"Người khổng lồ" viễn thông Trung Quốc đã dự đoán được kế hoạch của Mỹ từ lâu và âm thầm chuẩn bị. Ảnh: Reuters
SẴN SÀNG CHO CUỘC CHIẾN
Huy động các nhà cung cấp châu Á để tăng sản lượng, công ty Trung Quốc đã dẫn đầu cuộc chia tách khỏi nền công nghệ Mỹ
Trong vài tuần đầu năm 2019, 20 kỹ sư của Huawei Technologies đã đến thị trấn ven sông Jiangyin ở miền Đông Trung Quốc với một nhiệm vụ bí mật. Họ có mặt tại các cơ sở của Công ty Điện tử Changjiang Giang Tô, công ty thử nghiệm và đóng gói chip (bộ vi xử lý) lớn nhất của Trung Quốc. Tại đây các kỹ sư bắt tay vào hỗ trợ nâng cấp cơ sở và tăng công suất cho Changjiang, chuẩn bị cho chiến dịch gia tăng sản xuất mạnh mẽ vào mùa Thu.
"Các nhân viên Huawei này có mặt gần như cả bảy ngày một tuần, từ ngày sang đêm, soi xét tất cả các chi tiết... Họ đưa ra yêu cầu nghiêm ngặt rằng công ty địa phương phải đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu càng sớm càng tốt", một giám đốc ngành công nghiệp chip nói với tờ Nikkei Asian Review. "Công việc của họ thực sự giống như chuẩn bị cho thời chiến."
Trên khắp châu Á, các công ty trong ngành chip máy tính đã nhận được thông điệp tương tự từ Huawei: Tăng cường sản xuất và chúng tôi sẽ mua sản phẩm của các bạn. Giữa một thị trường toàn cầu chậm chạp, Huawei đưa ra một cam kết không thể cưỡng lại: Công ty đảm bảo tỷ lệ sử dụng lên tới 80% trong hai năm tới cho các nhà cung cấp hiện tại và tiềm năng.
Cuối năm 2018, Giám đốc Tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu bị nhà chức trách Canada bắt giữ theo yêu cầu từ Bộ Tư pháp Mỹ. Ảnh: AP
Từ đòn tấn công đầu tiên với vụ bắt giữ Giám đốc Tài chính Mạnh Vãn Chu – con gái nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi – vào tháng 12/2018, dự đoán được sự leo thang từ Nhà Trắng, Huawei đã kích hoạt kế hoạch tách chính mình khỏi các nhà cung cấp tại Mỹ thông qua thúc đẩy các công ty châu Á tăng tốc và tăng quy mô.
Đến tháng 5, khi Mỹ công bố những giới hạn mới nghiêm ngặt, cấm tất cả các công ty Mỹ bán công nghệ cho Huawei thì người khổng lồ viễn thông Trung Quốc đã sẵn sàng nghênh chiến.
Những công ty khác ở Trung Quốc đã đi theo “ngọn cờ” của họ, tích cực chuẩn bị cho thời kỳ chấm dứt sự phụ thuộc vào công nghệ Mỹ trong một chiến dịch "khử Mỹ" vĩnh viễn của ngành công nghệ Trung Quốc.
Scott Lin, Phó Chủ tịch cấp cao của WPG Holdings, nhà phân phối thiết bị bán dẫn lớn nhất thế giới cho biết: "Chúng tôi nhận thấy xu hướng rõ ràng của các công ty Trung Quốc tách khỏi các nhà cung cấp ở Mỹ". Hiện tại các kế hoạch này đang được thực hiện, "sẽ không có việc quay lại”, ông Lin cho hay.
Từ những dấu hiệu cảnh báo
Ông Nhậm Chính Phi, cựu kỹ sư của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, đã thành lập Huawei tại Thâm Quyến vào năm 1987. Từ một nhà sản xuất thiết bị chuyển mạch mạng nhỏ, công ty đã phát triển thành một tập đoàn đi đầu toàn cầu về viễn thông. Huawei hiện là nhà cung cấp thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, hoạt động tại 170 quốc gia. Năm 2018, hãng đã vượt qua Apple để trở thành nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ hai thế giới. Hiện tại, họ đang sử dụng 194.000 nhân viên, với doanh thu hàng năm hơn 105 tỷ USD- tương đương với công ty mẹ của Google là Alphabet.
CEO, nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi. Ảnh: Reuters
Quy mô đó khiến Huawei trở thành một thị trường lớn cho các nhà cung cấp linh kiện và phần mềm. Ngân sách mua sắm hàng năm của Huawei là khoảng 70 tỷ USD. Công ty chi 15 tỷ USD/năm cho riêng chất bán dẫn, chỉ đứng sau có Apple và Samsung Electronics. Năm 2018, Huawei mua hơn 200 triệu màn hình và hàng trăm triệu ống kính máy ảnh.
Rất nhiều những bộ phận, linh kiện trong số đó đến từ Mỹ. Năm 2018, Huawei đã mua sắm hàng hóa trị giá 11 tỷ USD từ các nhà cung cấp Mỹ. Qualcomm, Intel và Texas instrument cung cấp cho Huawei các loại chip khác nhau; Skyworks Solutions và Qorvo cung cấp công nghệ tần số vô tuyến cao cấp; Synopsys và Cadence Design Systems cung cấp các công cụ thiết kế chip; Google và Microsoft cung cấp phần mềm.
Cũng trong chuỗi cung ứng này, các công ty hóa chất như Applied Materials, Corning, 3M và Dow Chemical cung cấp nguyên liệu cho những doanh nghiệp khác giúp Huawei phát triển các tấm màn hình tiên tiến và chế tạo thiết bị bán dẫn.
Quy mô của Huawei và mối liên kết của họ với Chính phủ Trung Quốc từ lâu đã là một nguyên nhân gây lo ngại ở Mỹ. Công ty Trung Quốc đã ba lần đấu thầu mua các công ty công nghệ Mỹ nhưng bị chính quyền Mỹ chặn vì lý do an ninh quốc gia – gồm thương vụ 3Com năm 2008, đơn vị cơ sở hạ tầng không dây của Motorola vào 2010 và thương vụ 3Leaf Systems vào năm 2011. Năm 2012, một báo cáo của Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ đã cáo buộc rằng Huawei đang theo dõi các doanh nghiệp Mỹ trong nỗ lực tiếp cận công nghệ tiên tiến. Về phần mình Huawei liên tiếp phủ nhận các cáo buộc.
Mọi chuyện đã leo thang sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức. Vào tháng 1/2018, nhà mạng lớn nhất ở Mỹ, AT & T, huỷ bỏ kế hoạch bán điện thoại thông minh Mate 10 hàng đầu của Huawei sau những tuyên bố của các nhà lập pháp và cơ quan tình báo Mỹ cho rằng công ty Trung Quốc có nguy cơ hoạt động gián điệp. Cuối năm 2018, chính phủ Mỹ cấm mọi tổ chức công cộng, kể cả quân đội, sử dụng các thiết bị do Trung Quốc sản xuất.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực thi những chính sách nhằm kiềm chế sự lớn mạnh của Huawei, một biểu tượng cho tham vọng trở thành siêu cường công nghệ của Trung Quốc. Ảnh: AFP
Vào tháng 5 năm nay, Huawei bị đưa vào "Danh sách thực thể" của Bộ Thương mại Mỹ, một bản “danh sách đen” buộc các công ty Mỹ như Qualcomm, Micron Technology, Texas Cụ, Qorvo, Lumentum Holdings, Synopsys và Cadence Design Systems, cũng như Google – sở hữu hệ điều hành Android mà Huawei sử dụng –phải ngừng hoạt động với Huawei. Đến tháng 8, Bộ Thương mại đã bổ sung thêm 46 chi nhánh của Huawei, bao gồm hơn 10 cơ sở nghiên cứu chính, vào danh sách đen. Các lệnh trừng phạt của Mỹ được thiết kế để làm tê liệt khả năng cạnh tranh và đổi mới của tập đoàn công nghệ số một Trung Quốc.
"Huawei là trung tâm của cuộc chiến tranh lạnh công nghệ Mỹ - Trung Quốc chủ yếu vì lo ngại về sự thống trị của công ty trên toàn cầu, về công nghệ không dây thế hệ tiếp theo", Paul Triolo, người đứng đầu mảng nghiên cứu công nghệ địa chất tại Eurasia Group, cho biết.
Nếu kế hoạch của Mỹ là làm chậm tiến độ kỹ thuật của Huawei, thì nó có thể đã phản tác dụng. Thay vào đó, đòn trừng phạt của Mỹ dường như đang thúc đẩy mong muốn của Trung Quốc về phát triển các lựa chọn thay thế ở trong nước cho công nghệ Mỹ.
Trên thực tế, từ lâu Huawei đã dự đoán được kế hoạch của người Mỹ. Vào tháng 3 năm 2016, chính phủ Hoa Kỳ đưa ZTE, một công ty viễn thông lớn khác của Trung Quốc vào Danh sách thực thể, sau khi phát hiện công ty này bán thiết bị cho Iran bất chấp lệnh trừng phạt. ZTE đã bị điều tra từ năm 2012, và sự leo thang mới với sự kiện bắt bà Mạnh Vãn Chu đã thúc đẩy Huawei xây dựng một kế hoạch dự phòng cụ thể và quy mô.
Xem tiếp Bài cuối: CHIẾN LƯỢC "KHỬ MỸ"