đứng nghỉ chốc lát trong hành lang bệnh viện sau khi thực hiện hồi sức tim phổi cho một bệnh nhân hôm 29/10/2021. Ảnh: AP
Các bác sĩ cho biết vaccine COVID-19 có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa tử vong và nhập viện, và khi tình trạng nhiễm virus xảy ra, triệu chứng thường nhẹ.
Từ chối tiêm phòng, ông Oleksandr Kymanov cuối cùng đã mắc COVID-19 và được đưa đến bệnh viện lều ở Kakhovka cách nhà ông ở thị trấn Rozdolne khoảng 20 km. Ông kể lại đã được nghe nhiều thông tin sai lệch về vaccine, cho rằng vaccine COVID-19 là “vô dụng”, “mọi người vẫn nhiễm virus và mắc bệnh”.
Các bác sĩ cũng phàn nàn rằng những thông tin sai lệch về vaccine, cho rằng chúng có chứa các vi mạch, gây vô sinh hoặc mắc bệnh tật đã khiến người dân sợ tiêm chủng, gây ra làn sóng lây nhiễm tăng đột biến hiện nay.
Bác sĩ Molchanov nói: “Mọi người tin vào những tin đồn vô lý nhất về vi mạch, bị vô sinh và sự nguy hiểm của vaccine, những người cao tuổi thuộc nhóm nguy cơ cao đã từ chối tiêm chủng, điều này rất có hại, làm tăng gánh nặng cho các bác sĩ”. “Người ta tin tưởng hàng xóm của mình hơn là bác sĩ”, ông Molchanov nói thêm.
Nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân cao tuổi trong khu bệnh viện lều ở Kakhoka, ngày 31/10/2021. Ảnh: AP
Chính phủ Ukraine đã bắt buộc các giáo viên, bác sĩ, nhân viên chính phủ và các nhóm lao động khác phải tiêm phòng đầy đủ trước ngày 1/12 tới. Chính phủ cũng yêu cầu trình bằng chứng tiêm chủng hoặc kết quả xét nghiệm âm tính với hành khách đi máy bay, tàu hỏa và xe buýt chặng dài.
Nhưng những quy định này lại dẫn đến nở rộ thị trường chợ đen các giấy tờ tiêm chủng giả mạo, được bán với giá từ 100-300 USD. Một ứng dụng kỹ thuật số giả mạo của chính phủ dành cho điện thoại thông minh cũng có sẵn, cài đặt cả các chứng nhận tiêm chủng giả mạo.
“Không thể đánh lừa COVID bằng chứng chỉ giả, nhưng nhiều người Ukraine chỉ học được bài học này khi ở phòng chăm sóc đặc biệt”, bác sĩ Molchanov thở dài.
Bộ Nội vụ Ukraine cho biết họ đã triển khai 1.200 nhóm điều tra đi khắp Ukraine để xác minh tính xác thực của các giấy tờ y tế. Cảnh sát đã phát hiện một số máy in tài liệu giả.
Các bác sĩ cho biết các chứng chỉ giả khiến công việc của họ khó khăn hơn. “Chúng tôi đang làm việc ở giới hạn của mình, nhưng chúng tôi mệt mỏi không chỉ vì chiến đấu với dịch bệnh, mà còn với cả sự ngu dốt”, bác sĩ Molchanov bức xúc.