Hình ảnh về máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 Su-75 "Checkmate" của Nga. Ảnh: TASS
Theo trang tin an ninh và quốc phòng Army Recognition, Nga vừa công bố một bức ảnh hiếm hoi về chiếc máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm Su-75 "Checkmate" được cho là "chiếc đầu tiên được chế tạo", đặt cạnh máy bay Su-57. Sự xuất hiện bất ngờ của hình ảnh này vào đầu tháng 10/2025 đã làm dấy lên sự chú ý, chứng minh rằng dự án vốn bị hoài nghi về thời điểm và nguồn tài trợ vẫn còn "sống" và đang tiến gần hơn đến thử nghiệm thực tế.
Bằng chứng về sự tồn tại và khả năng tích hợp
Bức ảnh, được Army Recognition phát hiện và lan truyền mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội, đặc biệt là trên X, cho thấy Su-75 bên cạnh một chiếc Su-57, một cảnh tượng hiếm thấy.
Theo các nhà phân tích, bức ảnh này không phải là ngẫu nhiên. Nó không chỉ là sự xác nhận về việc dự án vẫn tiếp tục mà còn cho thấy chương trình có thể đang hướng đến mục tiêu thử nghiệm thực tế chứ không chỉ dừng lại ở trình diễn và quảng cáo. Bối cảnh bức ảnh với sự xuất hiện của cơ sở hạ tầng, nhân sự và một kỹ thuật viên đang đặt chặn bánh máy bay, là những dấu hiệu hành vi của hoạt động thực tiễn trên đường băng, gợi ý về các lần chạy thử động cơ, thử nghiệm lăn bánh, hoặc các hoạt động thử nghiệm phối hợp cùng Su-57.
Sự hiện diện của Su-75 bên cạnh Su-57 cũng xác nhận ít nhất một phần luận điểm liên quan đến khả năng tích hợp giữa hai loại máy bay này, đồng thời tận dụng chuỗi cung ứng của Su-57 để kiểm soát chi phí.
Tham vọng xuất khẩu và thông số kỹ thuật
Su-75 là dự án máy bay chiến đấu tàng hình đa năng thế hệ thứ 5, một động cơ, được phát triển tại Cục Thiết kế Sukhoi trực thuộc Tập đoàn Máy bay Thống nhất (UAC - một phần của tập đoàn công nghệ nhà nước Rostec) của Nga. Máy bay này được giới thiệu lần đầu vào tháng 7/2021 tại triển lãm hàng không MAKS-2021 và được phát triển như một dự án sáng kiến chủ yếu hướng đến xuất khẩu, nhằm chiếm lĩnh thị trường máy bay tàng hình một động cơ, giá rẻ hơn so với các nền tảng hai động cơ.
Về động cơ: Dự kiến được trang bị động cơ AL-51F-1, phiên bản thế hệ tiếp theo hứa hẹn nhẹ hơn khoảng 30% và hiệu suất cao hơn tới 18% so với dòng AL-41F1. Về tải trọng chiến đấu: Khoảng 7.400 - 7.500 kg. Về Tốc độ tối đa: Khoảng Mach 1.8–2.0 (tương đương khoảng 2.200 km/giờ). Về tầm bay vận chuyển: Gần 3.000 km.
Su-75 được thiết kế khoang vũ khí bên trong nhằm giảm tiết diện phản xạ radar. Với các thông số trên, Su-75 được đặt vào thế cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ hướng đến xuất khẩu như F-35 của Mỹ và FC-31 của Trung Quốc.
Trước đó, Rostec nói với hãng thông tấn TASS (Nga) rằng máy bay chiến đấu chiến thuật hạng nhẹ Checkmate sẽ có khả năng tấn công mọi mục tiêu trên chiến trường.
"Máy bay chiến đấu Checkmate được trang bị vũ khí đa năng có khả năng chống lại mọi mối đe dọa: từ các sở chỉ huy đến các mục tiêu đặc biệt nhạy cảm đối với kẻ thù tiềm tàng", Rostec cho biết trong một cuộc phỏng vấn về dự án đặc biệt "Máy bay chiến đấu Su-Checkmate. Ngựa ô của ngành hàng không tương lai".
Theo Rostec, Checkmate có khả năng thực hiện nhiệm vụ mà không cần xâm nhập vào khu vực phòng không của đối phương và và có khả năng tấn công cùng lúc sáu mục tiêu.
Máy bay chiến đấu tiên tiến mới nhất của Nga dự kiến sẽ cạnh tranh với F-35A Lightning II của Mỹ và JAS-39 Gripen của Thụy Điển. Checkmate tích hợp các hệ thống tiên tiến nhất, bao gồm cấu hình mở để đáp ứng các yêu cầu của khách hàng và công nghệ trí tuệ nhân tạo độc đáo.
Ngoài việc cung cấp cho quân đội Nga, Checkmate chủ yếu hướng đến thị trường vũ khí của các nước châu Phi, Ấn Độ. Máy bay chiến đấu mới được lắp ráp tại nhà máy hàng không Komsomolsk-on-Amur ở Viễn Đông Nga.
Mặc dù hình ảnh mới củng cố niềm tin vào dự án, các chuyên gia vẫn bày tỏ sự hoài nghi. Họ lưu ý rằng sau sự kiện năm 2022 (nổ ra xung đột với Ukraine), ngành công nghiệp quốc phòng Nga đã phải đối mặt với sự thay đổi về ưu tiên, khiến Su-75 Checkmate không còn giữ vị trí hàng đầu về tầm quan trọng đối với Nga.
Tuy nhiên, Nga vẫn tiếp tục đẩy mạnh dự án. Cựu Bộ trưởng Bộ Công thương Nga Denis Manturov từng tuyên bố vào tháng 11/2023 rằng nguyên mẫu đầu tiên của máy bay chiến đấu Checkmate có thể được chế tạo vào cuối năm 2025. Thông tin về chuyến bay đầu tiên có thể diễn ra "sớm" cũng đã được đưa ra trước đó.
Về mặt ngoại giao và công nghiệp, một tín hiệu quan trọng là vào ngày 21/5/2025, UAC và Belarus đã bắt đầu đàm phán về việc đồng sản xuất Su-75, nếu hoàn tất, sẽ củng cố nguồn tài chính và tạo ra một nhà khai thác nước ngoài tiềm năng đầu tiên.
Sự hiện diện của Su-75 "Checkmate" cho thấy chương trình đang chuyển từ giai đoạn quảng bá sang có thể thử nghiệm, một sự thay đổi sẽ tác động đáng kể đến các giả định về mua sắm và cân bằng sức mạnh không quân khu vực. Một chiếc Su-75 đáng tin cậy sẽ mang lại cho Moskva một nền tảng xuất khẩu có khả năng mở rộng để tăng cường quan hệ quốc phòng. Đối với khách hàng tiềm năng, lợi thế của Checkmate nằm ở khả năng chi trả, tính mô-đun và giải pháp hậu cần đơn giản hơn so với máy bay chiến đấu hai động cơ, cung cấp các tính năng thế hệ thứ 5 với chi phí mua bán và vận hành thấp hơn.