Người Việt Nam ở nước ngoài - Sứ giả văn hóa, cầu nối phát triển và hội nhập

Về chủ đề Đại hội, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn cho rằng tinh thần “chung sức, đồng lòng”, “tự chủ, tự cường, tự tin” được nêu trong dự thảo hoàn toàn phù hợp với bối cảnh hiện nay. Ông nhận định cộng đồng người Việt tại Nhật Bản có thể đóng góp cụ thể thông qua việc hỗ trợ lẫn nhau trong đời sống, học tập và việc làm; lan tỏa giá trị văn hóa Việt; và xây dựng hình ảnh người Việt năng động, trách nhiệm trong mắt bạn bè quốc tế. Theo ông, cộng đồng người Việt tại Nhật Bản đang có nhiều thuận lợi nhờ quy mô ngày càng lớn, lực lượng trẻ đông đảo, cùng với quan hệ Việt - Nhật ngày càng phát triển. Tuy nhiên, những thách thức như khác biệt văn hóa, rào cản ngôn ngữ và sự kết nối chưa đồng đều giữa các nhóm vẫn cần được khắc phục bằng việc tăng cường truyền thông nội bộ và xây dựng các nền tảng kết nối bền vững.

Đề cập đến việc dự thảo bổ sung nội dung “bảo vệ môi trường” cùng với phát triển kinh tế - xã hội là nhiệm vụ trung tâm, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn cho rằng đây là định hướng đúng đắn và mang tính thời sự. Ông cho biết cộng đồng người Việt tại Nhật Bản đã tích lũy nhiều kinh nghiệm thực tiễn về bảo vệ môi trường, từ mô hình phân loại rác, tiết kiệm năng lượng đến lối sống xanh, và đã tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, dọn vệ sinh công cộng, chia sẻ kinh nghiệm sống thân thiện với môi trường. Những mô hình này hoàn toàn có thể được chuyển giao cho Việt Nam thông qua các chương trình giao lưu, hội thảo, hoặc hợp tác giữa kiều bào và các tổ chức trong nước.

Để nội dung bảo vệ môi trường được vận dụng thực tiễn, ông đề xuất 3 ý kiến gồm: Lồng ghép nội dung môi trường vào các hoạt động cộng đồng của kiều bào như lễ hội, diễn đàn thanh niên, chương trình giáo dục; Khuyến khích kiều bào làm cầu nối giới thiệu công nghệ xanh, sản phẩm tái chế, và mô hình quản lý môi trường của Nhật Bản về Việt Nam; Tạo cơ chế để kiều bào đóng góp ý kiến, sáng kiến vào chính sách môi trường thông qua các kênh chính thức. Khi bảo vệ môi trường trở thành một phần trong bản sắc cộng đồng, kiều bào sẽ là lực lượng tiên phong trong lan tỏa lối sống bền vững.

Về phát triển kinh tế tư nhân – được xác định là một động lực quan trọng của nền kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn cho biết kiều bào và cộng đồng doanh nhân người Việt tại Nhật Bản mong muốn chính sách sắp tới sẽ tạo môi trường đầu tư minh bạch, ổn định và thuận lợi hơn. Ông nhấn mạnh nhu cầu đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường bảo hộ pháp lý, xây dựng cơ chế ưu đãi cụ thể dành cho doanh nghiệp kiều bào đầu tư về nước. Đồng thời, cần hình thành cơ chế kết nối thường xuyên giữa Nhà nước và doanh nhân kiều bào, các tổ công tác hỗ trợ đầu tư, cũng như xây dựng các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp, chuyển giao công nghệ và phát triển chuỗi cung ứng có sự tham gia của kiều bào. Theo ông, khi chính sách thật sự “mở cửa” và đồng hành, kiều bào sẽ có thêm động lực để đóng góp nguồn lực tài chính, tri thức và mạng lưới quốc tế cho phát triển kinh tế tư nhân trong nước.

Đối với nội dung “đối ngoại, hội nhập quốc tế” được xác định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn hoan nghênh việc dự thảo đặt công tác này ngang hàng với quốc phòng, an ninh. Ông cho rằng trong bối cảnh quan hệ Việt – Nhật đang ở giai đoạn hợp tác chiến lược toàn diện, cộng đồng người Việt tại Nhật Bản có thể phát huy mạnh mẽ vai trò ngoại giao nhân dân thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa, giới thiệu ẩm thực và nghệ thuật Việt Nam, qua đó góp phần quảng bá hình ảnh đất nước. Hiện tại, kiều bào Việt tại Nhật Bản đang tích cực tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, giới thiệu nghệ thuật, ẩm thực và truyền thống Việt Nam tới người dân Nhật, qua đó xây dựng hình ảnh thân thiện, năng động của người Việt Nam. Cùng với đó, giới trí thức và doanh nhân kiều bào có thể kết nối các đối tác Nhật Bản với cơ quan, doanh nghiệp trong nước để thúc đẩy chuyển giao công nghệ và hợp tác giáo dục.

Để hỗ trợ hội nhập quốc tế một cách thực chất, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn đề xuất xây dựng các nền tảng kết nối kiều bào với các chương trình quốc gia về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển bền vững. Đồng thời, cần có cơ chế ghi nhận và khuyến khích vai trò của kiều bào trong công tác đối ngoại nhân dân, như mời tham gia các diễn đàn, hội nghị quốc tế, hoặc làm đại diện hình ảnh Việt Nam trong các sự kiện đa phương. Khi mỗi người Việt ở Nhật trở thành một “sứ giả văn hóa” và “đối tác tri thức”, cộng đồng sẽ góp phần tích cực vào tiến trình hội nhập toàn diện của đất nước.

Liên quan đến nội dung xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn nhấn mạnh cộng đồng người Việt tại Nhật Bản với hơn 600.000 người là nguồn lực quý báu trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Việt Nam. Ông cho rằng việc tiếp cận hệ thống giáo dục tiên tiến, môi trường làm việc kỷ luật và sáng tạo tại Nhật Bản là cơ sở quan trọng để kiều bào đóng góp cho công tác đào tạo, chuyển giao tri thức và hợp tác giáo dục giữa hai nước.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn, các hội đoàn thành viên Liên hiệp hội người Việt tại Nhật Bản như Hội trí thức, Hội nữ trí thức Việt Nam tại Nhật Bản… đã và đang triển khai nhiều sáng kiến thiết thực, như tổ chức các diễn đàn kết nối chuyên gia, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ các dự án hợp tác giáo dục - đào tạo giữa hai nước. Đặc biệt, Hội Trí thức Việt Nam tại Nhật Bản đang tích cực kết nối nguồn lực kiều bào trong các lĩnh vực công nghệ cao, phát triển bền vững và giáo dục, nhằm tạo ra những chương trình hợp tác dài hạn, góp phần nâng cao phẩm chất nguồn nhân lực Việt Nam trong thời đại hội nhập.